Հոգեբանական դեբրիֆինգը խմբային հոգեբանական աշխատանքի, ճգնաժամային ինտերվենցիայի ձև է այն մարդկանց հետ, որոնք համատեղ ենթարկվել են արտակարգ իրավիճակի ազդեցությանը:
Դեբրիֆինգը անհետաձգելի հոգեբանական օգնության միջոցներից է և սովորաբար անց է կացվում սթրեսային իրադարձությունից անմիջապես. Երբեմն մի քանի ժամ կամ օր հետո։ Առավել արդյունավետ է համարվում իրադարձությունից 48 ժամ հետո իրականացվող դեբրիֆինգը։ Նրա ընթացակարգը անվտանգության և գաղտնապահության մթնոլորտում սթրեսածին հակազդումներն են, որոնք հնարավորություն են տալիս կիսվել տպավորություններով և զգացմունքներով, որ թողել են արտակարգ իրավիճակները։ Վարողի գործողություններն ազդվում են մասնակիցների ներքին ռեսուրսների մոբիլիզացմանը:
Դեբրիֆինգի նպատակն է թուլացնել արտակարգ իրավիճակների ներգործության հոգեբանական հետևանքների ծանրությունը, նվազագույնի հասցնել հոգեբանական տառապանքները։
Այդ նպատակի իրագործման համար լուծվում են հետևյալ խնդիրները.
1. տպավորությունների, հակազդումների և զգացմունքների վերամշակում
2. վերապրած փորձի կոգնիտիվ կազմակերպում տեղի ունեցածի կաոուցվածքի և իմաստի ըմբռնման միջոցով
3. անհատական և խմբային լարվածության թուլացում
4. սեփական հակազդումների անկրկնելիության և անոմալության զգացողության նվազեցում
5. ներքին և արաաքի ռեսուրսների մոբիլիզացում, խմբային աջակցության ուժգնացում
6. հնարավոր ախտանիշների և հակազդումների առաջացման նախապատրաստում
7. հետագա օգնության միջոցների որոշում։
Սովորաբար դեբրիֆինգը բաժանվում է երեք մասերի և յոթ փուլերի.
Աուտոդբրիֆինգ։ Հոգեբանական ղեր|փֆինգի այս տեսակն ունի անհատական բնույթ քննարկվող իրադարձությունների և խմբային աշխատանքի տեսանկյանից։
Խմբային աշխատանքի կառուցվածքը, ներածական մասը, դեբրիֆինգի նպատակները և խնդիրները չեն տարբերվում դասական տարբերակից։ Տվյալ ընթացակարգի սկզբունքային տարբերությունը դասական ղեբրիֆինգից միասնական վնաս պատճառող իրադարձությունների բացակայությունն է։ Բոլոր իրադարձություններն ինքնատիպ են և անհատական (այսեղից էլ տվյալ ընթացակարգի անվանումը)։
Աուտոդեբրիֆինգը ենթադրում է ինքնավերլուծություն, որտեղ խումբը հանդես է գալիս ֆոնի և խմբային ֆասիլիտատորի դերում։
Վարողը տալիս է հետևյալ հրահանգը։ "Պատմեք, խնդրում են, ի՞նչ է Ձեզ համար նշանակում, օրինակ, "երկրաշարժ" բառը։ Ե՞րբ եք Դուք առաջին անգամ իմացել այդ աղետի մասին։ Ո՞վ է Ձեր կողքին այդ ժամանակ եղել"։
Խմբի մասնակիցները հետևողականորեն նկարագրում են երկրաշարժի իրադարձությունները։ Քննարկման գործընթացում տեղ են գտնում դասական դեբրիֆինգի բոլոր փուլերը։
Ընթացակարգը հիմնված է դեպքերի և պատահարների մասին հիշողությունների վերլուծության վրա, որոնք մարդու համար անցյալում կրում էին տրավմատիկ բնույթ։
Վարժությունը իրականացվում է ներքին երկխոսության ձևով՝ խմբում հաջորդող քննարկմամբ։ Ընթացակարգը հիմնվում է վիզուալիզացիայի և լեվիտացիայի տեխնիկաների վրա։
"Վիզուալիզացիա" տերմինը նշանակում է հատուկ ձևերի օգնությամբ տեղի ունեցած իրադարձությունների մասին տեսողական, լսողական, հոտառական պատկերացումների հարուցում։
Լեվիտացիայի ընթացակարգը թույ է տալիս մտովի տեղափոխվել իրադարձության վայր։
Ներքին երկխոսության հաջորդական սխեմա.
. Իրադարձության բնորոշում։
. ժամանակ, երբ տեղի է ունեցել տվյալ իրադարձությունը։
. Վայր, որտեղ տեղի է ունեցել տվյալ իրադարձությունը։
. Լեվիտացիա (մտովի տեղափոխում իրադարձության վայր)։
. Տարիքը տվյալ իրադարձ ության ժամանակ։
. Արտաքին տեսք (հագուստի առանձնահատկությունները)։
. Շրջակա միջավայր (բնությունը, քաղաքային շինությունները և այլն)։
. Կլիմա և տարվա եղանակ։
. Մարմնական զգացողությունները իրադարձության ժամանակ։
. Իրադարձության բովանդակությունը։
. Զգացողությունները իրադարձության ժամանակ։
. Զգացողությունների տեղորոշումը իրադարձության ժամանակ։
. Մտահոգությունները։
բԱռաջին մտքերը իրադարձությունների ժւսմանակ։
Ներքին երկխոսության սխեմայի վերջին կետը, կախված անձի անհատական առանձնահատկություններից, բաժանվում է երկու մասի։ Առաջինը պատկերավոր է, երկրորդը առարկայական է:
