Մեդիտացիան ուղեղի համար նախատեսված վարժանք է, որ ազդեցություն է գործում նաև մարմնի վրա: Նրա նպատակն է մեզ սովորեցնել տիրապետել սեփական ուշադրությանը և կառավարել այն, սովորել կենտրոնանալ կոնկրետ առարկայի, երևույթի կամ անձի վրա: Մեդիտացիայի բազմաթիվ տիպեր և տեխնիկաներ կան, սակայն անկախ տիպից՝ բոլորի հիմքում էլ ընկած է միևնույն մեկ-երկու հմտությունը. գիտակցության բացահայտում և ուշադրության կենտրոնացում: Գիտակցության բացահայտումը պահանջում է գնահատականներից զերծ վերաբերմունք. գիտակցություն ներթափանցելու համար պետք է ընդունել բոլոր ներքին և արտաքին ազդակները՝ դրանք չօգտագործելով առանձին-առանձին: Եթե մեդիտացիան պահանջում է ուշադրության կենտրոնացում, ապա կենտրոնացման օբյեկտը (օրինակ բառ կամ արտահայտություն) կրկնվում է կամ մնում է անփոփոխ (օրինակ կետն առաստաղի վրա):
Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ մեդիտացիայով զբաղվող մարդիկ առավել հեշտ են հաղթահարում սթրեսային լարվածությունը և նրանց ինքնավար նյարդային համակարգն ավելի կայուն է: Հնդիկ յոգերի և զեն վարպետների շրջանում կատարված հետազոտությունների ընթացքում պարզ է դարձել, որ նրանք կարողանում են կառավարել սեփական սրտի զարկերի հաճախականությունը (1 րոպեում 24 զարկ), դանդաղեցնել շնչառությունը ( 1 րոպեում մինչև 6 ներշունչ), 70%-ով նվազեցնել մաշկի էլեկտրական ակտիվությունը:
Հոգին և մարմինը մեկ ամբողջություն են, հետևաբար ֆիզիոլոգիական փոփոխությունները հանգեցնում են փոփոխությունների նաև հոգեկանի մակարդակում: Բազմաթիվ հետազոտություններ հաստատում են այն փաստը, որ մեդիտացիայով զբաղվող մարդիկ հոգեպես ավելի առողջ են, քան մյուսները: Հայտնաբերվել է, որ նրանց մոտ տագնապայնությունը զգալիորեն ցածր է, բացի այս՝ մեդիտացիան նպաստում է ներքին լոկուս հսկման կարգավորմանը, սթրեսորը դրականորեն ընկալելուն, քնի բարելավմանը, ծխելու պահանջմունքի նվազմանը, օգնում է ձերբազատվել գլխացավերից և առհասարակ, հոգեկան առողջությունը պահպանել դրական վիճակում:
Մեդիտացիա կատարելու համար պետք է հետևել մի քանի կանոնների.
- Մեդիտացիա պետք է անել լռության մեջ, հարմարավետ սրահում՝ նստած կամ պառկած դիրքում:
- Պետք է թուլացնել մարմինը, որքան հնարավոր է լավ (պետք չէ փորձել թուլացնել. այս դեպքում արդեն իսկ աշխատանք կկատարվի): Պարզապես պետք է պասիվ դառնալ և կենտրոնանալ շնչառության վրա:
- Կատարել ներշունչ և արտասանել ՄԵԿ , այնուհետև արտաշնչել՝ արտասանելով ԵՐԿՈՒ (յուրաքանչյուր անգամ): Պետք չէ գիտակցաբար փոփոխել կամ վերահսկել շնչառությունը:
Նպատակահարմար է վարժանքը կատարել 15-20 րոպե տևողությամբ: Մեդիտացիայով զբաղվելու լավագույն ժամանակը նախքան նախաճաշը կամ ճաշն ընկած ընթացքն է: Խորհուրդ չի տրվում զբաղվել սնունդ ընդունելուց անմիջապես հետո. արյունը, որը մասնակցում է խմորման գործընթացին, կուտակվում է ստամոքսի շրջանում, և քանի որ արյան հոսքը դեպի վերջույթներ ռելաքսացիայի հակազդման մասն է կազմում, ստամոքսի հատվածում կուտակված արյունը չի կարողանում մասնակցել մարմնի թուլացմանը: Խորհուրդ չի տրվում նախքան մեդիտացիայով զբաղվելն ընդունել այնպիսի խմիչքներ, որ կոֆեին են պարունակում, օրինակ ՝ թեյ, սուրճ, Կոկա կոլա: Պատճառն այն է, որ կոֆեինն օժտված է խթանող, թարմացնող հատկությամբ: Պետք է թուլանալ և ոչ թե աշխուժանալ : Պետք չէ նաև ծխել:
