Չարորակ նորագոյացություններով հիվանդների ախտահարված մակերեսային ավշային հանգույցների գերձայնային և պաթոմորֆոլոգիական հետազոտությունների զուգահեռները
Բնակչության հաշմանդամության և մահացության հիմնական պատճառներից են չարորակ նորագոյացությունները, որոնց տարածվածության` ժամանակին և ճիշտ գնահատումը շատ կարևոր է բուժման եղանակների ընտրության գործում: Չարորակ նորագոյացությունների տարածվածությունը գնահատելու նպատակով կիրառվում են ռադիոլոգիական հետազոտության գրեթե բոլոր մեթոդները: Դրանց շարքին են դասվում սոնոգրաֆիան, լիմֆոգրաֆիան, մամոգրաֆիան, ռենտգենյան համակարգչային շերտագրումը (ՀՇ), սցինտիգրաֆիան, մագնիսառեզոնանսային շերտագրումը (ՄՌՇ) և պոզիտրոնային էմիսիոն շերտագրումը (ՊԷՇ): Հարկ է նշել, որ բոլոր թվարկված մեթոդներից առանձնահատուկ ուշադրության է արժանի գերձայնային հետազոտությունը, քանի որ դա ոչ իոնիզացնող, նախնական պատրաստում չպահանջող, ֆինանսական առումով մատչելի մեթոդ է, ուստի մեծ կիրառություն ունի: Այն հնարավորություն է տալիս որոշելու ոչ միայն առաջնային օջախի չափերը և տեղակայումը, այլև պարզելու ուռուցքի տարածվածությունը` հետազոտելով տարբեր տեղակայում ունեցող ավշային հանգույցների կառուցվածքը: Գերձայնային հետազոտությունը հնարավորություն է ընձեռում որոշելու փոփոխված ավշային հանգույցների ոչ միայն քանակական բնութագիրը, այլև թույլ է տալիս ճշտել փոփոխված մակերեսային ավշային հանգույցների կառուցվածքային առանձնահատկությունները` կանխորոշելով դրանց հավանական պաթոմորֆոլոգիական ախտորոշումները: Այսպիսով` սոնոգրաֆիան բացառիկ հետազոտություն է ավշային հանգույցների, ուստի նաև ուռուցքի տարածվածության ուսումնա-սիրության առումով [1-3]:
Մենք հետազոտել ենք կրծքագեղձի, կոկորդի և քիթ-ըմպանի չարորակ նորագոյա-ցություններով 269 հիվանդների մակերեսային տեղակայում ունեցող փոփոխված ավշային հանգույցները:
Վերջին տարիների ընթացքում բարձրակարգ ախտորոշիչ սարքավորումների ստեղծման շնորհիվ հնարավոր դարձավ զուգահեռներ անցկացնել ռադիոլոգիական և պաթոմորֆոլոգիական հետազոտությունների արդյունքների միջև: Նման միտում է դիտվում սոնոգրաֆիային, մամոգրաֆիային, ռենտգենյան համակարգչային շերտագրմանը (ՀՇ), մագնիսառեզոնանսային շերտագրմանը (ՄՌՇ) և պոզիտրոնային էմիսիոն շերտագրմանը (ՊԷՇ) նվիրված աշխատանքներում [4,5]:
Գերձայնային հետազոտության ընթացքում կարելի է մանրամասն զննել մակերեսային ավշային հանգույցների կառուցվածքը` տարբերակելով լրացուցիչ չափանիշներ, որոնց վերլուծության շնորհիվ հնարավոր կլինի պարզել նախնական պաթոմորֆոլոգիական ախտորոշումները, որոնք են.
- ավշային հանգույցների ճարպային կազմափոխումը,
- ավշային հանգույցների հիպերպլազիան,
- ավշային հանգույցների բորբոքումը,
- ավշային հանգույցների մետաստաթիկ ախտահարումը:
Հետազոտության նյութը և մեթոդները
Գիտական աշխատանքի ընթացքում հետազոտվել են 203 կրծքագեղձի, 53 կոկորդի և 13 քիթ-ըմպանի չարորակ նորագոյացություններով հիվանդներ. ընդամենը` 269:
Կրծքագեղձի քաղցկեղով 203 հիվանդներից 97-ի դեպքում նախնական ախտորոշվել է ավշային հանգույցների մետաստաթիկ ախտահարում, 33-ի դեպքում` ավշային հանգույցների հիպերպլազիա, 15-ի մոտ հայտնաբերվել է ավշային հանգույցների և° մետաստաթիկ ախտահարում, և° հիպերպլազիա, 40-ի մոտ` ավշային հանգույցների ճարպային կազմափոխում, 11-ի մոտ` մետաստաթիկ ախտահարում և ճարպային կազմափոխում, 2-ի մոտ` հիպերպլազիա և ճարպային կազմափոխում, հիվանդներից 4-ն ունեցել են ավշային հանգույցների բորբոքում, իսկ 1-ի մոտ ավշային հանգույցների բորբոքումը զուգորդվել է մետաստաթիկ ախտահարմամբ:
Կոկորդի քաղցկեղով 53 հիվանդներից 31-ի դեպքում ախտորոշվել է ավշային հանգույցների մետաստաթիկ ախտահարում, 14-ի դեպքում` հիպերպլազիա, 8 հիվանդների մոտ հայտնաբերվել են մետաստաթիկ ախտահարված և հիպերպլազիայի տիպով փոփոխված ավշային հանգույցներ:
Քիթ-ըմպանի չարորակ նորագոյացություններով 13 հիվանդներից 11–ի դեպքում ախտորոշվել է երկրորդային ախտահարում, 1-ի դեպքում` հիպերպլազիա, իսկ 1-ի մոտ ավշային հանգույցների մետաստաթիկ ախտահարումը զուգորդվել է հիպերպլազիայով:
Այսպիսով` կրծքագեղձի, կոկորդի և քիթ-ըմպանի քաղցկեղով 269 հիվանդներից 175-ի դեպքում նախնական ախտորոշվել է մակերեսային ավշային հանգույցների երկրորդային ախտահարում (139-ի մոտ` միայն մետաստաթիկ ախտահարում, 24-ի մոտ` մետաստաթիկ ախտահարում և հիպերպլազիա, 11-ի մոտ` մետաստաթիկ ախտահարում և ճարպային կազմափոխում, 1-ի մոտ` երկրորդային ախտահարում և բորբոքում): Մետաստաթիկ ախտահարված ավշային հանգույցներով 175 հիվանդներից 124-ի մոտ հայտնաբերվել են կրծքագեղձի, 39-ի մոտ` կոկորդի, իսկ 12-ի մոտ` քիթ-ըմպանի չարորակ նորագոյացություններ:
74 հիվանդների դեպքում ախտորոշվել է փոփոխված մակերեսային ավշային հանգույցների հիպերպլազիա (48 հիվանդների մոտ միայն հիպերպլազիայի ենթարկված ավշային հանգույցներ, 24-ի մոտ` հիպերպլազիան զուգորդվել է մետաստաթիկ ախտահարմամբ, 2 հիվանդների մոտ դիտվել է հիպերպլազիա և ճարպային կազմափոխում):
Ավշային հանգույցների հիպերպլազիայով 74 հիվանդներից 50-ի մոտ հայտնաբերվել են կրծքագեղձի, 22-ի մոտ` կոկորդի, իսկ 2-ի մոտ` քիթ-ըմպանի չարորակ նորագոյացություններ:
Կրծագեղձի քաղցկեղով 53 հիվանդների դեպքում ախտորոշվել է մակերեսային ավշային հանգույցների ճարպային կազմափոխում (40-ի մոտ հայտնաբերվել է ավշային հանգույցների ճարպային կազմափոխում, 11-ի մոտ` մետաստաթիկ ախտահարում և ճարպային կազմափոխում, 2-ի մոտ` հիպերպլազիա և ճարպային կազմափոխում):
Կրծքագեղձի չարորակ նորագոյացություններով 5 հիվանդների մոտ հայտնաբերվել է մակերեսային ավշային հանգույցների բորբոքում, որից 1-ի մոտ դա զուգորդվել է ավշային հանգույցի երկրորդային ախտահարմամբ:
Արդյունքները և քննարկումը
Պաթոմորֆոլոգիական հետազոտության վերջնական արդյունքների համաձայն` ավշային հանգույցների երկրորդային ախտահարումը հաստատվել է 175 հիվանդներից 155-ի դեպքում (ճշգրտության ցուցանիշը` 88.57%), հիպերպլազիան` 74-ից 62-ի (ճշգրտության ցուցանիշը` 83.79%), ճարպային կազմափոխումը` 53-ից 46-ի (ճշգրտության ցուցանիշը` 86.79%) և ավ-շային հանգույցների բորբոքումը` բոլոր 5 հիվանդների մոտ (ճշգրտության ցուցանիշը` 100%, սակայն դժվար է մշակել չարորակ նորագոյացություններով հիվանդների բորբոքված ավշային հանգույցների գերձայնային առանձնահատկությունների որոշակի օրինաչափություն դեպքերի ոչ բավարար քանակի պատճառով) (աղյուսակ):
Նախնական գերձայնային և վերջնական պաթոմորֆոլոգիական հետազոտությունների արդյունքների համադրումը
Փոփոխված ավշային հանգույցների ախտորոշումներ
|
Հետազոտվողների ընդհանուր թիվ |
Հաստատված ախտորոշմամբ հետազոտվողների թիվ |
Ճշգրտության ցուցանիշ (%) |
Երկրորդային ախտահարում |
175 |
155 |
88.57 |
74 |
62 |
83.79 |
|
Ճարպային կազմափոխում |
53 |
46 |
86.79 |
5 |
5 |
100 |
Այսպիսով, կարելի է եզրակացնել, որ գերձայնային հետազոտությունը հնարավորություն է տալիս ուսումնասիրելու ավշային հանգույցների ոչ միայն քանակը, չափերը և տեղակայումը, այլև մանրակրկիտ նկարագրելու դրանց կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Այս ամենը օգնում է կանխորոշել չարորակ նորագոյացություններով հիվանդների ախտահարված ավշային հանգույցների պաթոմորֆոլոգիական ախտորոշումները: Հայտնի է` գերձայնային հետազոտությունը չի կարող փոխարինել պաթոմորֆոլոգիականին, սակայն, լինելով մատչելի, անցավ, ոչ իոնիզացնող, որի հետևանքով էլ բազմակի անգամ կիրառվող հետազոտություն, թույլ է տալիս մանրակրկիտ ուսումնասիրել ավշային հանգույցների կառուցվածքը: Այս հանգամանքը հնարավորություն է ընձեռում պլանավորելու հետագա բուժման եղանակը և ճշգրտելու վիրահատության արմատականությունը:
Գրականություն
- 1. Чиссов В.И., Трофимова Е.Ю. Ультразвуковое исследование лимфатических узлов в онкологии. 2003, с. 11-60.
- 2. Труфанов Г.Е. Лучевая диагностика заболеваний молочной железы. 2006, с. 200-211.
- 3. Быстрова Н., Фролова И., Чайнзонов Е., Быстров С. Возможности сонографии в диагностике лимфогенного метастазирования при злокачественных опухолях головы и шеи. Вестник РОНЦ им. Н.Н. Блохина РАМН. Мат. Евразийского конгресса по опухолям головы и шеи. 2009. Минск. Т. 3. с 131 – 132.
- 4. Кожанов Л., Сдвижков А., Юдин А., Кушхов О. Мультиспиральная рентгеновская компьютер-ная томография в планировании лечения рака гортани. Вестник РОНЦ им. Н.Н. Блохина РАМН, 2009, т. 2, с. 77.
- 5. Чердынцева Е., Новиков В., Чернов В., Синилькин И., Черемисина О., Чижевская С., Новикова П. Определение сторожевых лимфатических узлов при злокачественных опухолях гортани и гортаноглотки. Вестник РОНЦ им. Н.Н.Блохина РАМН, 2009, т. 20,2, с. 87.
Հեղինակ : | Լ.Գ. Շաքարյան ՀՀ ԱՆ Վ. Ա. Ֆանարջյանի անվան ուռուցքաբանության ազգային կենտրոն, Երևան,УДК 54.1 |
Աղբյուր : | Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 2.2010 (42) |
Նյութի էլեկտրոնային սկզբնաղբյուր` Doctors.am