Ընտանեկան հոգեբանական խորհրդատվության մեջ կիրառվող մեթոդների մեծ մասը հիմնված է համակարգային մոտեցման վրա։ Համակարգը տարրերի միջև կայուն կապն է, որոնցից յուրաքանչյուրը որոշվում է մյուսներով և որոշում է նրանց։
Համակարգերի տեսությունը գտնում է, որ ընտանիքի այս կամ այն անդամի մոտ առաջացող պրոբլեմներն արտացոլում են ընտանեկան համակարգի անբարենպաստությունը։ Եթե հաստատված հավասարակշռության խախտման վտանգ է առաջանում, համակարգը ինքնաբերաբար վերակառուցվում է այնպես, որպեսզի կարողանա պահպանել հավասարակշռությունը։ Հետևաբար որոշ հոգեբաններ գտնում են, որ ընտանիքին անհրաժեշտ են պրոբլեմներ։ Սակայն աշխատելով միայն այն մարդու հետ, որի մոտ նկատելի դժվարություններ կան հոգեբանը կարող է զգալի արդյունքների չհասնել։ Ուստի ընտանեկան հոգեբանական խորհրդատվության նպատակը ընտանեկան հարաբերությունների այնպիսի վերակառուցումն է, որի արդյունքում նոր պրոբլեմների առաջացման անհրաժեշտություն չի լինի։ Այդ ընթացքում կիրառվող մասնավոր մեթոդիկաները կարող են շատ տարբեր լինել։
Մարդկանց մեծամասնությունը ընտանիքի անդամների հետ իրենց հարաբերություններում տարբերակված չեն։ Չտարբերակվածության աստիճանը մարդու հուզական անկայունության չափանիշն է։
Մայրը, որը տագնապի զգացում ունի և բավականաչափ տարբերակված չէ, այդ զգացումը փոխանցում է իր երեխային։ Սերնդե սերունդ տարբերակվածությունն իջնում է, մինչև տվյալ ցեղում փսիխոզով երեխա չծնվի։
Անբավարար դիֆերենցիացիան կարող է հանգեցնել ինչպես մյուսներից անջատվելու անկարողության, այնպես էլ բաժանվելու հիվանդագին պաշտպանական ձգտման։ Երեխան, որը շատ է կապված ծնողների հետ, կարող է փորձել կտրել այդ կապը, դադարեցնելով նրանց հետ հուզական հարաբերությունները։ Երազելով հուզական կապվածության մասին՝ նա կարող է ամեն կերպ դիմադրել դրան։
Բաուենի առաջ քաշած մեթոդներից մեկը կոչվում է ընտանեկան գենոգրամմայի կառուցում։ Դա դիագրամ է, որը ցույց է տալիս ամուսինների վերաբերմունքը իրենց ծնողական ընտանիքների նկատմամբ և արտահայտված է նրանց հետ հուզական կապի միջոցով։
Հոգեբանները գտնում են, որ ընտանեկան պրոբլեմները կապված են ընտանիքի անդամների միջև հաղորդակցման խանգարումների հետ։ Նրանց կարծիքով յուրաքանչյուր մարդ ընդունում է իր ծնողական տանը ընդունված չգրված օրենքներն այն մասին, թե ինչպիսին պետք է լինի ընտանեկան կյանքը։ Մարդիկ, որոնք մեծացել են անբարենպաստ ընտանիքներում, ունեն ցածր ինքնագնահատական և կազմելով իրենց ընտանիքը՝ հուսով են, որ իր ամուսինը կարող է բարձրացնել այն։ Սակայն երբ ղա տեղի չի ունենում, նրանք հիասթափվում են։ Բացի այդ, ամուսնու և իրենց տարբերությունները նրանք վերագրում են նրան, որ ամուսինն իրենց չի սիրում։ Ընտանեկան խնդիրները պայմանավորված են նախաամուսնական սպասումներով, որոնք ձևավորվում են ամուսիններից յուրաքանչյուրի ծնողական ընտանիքում։
Հոգեբանները ընտանիքը դիտարկում են որպես հիերարխիկ համակարգ։ Օրինակ՝ գոյություն ունի ամուսնական ենթահամակարգ, ծնողական ենթահամակարգ, եղբայրների և քույրերի ենթահամակարգ։ Կան նաև այլ ենթահամակարգեր, որոնք ներառում են տատիկներին և պաիկներին կամ կնոջ և ամուսնու բաեկամներին։ Հնարավոր է նաև ենթահամակարգերի առանձնացումը ըստ սեռերի։ Ընտանիքում առաջացող պրոբլեմները կապված են ենթահամակարգերի բնութագրերի հետ։ Դժվարությունները սովորաբար առաջանում են տարբեր ենթահամակարգերի սահմանագծին, որոնք կազմակերպված ընաանքիներում հստակ բաժանված են։ Անոմալ ընտանիքներում հաճախ այդ սահմանները բացակայում են։ Անկազմակերպ ընտանիքներում հաճախ ավագ երեխաներին վերաբերում են կրտսերների, փոքրերի նման։
Այն ընտանիքներում, որտեղ ծնողները թմրանյութ են օգտագործում, երեխաների վրա են դրվում ծնողական պարտավորությունները։
Ենթահամակարգերը չպետք է շատ կոշտ և շատ թույլ լինեն։ Գոյություն ունի խանգարված կառուցվածքով ընտանիքների երկու տիպ։ Մեկուսացված ընտանիքներում նրանց անդամների միջև հարաբերությունները խիստ են ե խոչընդոտում են նորմալ հաղորդակցմանը։ Հաճախ նման ընտանիքների երեխաների մոտ ասոցիալ վարք են դրսևորվում։
Անկառուցվածք ընտանիքներում անդամների միջև սահմանները թույլ են և անկայուն, ինչի արդյունքում ընտանիքի անդամները կորցնում են անհատականությունը։ Հաճախ այդ ընտանիքների երեխաների մոտ նկատվում է անորեքսիա՝ ուտելիքից հրաժարում։
