Ամռանը ջերմաստիճանի բարձրացմամբ պայմանավորված՝ ակտիվանում են օձերը: Հաշվի առնելով, որ այս սեզոնին մարդիկ հաճախ են գնում բնության գիրկ, օձերին հանդիպելու հավանականությունը մեծանում է:
Օձերի խայթոցից խուսափելու նպատակով զբոսնելիս պետք է խուսափել բարձր խոտերից, հագնել երկար, ազատ տաբատ, երկարաթև շապիկ և տաբատի փողքերը դնել գուլպայի կամ կոշիկների մեջ, հագնել երկարաճիտ եւ ամուր կոշիկներ, օձ պատահելիս չտրորել, չանհանգստացնել: Այնտեղ, որտեղ կա օձերի առկայության հավանականություն՝ վերցնել ծանր փայտ և հարվածել հողին:
Եթե օձը հասցրել է խայթել, ապա անհրաժեշտ է՝
- սահմանափակել տուժածի շարժումները (պառկեցնել կամ նստեցնել նրան), հանել տուժածի վրայից բոլոր ճնշող իրերը և զարդերը, ինչպես նաև նեղ հագուստը, քանի որ կարող է արագորեն այտուց զարգանալ եւ տարածվել,
- եթե օձը խայթել է վերջույթը, ապա անշարժացնել այն,
- տուժածին խմեցնել մեծ քանակությամբ հեղուկ (հյութ, թան, թեյ և այլն),
- ահազանգել կամ կազմակերպել տուժածի պասիվ (պատգարակով կամ աթոռի վրա նստած) արագ տեղափոխումը մոտակա հիվանդանոց, որտեղ նրան արդեն մասնագիտական օգնություն կցուցաբերեն և հակաթույն կներարկեն։ Ցանկալի է, որպեսզի հակաթույնի առաջին դեղաչափը հիվանդը ստանա խայթելուց հետո գոնե 6 ժամվա ընթացքում։
Օձի խայթոցի դեպքում արգելվում է.
- խայթած վերջույթին՝ վերքից վերև, լարան կամ ժգուտ դնել,
- խայթոցի տեղում կտրվածք անել, սառույց դնել կամ այրել,
- տուժածին ալկոհոլ առաջարկել, տալ ուժեղ ազդող դեղեր, քանի որ դրանք թույլ չեն տա ճիշտ գնահատել նրա օբյեկտիվ վիճակը:
Օձի խայթոցից հետո աստիճանաբար ի հայտ են գալիս հետևյալ նշանները՝ խայթոցի տեղում ցավ և այրոց, կարմրություն, մաշկի գույնի փոփոխություն, այտուց, որը հետզհետե տարածվում է ամբողջ մարմնով: Տուժածը զգում է սաստիկ թուլություն, գլխապտույտ, սրտխառնոց, արյունահոսություն բերանից, քթից և հետանցքից, տեսողության և խոսքի խանգարումներ, վերջույթների մկանների թուլություն կամ զգայունության կորուստ, շնչառության խանգարումներ։
Օձերի խայթոցի դեպքում տուժածի վիճակի ծանրության աստիճանը կախված է տարբեր գործոններից՝ օձի տեսակից, չափից, անձի տարիքից, օձի թույնի քանակից, տարվա եղանակից, ինչպես նաև խայթոցի տեղակայումից։
Ի դեպ, Հայաստանում հանդիպող թունավոր օձերից են տափաստանային իժը, դարևսկու իժը, փոքրասիական իժը և անդրկովկասյան գյուրզան։
Աղբյուրը՝ Doctors.am
