Ցանկացած հոդ մեր օրգանիզմում կատարում է երկու հիմնական ֆունկցիա` շարժումների ու համակցությունների ստաբիլության ապահովում: Ոուսահոդը երեք համակցություններից կազմված ՝ բազկագլենոիդալ, անրակակրոմեալ և կրծոսկրանրակային, բարդ հոդ է: Ինչպես «Ճառագայթաբանական» շաբաթ հանրային իրազեկման ծրագրի շրջանակում Doctors.am-ին տեղեկացրեց Վնասավածքաբանության և օրթոպեդիայի գիտական կենտրոնի ճառագայթաբան Գայանե Այվազյանն, ուսահոդի սոնոգրաֆիկ հետազոտությունը հիմնված է յուրահատուկ սկզբունքների վրա: Այս փաստն առաջին հերթին կապված է հոդի բարդ կառուվածքի հետ: Այն գրեթե զուրկ է կապանային համակարգից և ունի հզոր մկանաջլային համակարգ, որը և ապահովում է շարժումների սահունությունն ու հոդի ֆունկցիան:
Չնայած ուսահոդի բարդ անատոմիական կառուցվածքի՝ սոնոգրաֆիկ հետազոտությունը թույլ է տալիս տեսնել հոդի գրեթե բոլոր պաթոլոգիական պրոցեսները: Այն հնարավորություն է ստեղծում վիզուալիզացնել հոդի գրեթե բոլոր փափուկ հյուսվածքային կառուցվածքային միավորները` դրանցից կարևորագույներն են ռոտատոր կամ պտտող մանժետի ջլերը, որոնք և ապահովում են ուսահոդի շարժումները: Տեսանելի են նաև հոդաճառը, հոդաշապիկը, բուրսաները, հոդաշապիկը և այլն:
Ուսահոդերի սոնոգրաֆիան կատարվում է առաջին հերթին ուսթիակային ցավային համախտանիշի և դրա հետևանքով առաջացած հոդի կոնտրակտուրայի (կարկամության) դեպքում, որի պատճառները կարող են կապված լինել ինչպես հոդի, այնպես էլ արտահոդային խնդիրների հետ:
Որո՞նք են ուսահոդում ցավի առաջացման պատճառները `
- Ուսահոդի պտտող մանժետի ջլերի թարմ կամ հնացած վնասվածք - պտտող մանժետի կազմության մեջ մտնում են 4 ջլեր, որոնցից ամեն մեկը պատասխան է տալիս որոշակի կոնկրետ շարժման համար:
- Երկգլխանի մկանի թարմ կամ հնացած վնասվածք:
- Կալցիֆիկացնող տենդինիտ – այն խրոնիկ պրոցես է, որի հետևանքով փոխվում է ջլի առաձգականության հատկությունը և բերում շարժումների սահմանափակմանը:
- Ադհեզիվ կապսուլիտ կամ «սառած ուսահոդ» – իրենից ներկայացնում է հոդաշապիկի հաստացում և հետագա ֆիբրոզ փոփոխություններ, որոնք լինում են օրգանիզմում աուտոիմուն և մետաբոլիկ խնդիրների, ինչպես նաև խրոնիկ երկարատև պաթոլոգիական պրոցեսների պատճառով (շաքարային դիաբետ, սրտային անբավարարություն, թիրեոիդիտ և այլն):
- Հոդաբորբ – հոդի թաղանթների և փափուկ հյուսվածքների բորբոքումները, որոնք կարող են լինել ինչպես ինֆեկցիոն կամ սպեցիֆիկ, այնպես էլ առաջանալ ծանրաբեռնվածությունների կամ վնասվածքների հետևանքով:
- Կրակալվող բուրսիտ – բուրսայի (ձուսպապարկի) խրոնիկ բորբոքում, որը բերում է կրակալման օջախների առաջացմանը պարկի ներսում:
- Կարելի է փաստել, որ ուսահոդի ցավային համախտանիշի պատճառները շատ են ու բազմազան, դրանց վաղ և արդյունավետ ախտորոշման համար անհրաժեշտ է դիմել սոնոգրաֆիկ հետազոտության, որի ցուցումներն են՝ ցավ ուսահոդերում հանգստի և շարժումների ժամանակ, գիշերային ցավեր, շարժումների սահմանափակում, ինչպես պասիվ այնպես էլ ակտիվ, հոդի այտուցվածություն, մաշկի գույնի տեղային փոփոխություններ:
Ուսահոդերի սոնոգրաֆիան թույլ է տալիս տեսնել`
- ջլերը – վերփշային, ստորփշային, ստորթիակային, փոքր կլոր, երկգլխանի մկանի երկար գլխիկը,
- կապանային համակարգը,
- բուրսաները – հիմնականներն են՝ սուբակրոմիալն ու սուբդելտայաձևը,
- Սինովիալ թաղանթի վիճակը,
- Ազատ մարմինների առկայությունը,
- Հոդամակերեսների, հոդաճառի փոփոխությունները:
Որո՞նք են ուսահոդի սոնոգրաֆիայի առավելություններն՝ այլ հետազոտման եղանակների համեմատությամբ`
- թույլ է տալիս տեսնել հոդը կազմող փափուկ հյուսվածքային կառուցվածքային էլեմենտների վիճակը,
- ոչ ինվազիվ է,
- արագ է և արդյունավետ,
- դինամիկ է,
- թույլ է տալիս հոդը դիտել տարբեր դիտակետերում ու շարժումների ժամանակ
- ֆինանսապես մատչելի է,
- չունի ճառագայթային ծանրաբեռնվածություն:
Այսպիսով՝ սոնոգրաֆիկ հետազոտության վաղ կիրառումը ոչ միայն թույլ է տալիս կատարել որակյալ և ինֆորմատիվ ախտորոշում, այլ նաև կանխարգելել հետագա բարդությունների առաջացումն ախտահարված ուսահոդում:
Հեղինակ՝ Մարգարիտա Մխիթարյան
Աղբյուր՝ Doctors.am
1Դեկտեմբերի, 2017
