Գլխի վնասվածքը լինում է փակ կամ բաց (թափանցող).
- գլխի փակ վնասվածքի դեպքում գանգի կոտրվածք չի լինում,
- գլխի բաց վնասվածքի դեպքում առկա է գնագի կոտրվածք և ուղեղի վնասում:
Տարբերում են գլխի հետևյալ տիպի վնասվածքներ.
- Գլխուղեղի ցնցում, որն ուղեղի վնասման ամենատարածված տիպն է,
- Գլխամաշկի վերքեր,
- Գանգի կոտրվածքներ:
Գլխի վնասվածքները կարող են արյունահոսության պատճառ դառնալ՝
- Գլխուղեղի հյուսվածքում,
- Գլխուղեղը պատող թաղանթներում՝ ենթոստայնային արյունահոսություն, ենթակարծրենային և արտակարծրենային հեմատոմաներ:
Գլխի վնասվածքները շտապօգնության դիմելու ամենահաճախակի պատճառներից են: Դրանցից շատերը լինում են երեխաների շրջանում: Գլխուղեղի վնասվածքը վնասվածքներին առնչվող հոսպիտալացման ւ դեպքերից մեկն է:
Պատճառներ
Գլխի վնասվածքների հիմնական պատճառ կարող են լինել.
- դժբախտ պատահարները՝ տանը, աշխատավայրում,, բակում կամ սպորտով զբաղվելիս,
- վայր ընկնելը,
- Ֆիզիկական հարձակումը,
- ճանապարհատրանսպորտային պատահարները:
Այս վնասվածքների մեծ մասն աննշան է, քանի որ գանգատուփը պաշտպանում է գլխուղեղը: Սակայն որոշ վնասվածքներ բավական ծանր են լինում, և հոսպիտալացման կարիք է զգացվում:
Ախտանշաններ
Գլխի վնասվածքները կարող են հանգեցնել արհյունահոսության ուղեղային հյուսվածքում և գլխուղեղը պատող թաղանթներում: Գլխի վնասվածքների ախտանշանները կարող են ծագել անմիջապես կամ զարգանալ դանդաղ՝ մի քանի ժամից մինչև մի քանի օրվա ընթացքում: Նույնիսկ եթե գանգոսկրերը կոտրված չեն, գլխուղեղը կարող է հարվածել գանհի ներքին մակերեսին և առաջանալ գլխուղեղի սալջարդ: Գլուխը կարող է արտաքինից նորմալ լինել, սակայն գանգում զարգացող արյունահոսությունը կարող է լուրջ հետևանքներ ունենալ: Լուրջ վնասվածքի դեպքում կարող է վնասվել նաև ողնուղեղը: Գլխի որոշ վնասվածքներ կարող են հանգեցնել գլխուղեղի ֆունկցիայի փոփոխությունների. Դա գլխուղեղի տրավմատիկ վնասումն է: Ցնցումը գլխուղեղի թեթև աստիճանի վնասվածքն է: Սակայն ցնցման ախտանշանները կարող են տատանվել թույլից ցածր աստիճանի:
Չի կարելի
- Լվանալ գլխի վերքը, որը խորն է կամ շատ է արյունահոսում:
- Հեռացնել գլխի վերքից ցցված ցանկացած առարկա:
- Շարժել տուժածին առանց խիստ անհրաժեշտության:
- Թափահարել տուժածին, եթե թվում է՝ ուշաթափվել է:
- Հեռացնել սաղավարտը, եթե կասկածվում է գլխի լուրջ վնասվածք:
- Բարձրացնել գլխի վնասվածքի որևէ նշանով վայր ընկած երեխային:
- Ալկոհոլ ընդունել գլխի լուրջ վնասվածքից հետո՝ 48 ժամվա ընթացքում:
Աղբյուրը՝ Doctors.am
