Նկարագրվող ռեֆլեքսները պատկանում են բարդ ռեֆլեքսների շարքին, քանի որ նրանք իրենց գործունեության մեջ են ընդգրկում մեծ թվով տարբեր շարժիչ կորիզներ և որոնց իրականացման համար անհրաժեշտ է ողնուղեղի մի շարք հատվածների աշխատանքը։ Սովորաբար, բնական պայմաններում այդ ռեֆլեքսներն ընթանում են վերհատվածային կառույցների ընդգրկումով։ Կաթնասունների ռիթմային ռեֆլեքսներին են պատկանում քորելու ռեֆլեքսը, իսկ երկկենցաղների մոտ՝ նրա համանմանը տրորելու ոեֆլեքսը։ Այդ ռեֆլեքսները հնարավոր է առաջացնել նաև ողնուղեղային կամ սպինալ կենդանիների մոտ (կենդանիներ, որոնց գլխուղեղն անջատված է ողնուղեղից)։ Ռիթմային ռեֆլեքսները բնութագրվում են վերջույթների ծալման ու տարածման ճշգրիտ հաջորդականությամբ։ Միաժամանակ տեղի է ունենում առբերիչ մկանների տոնիկ կծկում, որոնք վերջույթը տեղադրում են որոշակի դիրքում մաշկի մակերեսի նկատմամբ։
Ռիթմային ռեֆլեքս է նաև քայլելը, որն իրենից ներկայացնում է մարդու կամ կենդանու տեղափոխությունը՝ վերջույթների համաձայնեցված շարժումների օգնությամբ, ծալման ու տարածման ճշգրիտ հաջորդումով, որը տեղի է ունենում վերջույթների տարածող մկանների տոնիկ լարման ֆոնի վրա։ Նշված ֆունկցիան պահպանվում է նաև մեկուսացված ողնուղեղում։ Եթե ողնուղեղային կենդանին տեղադրվի շարժվող տրեդբանի (հարթակի) վրա,ապա նա կարող է կատարել բնականոնին նմանվող քայլելու համաձայնեցված շարժումներ։ Դեռ ավելին, լրիվ զգայազրկման ենթարկված վերջույթներով շունը վերարտադրում է քայլողական շարժումները։ Որոշակի պայմաններում կուրարեի օգնությամբ անշարժացված կենդանու ծալիչ ու տարածիչ շարժանեյրոններում հնարավոր է գրանցել ռիթմիկ, իրար հաջորդող ազդանշանների առկայծում, որոնք մոտավորապես համապատասխանում են բնական քայլի ժամանակ առաջացող պարպումներին։ Ռիթմայնության ստեղծման հիմնական մեխանիզմի հիմքում ընկած են ներկենտրոնական գործընթացները։ Ենթադրվում է, որ յուրաքանչյուր վերջույթի համար գոյություն ունի առանձին տեղաշարժման (լոկոմոցիայի) կենտրոն և որոնց փոխհամագործակցված գործունեությունն ապահովում է տեղաշարժումը։ Հետևաբար ողնուղեղի մակարդակում առկա են ոչ միայն ոեֆլեքսային, այսինքն արտաքինից արձակվող, այլ նաև շարժողական ակտի ծրագրավորված շղթաներ, որոնք ընդունակ են գործելու առանց արտաքին որևէ ազդեցության։ Նման բնույթի շարժողական ծրագրեր (ավելի լայնածավալ ձևով) ներկայացված են ԿՆՀ-ի վերադիր բաժիններում։
Կեցվածքի կամ դիրքի ռեֆլեքսներն իրենցից ներկայացնում են ռեֆլեքսների մեծ խումբ, որոնք միավորվում են որոշակի դիրքի տնական պահպպնման սկզբունքով: Այդ ռեֆլեքսների դեպքում մկանային գործունեությունը շարունակվում է բավական երկար ժամանակ։ Կեցվածքի ողնուղեղային ռեֆլեքսներին է պատկանում ծալիչ լարումային (տոնիկ) ռեֆլեքսը։ Այդպիսի ռեֆլեքս դիտվում է այն կենդանիների մոտ, որոնց դիրքը պահպանվում է հիմնականում ծալիչ մկաններում գոյացող լարվածության շնորհիվ։ Այն լավ արտահայտված է գորտերի մոտ, որոնց հիմնական դիրքը՝ նստելը, կապված է ծալող մկանների տոնիկ լարման հետ:Գորտի հետին վերջույթները մնում են ծալված նույնիսկ գլխատումից հետո։
Կաթնասունների տոնիկական ծալիչ ռեֆլեքս դիտվում է այն կենդանիների մոտ, որոնց համար բնական է հանդիսանում ոչ թե ձգված, այլ վերջույթները տակը ծալած դիրքը (օրինակ, ճագարները)։ Սակայն կաթնասունների մեծ մասի մարմնի դիրքի պահպանման համար հիմք է հանդիսանում տարածիչ ռեֆլեքսային լարվածությունը, որը նկատվում է բոլոր չորս ձգված վերջույթներում։
Կաթնասունների տարածիչ լարվածության պահպանման համար կարևոր դեր են կատարում ողնուղեղի վերին պարանոցային (1-3) հատվածները (Ռ.Մագնուս)։ Պարանոցային տոնիկական ռեֆլեքսների համար ըեկալչական դաշտ են հանդիսանում պարանոցի մկանների և փակեղների սեփական ընկալիչները։ Ուստի պարանոցային տոնիկական ռեֆլեքսներ հարուցող հիմնական դրդիչներ են գլխի տարբեր թեքումներն ու շարժումները։ Եթե գլուխը պտույտներ է գործում երկայնական առանցքի՝ այսինքն ողնաշարի առանցքի շուրջը, ապա ի հայտ են գալիս պտտման ռեֆլեքսներ։ Կախված այն բանից, թե ինչ անկյան տակ է գլուխը շրջվում իր բնականոն դիրքի նկատմամբ (դեմքով ներքև), ըստ դրան ի հայտ է գալիս վերջույթների մկանների լարվածության որոշակի փոփոխություններ։ Երբ գլխի առանցքի դիրքը փոխվում է մարմնի երկայնական առանցքի նկատմամբ, այսինքն գլուխը խոնարհվում է առաջ, գցվում հետ կամ թեքվում կողմ, ապա առաջանում են խոնարհման ռեֆլեքսներ։ Թեքման անկյանը համապատասխան վերջույթների լարվածության մեջ նկատվում է վերադասավորում։ Տոնիկական ռեֆլեքսները, որոնք առաջացվում են ողնուղեղի պարանոցային հատվածներից, ներկայացնում են կեցվածքի ապահովման բաղադրիչներից միայն մեկը։ Դիրքի համար պարանոցի տոնիկական ռեֆլեքսները կրկնորդվում են անդաստակային տոնիկական ռեֆլեքսներով։
Ոեֆլեքսայիե ռեակցիաներն ամենապարզ ձևով կարող են ուսումնասիրվել ողնուղեղի մեկուսացման պայմաններում։ Այդպիսի «ողնուղեղային» կենդանիների մի շարք ռեֆլեքսներ լավ են պահպանվում։ Սակայն, ողնուղեղի անջատումը գլխուղեղի վերադիր կենտրոններից, հանգեցնում է ռեֆլեքսային գործունեության էական խանգարումների, որոնք հայտնի են ողնուղեղայիև շոկ անվանումով։ Վերջինիս դեպքում դիտվում է ողնուղեղի ռեֆլեքսային ռեակցիաների ընդհանուր ճնշվածություն, որը զարգանում է այնքան ուժեղ, որքան բարձր է կազմակերպված կենդանին։ Ողնուղեղի փորձնական հատման պայմաններում շոկային ե բնույթների զարգացման գործում գլխավոր դերը կատարում է ոչ այնքան մեխանիկական գրգռումը, որքան կենտրոնների տարանջատումը։ Շոկը հիմնականում զարգանում է ցածրադիր կենտրոններում։
Ողնուղեղային շոկի երեույթեերը դիտվում են նաև վերհատվածային կենտրոններից դեպի ողնուղեղի նեյրոններ ընթացող մշտական ազդակների հետադարձ շրջափակման պայմաններում (օրինակ, սառեցման ճանապարհով)։ Միկրոէլեկտրոդային հետազոտություններում պարզվել է, որ ուղեղային շոկի ժամանակ նկատվում է գլխուղեղի շարժանեյրոնների գերբևեռաֆոնային ապաբևեռացման վերացել հետևանքով, որը անընդմեջ սինապսային ռմբակոծության հետևանք է։
Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am
Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին
