Անկատար ամելոգենեզը ժառանգական հիվանդություն է, որի ժամանակ խախտվում է բոլոր էկտոդերմալ բջիջների նորմալ զարգացումը, ինչի հետևանքով կարող են վնասվել ոչ միայն ատամների էմալը, այլ և ուրիշ էկտոդերմալ ծագում ունեցող օրգաններ` մազերը, եղունգները, քրտնա- և ճարպագեղձերը և այլն:
Կլինիկական պատկեր: Տարբերում են անկատար ամելոգենեզի 4 կլինիկական ձև.
1.Ծկթումից հետո էմալը ստանում է դեղնավուն կամ դարչնագույն երանգ
2.Ծկթումից 1-3տարի հետո էմալը զրկվում է փայլից, դառնում է անհարթ, ստանում է դարչնագույն երանգ, նրա վրա ի հայտ են գալիս ճեղքեր: Էմալը մասամբ կամ ամբողջովին մաշվում է: Դենտինը ամուր է, դարչնագույն, ունի նորմալ կառուցվածք:
3.Ծկթելիս էմալը սպիտակ է` ակոսներով ծածկված: Արագ անհետանում է մերկացնելով մուգ դարչնագույն դենտինը, որն ունի նորմալ կառուցվածք:
4.Ծկթելիս էմալը կավճանման է, անփայլ, տեղ-տեղ բացակայում է, հեշտությամբ շերտազատվում է՝ մերկացնելով դենտինը: Դիտվում է ատամների գերզգայունություն:
Պետք է նշել, որ ատամների արմատները նորմալ զարգացած են, ինչը խոսում է նորմալ դենտինոգոյացման մասին:
Ախտաբանական անատոմիա: Մանրադիտակի տակ կարելի է հայտնաբերել էմալ-դենտինային միացման անհարթություն և օրգանական նյութի քանակի ավելացում: Դենտինի կառուցվածքային խախտում չի նկատվում: Էմալում առկա են նշանակալի փոփոխություններ. խախտված է էմալային պրիզմաների ուղղվածությունը, հայտնաբերվում են պրիզմայազուրկ գոտիներ, որոնք լցված են ամորֆ նյութով:
Բուժում: Հիվանդության թեթև ձևերի ժամանակ կատարվում է ռեմիներալիզացիոն թերապիա, իսկ ծանր դեպքերում` պրոթեզավորում:
Անկատար դենտինոգենեզ
Այս հիվանդությունը բնորոշվում է դենտինի զարգացման ժառանգական խանգարումներով: Ատամները ունենում են նորմալ կլինիկական պսակ ինչպես ծկթելու պահին, այնպես էլ հետագայում: Ախտաբանական պրոցեսում են ընդգրկվում արմատները:
Կլինիկական պատկեր: Հիվանդությանը բնորոշ են ատամների արմատների ոչ լրիվ զարգացում, կարճ արմատների առկայություն կամ նրանց լրիվ բացակայություն: Արմատախողովակները և ատամի խոռոչը կարող են բացակայել: Ատամները շարժվում և դուրս են ընկնում:
Բուժում: Կատարվում է պրոթեզավորում:
Ստենտոն-Կապդեպոնի դիսպլազիա
Ժառանգական հիվանդություն է, որի հիմքում ընկած է դենտինագոյացման խանգարումները: Ախտահարվում են և մնայուն և կաթնատամները: Ատամների քանակը և ծկթման ժամկետները խախտված չեն: Ատամների պսակները ունեն նորմալ ձև, սակայն արմատները կարճացած են և բարակ:
Ատամների գույնը մոխրագույն է : Մի առ ժամանակ հետո էմալը թափվում է և երևում է թափանցիկ արագ մաշվող դենտինը:
Հյուսվածաբանորեն էմալում խախտված են պրիզմաների դասավորվածությունը, իսկ դենտինում երևում են կարճ և լայն դենտինային խողովակներ:
Մարմարյա հիվանդություն կամ Ալբերս-Շենբերգի հիվանդություն, իրենից ներկայացնում է բնածին ընտանեկան օստեոսկլերոզ: Հիվանդության հիմնական աշխտանիշն է ոսկրերի սպունգանման նյութի սկլերոզը: Ոսկրերի ռենտգեն պատկերի վրա երևում են սպիտակ անկանոն կառուցվածքով, մարմար հիշեցնող օջախներ: Գանգի ոսկրերում սկլերոզացման պրոցեսների պատճառով ուշանում է ատամների ծկթումը: Ծկթելուց հետո ատամները ունենում են կավճանման գունավորում, այնուհետև փխրվում է և մաշվում:
Բուժումը օրթոպեդիկ եղանակով է:
Ատամի կարծր հյուսվածքների ախտահարումներ, որոնք առաջանում են ատամի ծկթումից հետո:
Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am
Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին
