Խոնդրոմա
Կախված ոսկրում տեղակայումից տարբերում են կենտրոնական և պերիֆերիկ խոնդրոմաներ: Կանանց և տղամարդկանց մոտ հանդիպում են հավասար հաճախականությամբ, 11-50 տարեկանում: Հիմնականում տեղակայված են ոտնաթաթի և ձեռնաթաթի ոսկրերում, հազվադեպ` երկար խողովակաձև և տափաւկ ոսկրերում: Կլինիկական պատկերը չափազանց աղքատ է, ցավեր լինում են կապված վնասվածքի կամ ախտաբանական կոտրվածքի հետ: Հաճախ հիվանդությունը ընթանում է անսիմպտոմ և հայտնաբերվում է պատահականորեն:
Ռենտգենոլոգիական պատկերը – համեմատաբար հստակ սահմաններով հոմոգեն դեստրուկցիայի օջախ, որը տեղակայված է էպիֆիզի կենտրոնում, կամ էլ էքսցենտրիկ: Դեստրուկցիայի կենտրոնում երբեմն լինում են կրակալված օջախներ: Միկրոսկոպիկ իրենից ներկայացնում է հիալինային աճառ անկանոն ցրված խոնդրեոցիտներով: Դիֆերենցում են գիգանտ բջջային ուռուցքի և ոսկրի ֆիբրոմայի հետ:
Բուժումը վիրահատական է` աբլաստիկ ռեզեկցիա` դեֆեկտի պլաստիկայով:
Երկար խողովակաձև ոսկրերի, կոնքի, կողերի, ողնաշարի մեծ չափերի խոնդրոմաները կարող են տալ մալիգնիզացիա:
Խոնդրոբլաստոմա
Հազվադեպ է հանդիպում, հիմնականում 5-25 տարեկանում, տեղակայվելով երկար խողովակաձև ոսկրերի մետաֆիզներում կամ էպիֆիզներում, երբեմն էլ տարածվում է դիաֆիզի վրա (ազդրոսկրի, մեծ ոլոքի և բազուկոսկրի պրոքսիմալ ծայրերին):
Դեստրուկցիայի օջախը տեղակայված է էքսցենտրիկ, կամ կորտիկալ շերտի տակ, կամ սուբխոնդրալ շերտում: Կլոր է կամ օվալաձև, հստակ, ուղիղ կոնտուրներով սկլերոզի զոնայի առկայությամբ, որը հիվանդության սկզբում թույլ է արտահայտված:
Հաճախ դիտվում է կորտիկալ շերտի բարակում և արտափքում, իսկ երբեմն էլ քայքայում` էքստրաօսալ կոմպոնենտի առաջացումով:
Խոնդրոբլաստոմային բնորոշ են գիգանտ, բազմակորիզ օստեոկլաստիկ տիպի բջիջներ: Լինում են աճառային միջբջջային նյութի կուտակումներ:
Կլինիկայի հիմքը կազմում են մոտակա հոդում պրոգրեսիվող ցավերը, որոնք ուժեղանում են աշխատանքից հետո և գիշերային ժամերին: Բնորոշ են վաղ առաջացող կոնտրակտուրաները, մկանային ատրոֆիան և սինովիտները:
Բուժումը վիրահատական է` ուռուցքի հեռացումը առողջ հյուսվածքի սահմաններում:
Կան նաև չարորակ խոնդրոբլաստոմաներ, որոնց ժամանակ կատարում են ախտահարված հոդը կազմող ոսկրային ծայրերի ռեզեկցիա, ռեցիդիվների դեպքում` նաև ամպուտացիա:
Խոնդրոմիկսոիդ ֆիբրոմա
Հանդիպում է խիստ հազվադեպ: Տարբերում են հետևյալ ձևերը:
1. Տիպիկ ( կլասիկ)
2. Ատիպիկ ձև (բացակայում է բնորոշ արխիտեկտոնիկան):
3. Խառը ձև( ունի և’ խոնդրոմիկսոիդ ֆիբրոմայի, և’ խոնդրոբլաստոմայի կառուցվածք):
4. Մալիգնիզացված ձև (վեր է ածվում խոնդրոսարկոմայի):
Ամենասիրած տեղը երկար խողովակաձև ոսկրերի պրոքսիմալ մետաֆիզն է, հատկապես մեծ ոլոքինը: Ախտահարվում են նաև կարճ խողովակաձև ոսկրերը` հատկապես ոտնաթաթի ոսկրերը:
Ռենտգենոլոգիական պատկերը - երկար խողովակաձև ոսկրերում երկար էքսցենտրիկ դասավորության լիտիկ դեստրուկցիայի օջախ է: Կորտիկալ շերտը բարակած է, փքված: Բնորոշ է առողջ հյուսվածքներից սահմանազատող սկլերոզի օջախը: Երբեմն ուռուցքը քայքայում է կորտիկալ շերտը:
Կարճ խողովակաձև ոսկրերում ուռուցքը ունի կենտրոնական դասավորություն, առաջացնելով ոսկրի իլիկաձև դեֆորմացիա, կորտիկալ շերտի փքման և բարակեցման հաշվին:
Մանկական հասակում բնորոշ են պրոգրեսիվող ցավերը, ուռուցքի արագ աճը, հարակից հոդերում շարժումների սահմանափակումը, մկանային ատրոֆիան, տեղային հիպերթերմիան:
Մեծահասակների մոտ կլինիկան ավելի աղքատ է: Ցավերը չնայած պրոգրեսիվում են, բայց թույլ են արտահայտված: Կոնտրակտուրա չի զարգանում:
Բուժումը վիրահատական է` en block հեռացում` հետագա պլաստիկայով (եզրային կամ հարհոդային ռեզեկցիաներ, հոդի ռեզեկցիա):
Ոչ ադեկվատ հեռացումից հետո լինում են ռեցիդիվներ, հնարավոր է մալիգնիզացիա:
