Ակնաբուժական օգնության իրականացման հեռանկարները մարզային առողջապահության զարգացման տեսակետից
Հանրապետությունում իրականացվող առողջապահության ոլորտի բարեփոխումների նպատակն է բազմակողմանիորեն բարձրացնել բուժօգնության որակը և հասանելիությունը: Ներոլորտային մակարդակում առաջնությունը տրվելու է առողջության առաջնային պահպանման օղակին` կարևորելով ընտանեկան բժշկության համակարգի զարգացումը: Այս ծրագրային խնդիրներից է թեթևացնել ստացիոնար բուժօգնության ծանրաբեռնվածությունը, իջեցնել ծախսատարությունը: Առողջապահության նախարարության գերակա խնդիրներից է համարվում մարզային բուժհաստատությունների ապահովումը կադրերով և ժամանակակից բուժսարքավորումներով, շենքային պայմանների բարելավումը: Մեր կարծիքով, առանձնակի ուշադրության են արժանի մասնագիտացված բուժօգնության իրականացման հնարավորությունների դիտարկումը մարզային պայմաններում:
Այսպես, եթե մայրաքաղաքում ակնաբուժական օգնությունը իրականացվում է ակնաբուժական կենտրոնում և բաժանմունքներում, ապա նման ծառայություն շրջաններում կամ նախատեսված չէ, կամ էլ լավագույն դեպքում կազմակերպվում է ակնաբուժական կաբինետի մակարդակով:
Որակյալ բուժօգնության ապահովման նպատակով, անհրաժեշտ է կատարել զգալի ֆինանսական ներդրումներ, որոնք իրենց մեջ ներառելով նաև որոշ վերադիր ծախսեր, դժվար է իրականացնել ամբողջ ծավալով: Նյութական միջոցների, դեղորայքի և բժշկական պարագաների արժեքները, էլեկտրաէներգիայի, ջրի, կոյուղու, կապի և այլ ծառայությունների սակագների աճի ավելացումը կատարվում է արագ և անընդմեջ: Այս իրավիճակում, բնականաբար, հիվանդի բուժման համար նախատեսված գումարների մի մասը, լրացուցիչ կերպով, ծախսվում է թանկացած ապրանքների ձեռք բերման և ծառայությունների պարտքերը մարելու նպատակով:
Ստեղծված իրավիճակում, բուժական գործընթացի ծախսատարությունը նվազեցնելու նպատակով, հրամայական է դառնում հիվանդների մի մասի ախտորոշումը կամ բուժումը իրականացնել ցերեկային ստացիոնար և ամբուլատոր պայմաններում:
Խնդրի նման դիտարկման ժամանակ հնարավորությունները ավելի բարենպաստ են ակնաբուժական ծառայության արդիականացման համար: Ախտորոշիչ և խորհրդատվական ծառայությունները ամբողջ ծավալով հնարավոր է իրականացնել ամբուլատոր պայմաններում` դինամիկ հսկողության միջոցով, իսկ վիրահատությունները, կարծում ենք, պետք է իրականացվեն ստացիոնար կամ ցերեկային ստացիոնար պայմաններում:
Վիրահատական միջամտություն պահանջող հիվանդների ճնշող մեծամասնությունը տարեցներ են, տառապում են այլ օրգան համակարգերի կողմից ախտաբանական փոփոխություններով, կարիք ունեն բազմակողմանի հետազոտությունների և մշտական խնամքի, որի ապահովումը հնարավոր է իրականացնել ստացիոնար պայմաններում, ինչը կնպաստի հավանական բարդությունների առաջացման կանխարգելմանը:
Որակյալ բուժօգնության կազմակերպման նպատակով նպատակահարմար է մասնագիտացված բուժօգնության որոշ խմբերի, գործառույթների, վիրաբուժական միջամտությունների և բուժական սկզբունքների ներդրում մարզային մակարդակով:
Այս դրույթը կարևոր է նաև այն իմաստով, որ ակնաբուժական բուժօգնության իրականացումը ներկա պայմաններում ենթադրում է արդեն իսկ այս սկզբունքների կիրառում արտակարգ իրավիճակներում: Դա առավել ցայտուն էր դրսևորում հատկապես պատերազմական գործողությունների ժամանակ:
Արցախյան հակամարտության ընթացքում ակնաբուժական վնասվածքներով ընդունված վիրավորների բուժօգնությունը հիմնականում իրականացվել է վնասվածք ստանալուց 8–10 ժամից մինչև վնասվածքից 5–6 օր անց: Եթե նկատի ունենանք նաև, որ վիրավորների 80–85%-ը իրենց հետագա բուժումը շարունակել են ակնաբուժական կենտրոններում, արդեն իսկ վիրահատական միջամտության համար անբարենպաստ ժամկետներով, ապա ակնհայտ է հարցի հրատապությունը:
Չխորանալով նաև այն հարցում, որ մարզային մակարդակով աշխատող ակնաբույժների ճնշող մեծամասնությունը չեն իրականացնում վիրահատական միջամտություններ, կարծում ենք պետք է կատարվի ակնաբուժական ծառայության կազմակերպման, բարելավման, առաջնահերթ խնդիրների, շեշտադրումների փոփոխություն: Նպատակն է` ընդլայնել տեղերում ցուցաբերվող ակնաբուժական վիրաբուժական միջամտությունների քանակը և որակը:
Կարծում ենք, որ ակնաբուժական առավել հաճախ հանդիպող հիվանդությունների և վնասվածքների ախտորոշման, բուժօգնության իրականացման, հետվիրահատական վերականգնման, ինչպես նաև բժշկական չափորոշիչների ներդրման, մասնագիտական կադրերի անընդմեջ կատարելագործման հարցերը պետք է արժանանան հատուկ ուշադրության: Մարզային առողջապահության, ինչպես նաև արտակարգ իրավիճակներում բուժօգնության հստակ իրականացման նպատակով, ցանկալի է մասնագիտացման և վերապատրաստման ծրագրերում հիմնական ուշադրությունը կենտրոնացնել անհրաժեշտ ակնաբուժական վիրահատական մեթոդների և սկզբունքների մատչելի և գործնական ուսուցմանը:
Հեղինակ : | Ս.Ս. Ամիրյան ՀՀ ԱՆ Առողջապահության ազգային ինստիտուտ |
Աղբյուր : | Գիտա - գործնական Բժշկական Հանդես <<Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի>> - 3. 2008 (35) 69-70 |
Ներկայացնող` | Doctors.am |