Պրազոզինըզարկերակիկների և երակներիհետսինապսային α1-ադրենընկալիչների ընտրողականպաշարիչ է: Հակագերճնշումայինազդեցությունըպայմանավորված է հիմնականում ԸԾԱԴ-ն կայունիջեցմամբ, ինչըպրազոզիննէապեստարբերակում է ԸԾԱԴ-ը բարձրացնելուունակությամբօժտվածայլհակագերճնշումայինդեղերից (որոշ β- ադրենապաշարիչներ և այլն): Պրազոզիննիջեցնում է և զարկերակների, և երակներիլարվածությունը' արդյունքումփոքրացնելովդեպիսիրտըերակայիններհոսքը և ԸԾԱԴ-ն նվազեցմանշնորհիվ' թեթևացնելովսրտիաշխատանքը:
Պրազոզինիբնորոշառանձնահատկությունըսրտիկծկումներիհաճախականությունըփոփոխելուունակությանբացակայությունն է (պրազոզինըչիառաջացնումհաճախասրտություն): Բացիդրանից, ի տարբերությունայլհակագերճնշումայինդեղերի (β-ադրենապաշարիչներ, ռեզերպին), պրազոզինըոչմիայնչիընկճումսրտամկանիկծկողականությունը, այլնույնիսկխթանում է այն, թեպետգերճնշումովհիվանդներիսրտայինարտամղմանմեծությունըչիփոփոխում:
Պրազոզինինբնորոշչէռեֆլեքսայինհաճախասրտությունառաջացնելուհատկությունը, ինչըբացատրվում է α1-ադրենընկալիչների վրանրաընտրողականազդեցությամբ: Բացիդրանից, պրազոզինըսիմպաթայիննեյրոններիռեֆլեքսայինդրդումչիառաջացնում և չիշատացնումմիջնորդանյութիձերբազատումըդեպի β-ադրենընկալիչներ, ինչովնույնպեսբացատրվում է նրա' հաճախասրտությունչառաջացնելուունակությունը: Պրազոզինըչիփոփոխումպլազմայիռենինիակտիվությունը, սակայննպաստում է օրգանիզմումNa+-ի և ջրիկուտակմանը:
Պրազոզինիազդեցությանկարևորմեխանիզմներինենդասվումֆոսֆոդիէսթերազիակտիվությանընկճումը, ինչընպաստում է արյունատարանոթներիհարթմկաններումցԱՄՖ-ի կուտակմանը' անոթներիթուլացմամբուղեկցվող, ինչպեսնաևսրտիխոլինաբնույթկառուցվածքներումցԳՄՖ-ի կուտակմանը' ուղեկցվելովսրտումխոլինաբնույթ (պարասիմպաթային) ակտիվությանուժեղացմամբ, որովմասամբպայմանավորված է պրազոզինի' արտահայտվածհաճախասրտությունառաջացնելուունակությանբացակայությունը:
Ֆարմակոկինետիկան և դեղաչափավորումը: Ստամոքսաաղիքայինհամակարգումպրազոզինիներծծելիությունըբնորոշվում է մեծտատանողականությամբ: Արյանմեջպրազոզինիառավելագույնմակարդակըդրսևորվում է ներքինընդունումից 2-3 ժամանց, ընդորում, ներմուծվածդեղաչափի 93%-ը կապվում է արյանպլազմայիսպիտակուցներիհետ: Դուրսբերմանկիսապարբերությունըհավասար է 2.9 ժամի: Նյութավտխանակվում է լյարդում, հիմնականարգասիքներնեն 6-0- դեմեթիլպրազոզինըև 7-0-դեմեթիլպրազոզինը, որոնքգլյուկուրոնիդներիտեսքովհեռացվումենօրգանիզմիցմեզով: Պլազմայումառավելագույնարդյունավետխտությունըկազմում է 24-29 նգ/մլ:
Ներքինընդունումիցհետոթերճնշումայինազդեցությունըզարգանումէ2 ժամվաընթացքում, հասնում է առավելագույնի 3-4 ժամանց, տևում է մոտ 10 ժամ: Սակայնամբողջականբուժիչազդեցությունն ի հայտ է գալիսբավականինուշ' պրազոզինիընդունմանսկզբից 4-6 շաբաթանց, իսկկիրառմանդադարիցհետոպահպանվում է ևսմիքանիշաբաթվաընթացքում:
Պրազոզինընշանակվում է ներքինընդունմանհամար, առաջինօրերին 0.0005 գ (0.5 մգ), բայցոչավել, քնելուցառաջ, հետագայում' օրը 2-3 անգամ 0.5 մգ, և միայնոչբավարարթերճնշումայինազդեցությանդեպքումդեղաչափըմեծացնումենմինչև 1 մգ' օրը 2-3 անգամ' ընտրելովօպտիմալդեղաչափը (սովորաբարօրականդեղաչափըչիգերազանցում 4-6 մգ-ը): Մինչև 12 տարեկաներեխաներինչինշանակվում:
Պրազոզինիառավելագույնօրականդեղաչափըչպետք է գերագանձի 20մգ-ը:
Ընդունվածօրականդեղաչափերիոչբավարարթերճնշումաւինազդեցությանդեպքումնպատակահարմար է ոչթեմեծացնելդեղաչափը, այլայնհամակցելթիազիդայինմիզամուղներիկամ β-ադրենապաշարիչների(պրոպրանոլոլ) հետ:
Կողմնակիազդեցությունները: Պրազոզիննունակ է առաջացնելուգլխացավ, գլխապտույտ, անքնություն, թուլություն, դյուրհոգնելիության, սրտխառնոց: Որպեսկանոն, այսերևույթներըինքնուրույնանցնումեն: Գլխացավնուգլխապտույտը, երբեմն, նույնիսկգիտակցությանկորուստը, դիտվումենդեղիընդունմանառաջինօրերին («առաջինդեղաչափի» ֆենոմեն, «first-dose-effekt») և խիստարտահայտվածենլինումհատկապեսմեծդեղաչափերիընդունմանկամդեղաչափիարագմեծացման, ինչպեսնաևպրազոզիննայլհակագերճնշումայինդեղերիհետհամակցելուժամանակ և պայմանավորվածենթերճնշման պոստուրալ (ուղղակեցվածքային) բնույթով:
«Առաջինդեղաչափի» ֆենոմենըպրազոզինիհիմնականկողմնակիազդեցությունն է: Տևականընդունմանժամանակայսդեղըչիդրսևորումուղղակեցվածքայինթմբիր (օրթոստատիկկոլապս) առաջացնելուպարզորոշունակություն, սակայնորոշհիվանդներիշրջանումդեղիընդունմանառաջինօրերինզարգանում է հազվասրտություն և զարկերակայինճնշմանկտրուկանկում:
Պրազոզինիառաջինընդունմանժամանակծագած «առաջինդեղաչափի» ֆենոմենիմեխանիզմըմինչևայժմպարզաբանվածչէ, սակայնայնհաճախդրսևորվում է շրջանառողարյանծավալիփոքրացմամբ և օրգանիզմումնատրիումիպաշարներիհյուծմամբհիվանդներիշրջանում: Ենթադրվում է, որ «առաջինդեղաչափի» ֆենոմենըպայմանավորված է ընդերայինսիմպաթայիննյարդայինհամակարգիընտրողականպաշարմամբ և հատկապեսարտահայտված է նատրիումազուրկսնունդընդունողհիվանդներիշրջանում: Հաշվիառնելովվերոնշյալը' առաջինդեղաչափերըհիվանդինպետք է տալքնելուցառաջ (անկողնում), թեպետայսդեպքումէլ «առաջինդեղաչափի» ֆենոմենը, նույնիսկեթեպրազոզինիդեղաչափըմեծչէ (օրը' 0.5-1 մգ), չիկարողբացառվել: Որոշդեպքերումայսկողմնակիազդեցությունըպայմանավորված է ոչայնքանպրազոզինիմեծդեդաչափերով, որքաննրաազդեցությամբթերնատրիումարյունությանպայմաններում: Գտնումեն, որպրազոզինիառաջինդեղաչափըչպետք է գերազանցի 0.5 մգ-ը, որըհիվանդըպետք է ընդունիերեկոյան' քնելուցառաջ:
Պրազոզինիբնորոշկողմնակիազդեցություններիցհարկ է նշելնաևինչպեստղամարդկանց, այնպեսէլկանանցշրջանումզարգացողսրտխփոցը(palpitatio), որըպայմանավորված է ուժեղպուլսացմամբ (պրազոզինըուժեղացնում է սրտամկանիկծկումները), սակայնպրազոզինըհաճախասրտությունչիառաջացնում (երբեմնդեղահարույցսրտխփոցըսխալմամբգնահատվում է իբրևհաճախասրտություն): Պրազոզինիայսազդեցությունըկարելի է նվազեցնելդրա և β-ադրենապաշարիչներիհամակցմամբ: Պրազոզինընպաստում է նաևօրգանիզմում Na2+-իևջրիկուտակմանը, կարող է առաջացնելքթիլցվածություն, չորությունբերանում, փորլուծություն, հաճախամիզություն, անհանգստություն, դեպրեսիա, ախորժակիբարձրացում, մաշկայինցան, եզակիդեպքերում' տեսիլքներ (հալյուցինացիաներ), մկանացավ, տղամարդկանցսեռականֆունկցիայիխանգարում, սուրպոլիարթրիտիերևույթներ, էոզինոֆիլայինլեյկոցիտոզ: Տվյալներկանպրազոզինիկիրառմանժամանակկրծքայինհեղձուկինոպաներիհաճախացմանմասին, սակայնայստվյալներըդեռևսկարիքունենհետագաուսումնասիրման:
Գերճնշումայինհիվանդությամբտառապող հիվանդների
մոտավորապես 25%-ի մոտպրազոզինըչիցուցաբերումբավականաչափհակագերճնշումայինազդեցություն (բացասականորենարձագանքողհիվանդներ' «ոօո-responder»), սակայնորոշհիվանդներիշրջանումպրազոզինի ազդեցությունը կարող է պոտենցվել β-ադրենապաշարիչների օգնությամբ (Faulhaber H.D., 1983):
