Սպիտակուցները (պրոտեիններ, պոլիպեպդիտներ) բարձրամոլեկուլյար օրգանական նյութեր են, որոնք կազմված են պեպտիդային կապերի շղթայով միացված ամինաթթուներից: Կենդանի օրգանիզմներում սպիտակուցների ամինաթթվածին կառուցվածքը պայմանավորված է գենետիկական կոդով (ԴՆԹ-ով կամ ՌՆԹ-ով) և նրանց բացարձակ մեծամասնության սինթեզի համար օգտագործվում են 20 ստանդարտ ամինաթթուներ: Ամինաթթուների բազմաթիվ կոմբինացիաները սպիտակուցների մոլկուլներին տալիս են մեծ քանակով տարատեսակ հատկություններ, բացի դրանից սպիտակուցների ամինաթթվային բաղադրությունը կարող է փոփոխվել շնորհիվ պոստտրանսլյացիան մոդիֆիկացիաների, որոնք կարող են առաջանալ նաև ավելի վաղ քան սպիտակուցը սկսում է կատարել իր ֆունկցիան և նրա ընթացքում:/ Հաճախ կենդանի օրգանիզմներում մի քանի սիտակուցի մոլեկուլներ առաջացնում են բարդ կոմպլեքսներ. օրինակ` ֆոտոսինթետիկ կոմպլեքսը:
Սպիտակուցների α-ամինաթթուները
Սպիտակուցների բիոսիներզի մեջ ներառվում են հետևյալ α-ամինաթթուները`
- Ալանին-Ala A Alanine
- Արգինին-Arg R aRginine
- Ասպարգինաթթու-Asp D asparDic acid
- Ասպարգին-Asn N asparagiNe
- Վալին-Val V Valine
- Հիստիդին-His H Histidine
- Գլիցին-Gly G Glycine
- Գլուտամինաթթու-Glu E gluEtamic acid
- Գլուտամին-Gln Q Q-tamine
- Իզոլեյցին-Ile I Isoleucine
- Լեյցին-Leu L Leucine
- Լիզին-Lys K before L
- Մեթիոնին-Met M Methionine
- Պրոլին-Pro P Proline
- Սերին-Ser S Serine
- Թիրոզին-Tyr Y tYrosine
- Թրեոնին-Thr T Treonine
- Տրիպտոֆան-Trp W tWo rings
- Ֆենիլալանին-Phe F Fenylalanine
- Ցիստեին Cys-C Cysteine
Յուրաքանչյուր ամինաթթվին ԴՆԹ-ի շղթայում համապատասխանում է մեկ տրիպլետ (կամ երեք նուկլեոտիդ):
Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am
Նյութի էլեկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին
