Մելանոման գունակագոյացնող բջիջների (մելանոցիտներ) չարորակ նորագոյացություն է, որը բնորոշվում է վերջիններիս անվերահսկելի աճով:
Հանդիպման հաճախականությունը:
Մելանոման մաշկի չարորակ նորագոյացությունների մեջ կազմում է մինչև 5 %, սակայն մահացությամբ ամբողջ աշխարհում, վերջիններիս մեջ առաջին տեղում է :
Համաճարակաբանությունը
Վերջին 30 տարիներին, սպիտակամորթ պոպուլյացիայում, մելանոմայով հիվանդացությունը աճել է մոտ 2 անգամ և ներկայումս ԱՄՆ-ում չարորակ նորագոյացությունների մեջ 6-րդ տեղում է իր հանդիպման հաճախականությամբ: Ամենաբարձր հիվանդացությունն Ավստրալիայում (34,9 / 100 000) և Նոր Զելանդիայում է (35,84 / 100 000):
ԱՄՆ-ում, 2017 թ. հետազոտության արդյունքներով մինչև 49 տարեկան հասակը, մելանոման ավելի հաճախ հանդիպում է կանանց մոտ (կան.-1 / 155, տղ.- 1 / 220), 50-ից բարձր տարիքային խմբում, ընդհակառակը, տղամարդկանց մոտ (կան.-1 / 44, տղ.- 1 / 28):
Մելոնոմայի ախտորոշման միջին տարիքը 63 տարեկանն է:
Ախտածագումը
Մելանոմայի ախտածագման մեջ մեծ նշանակություն ունի ուլտրամանուշակագույն հավելուրդային ճառագայթումը, գերազանցապես, մանկական և երիտասարդ տարիքում:
Պատճառագիտությունը:
Մելանոմայի զարգացման ռիսկի գործոններ:
- Նևուսների / խալեր / փոփոխություն (գլխավոր նախազգուշացնող ախտանիշներից է ),
- Գունակային քսերոդերմա
- Ատիպիկ / դիսպլաստիկ նևուս
- Ընտանեկան ծանրացած անամնեզ
- 100 –ից ավել հասարակ նևուսների առկայություն
- Նախկինում ունեցած մելանոմա կամ այլ մաշկի չարորակ նորագոյացություններ ( բազալ և տափակ բջջային քաղցկեղ )
- Արական սեռ
- 50-ից բարձր տարիք
- Բնական և արհեստական ուլտրամանուշակագույն հավելուրդային ճառագայթներ
- Մեծ / հսկա / բնածին նևուս ( >20 սմ տրամագծով )
- Իմունիտետի պակասուրդ /դեֆիցիտ /
- Լուսազգայունության I և II լուսատեսակի մաշկ
- Բնակություն լեռնային գոտրիներում:
Ինչպես կանխարգելել մելանոմայի առաջացումը
- Խուսափել արևի ուղիղ ճառագայթներից և արհեստական լույսի աղբյուրներից,
- Կիրառել լայն սպեկտրի արևապաշտպան միջոցներ ( ինչպես քսուքների, այնպես էլ հագուստի, ակնոցի տեսքով ),
- Կատարել մաշկի ինքնազննում` հատկապես մեծ քանակությամբ խալերի առկայության և ընտանեկան ծանրաբեռնված անամնեզի դեպքում: Խորհուրդ է տրվում ինքնուրույն զննել մաշկի գունակային գոյացությունները և որևէ փոփոխություն ( ասիմետրիա, սահմանների անկանոնություն, գույնի անհամաչափություն, տրամագծի փոփոխություն, տարրերի գույնի , ձևի և չափերի միասնական փոփոխություն) կամ նոր գոյացություն նկատելու պարագայում անպայման դիմել մաշկաբանի կամ ուռուցքաբանի,
- Կատարել հարցում առաջին սերնդակցության հարազատների շրջանում, հատկապես, եթե անամնեզում ունեն ատիպիկ նևուսներ:
Ախտորոշումը
Ներկայումս ամենավստահելին ախտահյուսվածաբանական մեթոդն է, որը համարվում է ինվազիվ մեթոդ:
Ոչ ինվազիվ հետազոտությունների մեջ ոսկե ստանդարտը դերմատոսկոպիայի մեթոդն է, որը հնարավորություն է տալիս ախտորոշել մաշկի մելանոման զարգացման ամենավաղ փուլում:
Կանխատեսումը
Ինչքան վաղ է ախտորոշվում մելանոման, այնքան կանխատեսումը բարենպաստ է:
Երբ մելանոմայի բուժումը սկսվում է մինչև ավշային հանգույցներում մետաստազների առաջացումը, ապա 5 և ավելի տարվա վերապրելիության հավանականությունը հասնում է 94-97 %-ի, ավշահանգույցներում մետաստազների դեպքում նվազում է մինչև 38-78 %, իսկ ներքին օրգանների մետաստազավորումից հետո չի գերազանցում 20 %-ը:
Նյութը տրամադրեց մաշկավեներաբան Դավիթ Հարությույանը։
Բժիշկն աշխատում է «Դավիդյանց պոլիկլինիկաներ»-ում։
Կապվելու համար՝ 099 655552։
