Մեր հյուրասրահում հյուրընկալվել է Էդուարդ Մարտինի Համբարձումյանը

Արտամարմնային բեղմնավորման, Հայաստանում և աշխարհում ոլորտի զարգացման և "Fertility Center"  կենտրոնում կատարվող ԱՄԲ-ի մասին  Doctors.am–ի հետ զրույցում մանրամասնում է մանկաբարձ-գինեկոլոգ, "Fertility Center" կենտրոնի հիմնադիր-տնօրեն  Էդուարդ Մարտինի Համբարձումյանը:

- Ե՞րբ և ինչպե՞ս է ստեղծվել  "Fertility Center"  պտղաբերության կենտրոնը: Ի՞նչ խնդիրների լուծմամբ է այն զբաղվում: Ե՞րբ է կենտրոնում սկսել կիրառվել անպտղության բուժման ԱՄԲ (արտամարմնային բեղմնավորման) մեթոդը:

- Պտղաբերության կենտրոնը ստեղծել ենք 2008 թվականին: Սզբնական շրջանում գործում էր որպես մի կենտրոն, որտեղ իրականացվում էին բոլոր անհրաժեշտ հետազոտությունները և բուժումները՝ ներառյան ներարգանդային ինսեմինացիան (սերմնավորում), սակայն դեռևս չէինք իրականացնում արտամարմնային բեղմնավորում: Վերջինիս մեծ պահանջարկ ունենալու պատճառով, որոշեցինք ստեղծել կենտրոնի ևս մեկ մասնաճյուղ (Նորքի 2-րդ զանգված, Մոլդովական 41/7, հեռ: (060)506601)), որը գործելու է որպես արտամարմնային բեղմնավորման մասնագիտացված կենտրոն: Այս կերպ փորձում ենք ապահովել հարմարավետություն՝ ունենալով բուժ.կլինիկաներ թե՛ քաղաքի կենտրոնում, և թե՛ առավել սպեցիֆիկ վայրում՝ ավելի բարդ պրոցեդուրաների իրականացման համար: Մեր առաջին կենտրոնը գտնվում է հենց Գենետիկայի Կենտրոնում, ինչը հնարավորություն է տալիս բոլոր անհրաժեշտ ստուգումները, հետազոտությունները բարձր մակարդակով իրականացնել հենց տեղում (ինչպես հորմոնալ, ինֆեկցիոն, այնպես էլ գենետիկ հիվանդությունների):

- Ի՞նչ սկզբունքով է ստեղծվել "Fertility Center" նոր մասնաճյուղը:

- Ես շուրջ տասը տարի աշխատել եմ Բոստոնում, և մեր նոր մասնաճյուղը փորձել ենք ստեղծել այնտեղի լավագույն կենտրոնների օրինակով՝ սարքավորումներ, աշխատանքի մեթոդներ, սկզբունքներ, նույնիսկ շենքի հատակագիծը և պարագաների դասավորությունը:  Աշխատում ենք խստաագույնս հետևել համաշխարհային փորձին և չափանիշներին: 

Անպտղությունը չունի հստակ պատճառներ. դրանք բազմաթիվ են՝ տղամարդկային գործոն, հորմոնալ խանգարումներ, ինֆեկցիաներ, սեռական կյանքի խանգարումներ, կնոջ ինֆեկցիաներ, կրելախախտ… Ճանապարհները, որոնք բերում են զավակ չունենալու ողբերգության՝ շատ են: Մոտ 22 պատճառ կա կանանց, և 18-ը տղամարդկային անպտղության առաջացման:
Կենտրոնում մեծ ուշադրություն ենք դարձնում սարքավորումների և դեղորայքի որակական մակարդակին: Իհարկե, այս ամենի համալրումն են մեթոդները և բժիշկների մասնագիտական հմտությունները:

- Անպտղության քանի՞ տոկոս դեպքերում է ցուցվում արտամարմնային բեղմնավորում: Ի՞նչ է սա իրենից ներկայացնում ընդհանուր առմամբ:  Արդյո՞ք սա կարելի է համարել անպտղության բուժման վերջին տարբերակ:

- Ամբողջ աշխարհում միջինում 5 տոկոս հիվանդներին է ցուցվում արտամարմնային բեղմնավորում: Իրականում, սակայն, առավել շատ զույգերի է հարկավոր այս մեթոդի իրականացումը: Տասը տարի առաջ Հայաստանում դեռևս չկային արտամարմնային բեղմնավորման կենտրոններ, բայց աշխարհում շուրջ քառասուն տարի է, ինչ մեթոդը կիրառելի է: Մասնագետների սակավությունը ևս խնդիր էր: Եվ արտամարմնային բեղմնավորման առավել հազվադեպ ցուցումը կապված է, իհարկե, մեթոդի բավական թանկ արժենալու հետ: Սրա համար անհրաժեշտ նյութերը, գործիքները բավական թանկ են, և ԱՄԲ-ն համեմատվում է բարձր որակավորում ունեցող (High Tech) սրտի, ուղեղի վիրահատությունների հետ:

Ոլորտի զարգացման հետ կապված, ցուցումների ցանկն ընդլայնվում է, և գործընթացը դառնում է առավել մատչելի: Սզբնական շրջանում՝ 40 տարի առաջ ԱՄԲ-ն ապահովում էր ընդամենը 5-10 տոկոս արդյունք , հիմա, ամենամիջին կենտրոնը կարող է ապահովել նվազագույնը 20-25 տոկոս արդյունավետություն: Այն կարող եմ համարել ամենապրոգրեսիվ զարգացող գիտական ճյուղերից մեկն ամբողջ աշխարհում: Սա ոչ միայն բժշկական ձեռքբերում է, այլ նաև կարևոր սոցիալական, ռազմավարական, ժողովրդագրական նշանակություն ունի: 

Հայաստանն այսօր գնում է արտասահմանի առաջադեմ օրինակով: Կա պետական աջակցություն այս հարցին՝ ֆոնդ, որը հնարավորություն է տալիս ֆինանսապես անապահով զույգերին փորձել արհեստական բեղմնավորման այս մեթոդը: