Սահմանում: Ուղիղ աղիքի արտանկումը վերջնաղիքի բոլոր շերտերի դուրս գալն է արտաքին միջավայր: Բացի այդ առանձնացնում են ներքին ուղիղաղիքային արտանկում, որի հիմքում ընկած է ներուղիղաղիքային ներբունակումը (ինվագինացիա) առանց  արտաքին ելքի:

Ախտապատճառ: Ուղիղ աղիքի արտանկման  պատճառները մի քանիսն են: Սովորաբար անբարենպաստ հանգամանքների համակցումներն են նպաստում հիվանդության զարգացմանը: Այնուամենայնիվ, հիվանդների  մեծամասնության մոտ կարելի է առանձնացնել առաջատար ախտապատճառ, որը շատ կարևոր է բուժման համապատասխան մեթոդի ընտրման համար:

   
Այդ գործոնները  ոչ միայն կարող են նախատրամադրել ախտաբանական ընթացքի զարգացումը, այլև կարող են անմիջականորեն առաջացնել ուղիղ աղիքի արտանկում: Նախատրամադրող պատճառներից են  ժառանգական գործոնը, օրգանիզմի կառուցվածքային առանձնահատկությունները,  ուղիղ աղիքի կառուցվածքը, ձեռքբերովի ապասերող փոփոխությունները ուղիղ աղիքի պատում և փակող ապարատի մկաններում:

   
Ախտապատճառներից են սուր և քրոնիկական աղեստամոքսային հիվանդությունները, ծանր ֆիզիկական աշխատանքը, հյուծումը, որովայնի բութ վնասվածքները, ծանր ծննդաբերությունը:
12-13% դիտարկումներում  հայտնաբերվում են այդ հիվանդությունն առաջացնող հազվադեպ պատճառներ` համասեռամոլություն, փոքր կոնքի օրգանների վիրահատություններ և այլն:

Շատ հեղինակներ, որպես հիվանդության զարգացման պատճառ,  ընդգծում են կոնքի և ուղիղ աղիքի ժառանգական հակումը:
Ուղիղ աղիքի արտանկմանը նախատրամադրող հիմնական պատճառը  օրգանիզմի կառուցվածքային-անատոմիական առանձնահատկությունն է, որը բնորոշում է դրա նախատրամադրվածությունը արտանկմանը: Դրանք են կապանային  ապարատի բնածին թուլությունը, որովայնամզի կոնքային խորը գրպանիկը, դոլիխոսիգման, սիգմայաձև խթաղու և ուղիղ աղիքի չափազանց շարժունակությունը և այլն:

Հիվանդության զարգացմանը նպաստում են այնպիսի գործոններ, ինչպիսիք են աղիքների դիսֆունկցիան (հատկապես փորկապությունը), իգական սեռը, անպտղությունը, նյարդաբանական փոփոխությունները (ողնուղեղի վնասվածքներ, ձիու  պոչի վնասվածքներ, ծերունական փոփոխություններ):

Ախտածագում: Առանձնացնում են ուղիղ աղիքի արտանկման զարգացման 2 հիմնական տարբերակ`
    1.սահող ճողվածքի ձևի,
    2. աղիքային ինվագինացիայի ձևի:

Ճողվածքային տարբերակի դեպքում կոնքի հատակի մկանների թուլությունը և ներորավայնային ճնշման մշտական բարձրացումը նպաստում են  որովայնի դուգլասյան գրպանիկի աստիճանաբար տեղաշարժմանը դեպի ներքև, որն  իր հետ տանում է  ուղիղ աղիքի առաջային պատը: Խորը դուգլասյան տարածության ձևավորումը ուղեկցվում է հետանցքային ուղու բարձրացնող մկանների տարածմամբ, հատկապես ներորովայնային ճնշման բարձրացման դեպքում: Հետագայում անբարենպաստ հանգամանքների  պատճառով  տեղի է ունենում ուղիղ աղիքի  առաջային պատի արտանկում հետանցքային ուղիով: Ժամանակի ընթացքում ուղիղ աղիքի տեղաշարժման  գոտին մեծանում է և դառնում շրջանաձև:
 
Անբարենպաստ պայմաններից է բարակ աղիքի մեծաթիվ գալարների ընկնելը դեպի  ներքև տեղաշարժվող դուգլասյան գրպանիկ( էնտերոցելե): Երբեմն ճողվածքանման դուգլասյան գրպանի պարունակությունը  ձևափոխված սիգմայաձև խթաղին( սիգմոցելե) է:
Հետազոտման ժամանակակից մեթոդները (պրոկտո- և սցինտիդեֆեկոգրաֆիա, վիդեոդեֆեկոգրաֆիա և այլն) վստահորեն ցուցադրում են ուղիղ աղիքի  կամ սիգմայաձև խթաղիքի ներդրման մեխանիզմը դեպի ուղիղ աղիք, ինվագինատի ձևավորումով աղիքի ներսում կամ դրա ելքով դուրս:

Ռեկտալ /վերջնաղիքային/ արտանկման ախտածագման հայտնաբերելը հեշտացնում է վիրաբուժական մոտեցման լավագույն միջոցի ընտրությունը:
Ախտաբանական անատոմիա: Ուղիղ աղիքի արտանկման ժամանակ տեղի է ունենում ենթալորձային շերտի անոթների մշտական ճնշում, այդ պատճառով էլ առավել փոփոխությունների է ենթարկվում արտանկված հատվածի լորձաթաղանթը: Անոթներում կանգի և գերարյունալեցման հետևանքով լորձաթաղանթը այտուցված և հիպերեմիկ է, սակայն պահպանում է բնորոշ փայլը:  Սնուցող անոթների ճնշման դեպքում այն ձեռք է բերում կապտավուն երանգ, իսկ երկարատև արտահայտված ճնշման դեպքում հետանցքային ուղու պատերի կողմից կարող է մեռուկանալ:

Առանձին խմբերի մկանաթելերի  տոնուսով և կծկողականությամբ պայմանավորվածª  ուղիղ աղիքի արտանկված հատվածը կարող է ունենալ գլանի, կոնի կամ գնդի ձև:
Աղիքի ուղղումից հետո արյան շրջանառությունը վերականգնվում է, և լորձաթաղանթը ընդունում է նորմալ տեսք: Ուղիղ աղիքի ներքին արտանկմանը բնորոշ է միայնակ խոցի զարգացումը, որը գոյանում է  ուղիղ աղիքի առաջային պատին՝ ատամնավոր գծից քիչ վերև: Խոցն ունի բազմանկյան տեսք, դրա մեծությունը չի  գերազանցում 2-3 սմ տրամագիծը: Խոցի եզրերը հարթ են, չունեն բնորոշ գրանուլյացիոն թումբ, հատակը խորը չէ, առանձին տեղամասերում ծածկված է ֆիբրինով: Խոցի փոխարեն աղիքի առաջային պատի վրա կարող է ձևավորվել օջախային այտուց և հիպերեմիա:

Խոցի հյուսվածաբանական պատկերը հիմնականում բնորոշվում է ուղիղ աղիքի լորձաթաղանթի բորբոքային փոփոխություններով, կանգով և անոթների գերարյունությամբ: Միկրոշրջանառության խանգարումը նպաստում է այտուցի շարակցական հյուսվածքի աճին, ինչպես նաև ենթալորձային շերտի ավշա- և  պլազմոցիտար ներսփռանքին: Բնորոշ է ուղիղ աղիքի լորձաթաղանթի մկանային թերթիկի հարթմկանային բջիջների պրոլիֆերացիան: Մկանային շերտում շարակցական հյուսվածքի ներաճմանը զուգահեռ նշվում է նյարդաթելերի հաստացում և վակուոլիզացիա: Միջմկանային հյուսակի նյարդային բջիջները ենթարկվում  են դիստրոֆիկ /տարաճական/փոփոխությունների՝ ընդհուպ մինչև առանձին նեյրոնների քայքայում: Կան նաև ուղիղ աղիքի արտաքին սեղմանի  նյարդային և մկանային մասնիկների դիստրոֆիայի նշաններ:

Կլինիկա:  Հիվանդությունը   ընթանում է երկու հիմնական տարբերակով:
Առաջին տարբերակը հիվանդության  հանկարծակի սկիզբն է` պայմանավորված ծանր ֆիզիկական աշխատանքի, ծննդաբերության, ներորովայնային ճնշման  անսպասելի բարձրացման կամ  կտրուկ հազի, փռշտոցի հետևանքով կոնքի հատակի և անալ  սեղմանի մկանների թուլացմամբ: 

Հիվանդության բարդություններից առաջինը պետք է նշել ուղիղ աղիքի արտանկված հատվածի օղակումը: Գործնականում այն կարող է տեղի ունենալ ցանկացած հիվանդի մոտ, եթե ժամանակին չուղղվի արտանկված հատվածը կամ  ուղղումը  կոպիտ   կատարվի: Արագ մեծացող այտուցը ոչ միայն խոչընդոտում է  ուղղելուն, այլ նաև վատթարացնում է աղիքի արյունամատակարարումը, որը նպաստում է մեռուկացած հատվածների և խոցերի առաջացմանը:

Մեծ վտանգ է առաջանում, երբ բարակ աղիքի գալարները միաժամանակ արտանկվում են որովայնամզի գրպանիկում և օղակվում ուղիղ աղիքի պատերի միջև: Այս դեպքում հնարավոր է  սուր աղիքային անանցելիության և պերիտոնիտի /որովայնամզաբորբ/զարգացում:

Դասակարգում: Գործնական նշանակություն ունի արտանկման եռաստիճան դասակարգումը:
I աստիճան` ուղիղ աղիքը արտանկվում է միայն կղազատման ժամանակ:
II աստիճան ՝ ուղիղ աղիքի արտանկումը տեղի է ունենում ոչ միայն կղազատման, այլ նաև ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության ժամանակ:   
III աստիճան` ուղիղ աղիքը արտանկվում է նույնիսկ քայլելու ժամանակ և ուղղահայաց դիրք ընդունելիս: Կարևոր կլինիկական չափանիշ է նաև աղիքի արտանկված հատվածի ինքնուրույն ուղղելու հնարավորությունը, որն անուղղակի վկայում է  կոնքի հատակի մկանների համակշռման մասին: Եթե մկանները ընդունակ են ոչ միայն կծկվելու, այլ նաև պահպանելու տոնուսը, ապա այդպիսի վիճակը բնորոշվում է որպես համակշռված և հակառակը: Այսպիսով, եթե աղիքը ինքնուրույն ուղղվում է, ապա կոնքի հատակի մկանները, հատկապես հետանցքային ուղու բարձրացող մկանները, գտնվում են համակշռման փուլում: Ուղիղ աղիքի ուղղման համար ձեռքի օգնության անհրաժեշտությունը վկայում է կոնքի հատակի մկանների անհամակշռության մասին, որն անպայման պետք է հաշվի առնել բուժման եղանակը ընտրելիս: Պետք է որոշել նաև անալ սեղմանի անբավարարության աստիճանը, որը բնորոշ է ուղիղ աղիքի արտանկմամբ հիվանդների մեծամասնությանը:

Ախտորոշումը: Ուղիղ աղիքի արտանկման հայտնաբերման թվացյալ հեշտ լինելը արդարացվում  է  մասնակի:
Նույնիսկ հետանցքից ուղիղ աղիքի հայտնվելը թեթև ճիգերի դեպքում կամ ուղղահայաց դիրքում, ախտորոշում չէ, այլ միայն դրա սկիզբն է:
Այն դեպքում, երբ հիվանդը  գալիս է օտար մարմնի զգացողության գանգատներով կամ նքոցներով, անհրաժեշտ է կիրառել դիտման հատուկ մեթոդներ` նախևառաջ կքանստած դիրքում: Եվ այս դեպքում օգնում է հիվանդի ճիգ գործադրելը: Հետո հիվանդին տեղավորում են դիտողական բազմոցի վրա և  կատարում ուղիղ աղիքի մատնային հետազոտություն: Պետք է ուշադրություն դարձնել թութքային հանգույցների ,սեղմանի տոնուսի, դրա կամային կծկումների և ախտաբանական գոյացությունների առկայության վրա, օրինակ` պոլիպներ:

Ուղիղ աղիքի արտանկված հատվածի դիտման ժամանակ  գնահատվում են դրա ձևը և չափերը, լորձաթաղանթի վիճակը, ատամնավոր ( անոռեկտալ)գծի առկայությունը:
Միայն ուղիղ աղիքի արտանկման ժամանակ է հայտնաբերվում շրջանաձև տարածություն ուղիղ աղիքի պատի և հետանցքային ուղու միջև: Այս տարածությունը վերանում է, երբ առաջացել է ուղիղ աղիքի և հետանցքային ուղու արտանկում:
Արտանկված աղիքի երկարությունը ( 12-15 սմ և ավելի) վկայում է ախտաբանական գործնթացում  սիգմայաձև խթաղու ընդգրկման մասին:

   
Արտանկված մասի գնդաձև կամ ձվաձև տեսքը նշվում է աղիքի պատի տոնուսի արտահայտված կորստի ժամանակ, ինչպես նաև դրա պատերի միջև բարակ աղիքի գալարների առկայության դեպքում:
   
Բարակ աղիքի գալարների առկայությունը հնարավոր է որոշել ուղիղ աղիքի արտանկված հատվածը շոշափելիս: Դրա սեղմման ժամանակ բարակ աղիքի գալարները բնորոշ ձայնով հրվում են որովայնի խոռոչ, իսկ արտանկված հատվածը  բավականին փոքրանում է, ի հայտ է գալիս լորձաթաղանթի արտահայտված ծալքավորում:

Ուղիղ աղիքի ներքին  արտանկման  ախտորոշման  մեթոդներից են մատնային քննությունը և ռեկտոռոմանոսկոպիան: Մատնային  քննության ժամանակ հայտնաբերվում է ախտաբանական գոյացություն` հարթ առաձգական  կառուցվածքով, հեշտ տեղաշարժվող ուղիղ աղիքի   պատի նկատմամբ, որը կարող է անհետանալ ծունկ-արմնկային դիրքում և հակառակըª մեծանալ ճիգերի և հազի դեպքում:

Այդպիսի դեպքերում ռեկտոռոմանոսկոպիայով որոշում են հայտնաբերված գոյացության բնույթը և հաստատում ինվագինատի առկայությունը:
Բացի այդ, այս մեթոդներով որոշվում են  նաև միայնակ խոցերի առկայությունը, որոնք տեղակայվում են ուղիղ աղիքի առաջային պատի ստորին ամպուլյար հատվածում:
Հիվանդների հետագա հետազոտությունը պետք է ուղղված լինի ուղիղ աղիքի արտանկման պատճառների և ախտածագման հայտնաբերմանը:

Հաստ աղիքի էնդոսկոպիկ հետազոտությունը անհրաժեշտ է  ուռուցքների, դիվերտիկուլյոզի և ախտաբանական այլ փոփոխությունների հայտնաբերման համար:
Ախտորոշման կարևոր տարրերից է ռենտգենաբանական հետազոտությունը, որի օգնությամբ հայտնաբերվում  են ոչ միայն անատոմիական ( ինվագինատի առկայություն, արտանկված բարակ աղիքի գալարներ), այլ նաև ֆունկցիոնալ փոփոխություններ(կղանքականգի արտահայտվածություն, կոնքի հատակի մկանների համակշռված վիճակ):

Անհրաժեշտ է նաև կատարել ֆիզիոլոգիական հետազոտություն ուղիղ աղիքի սեղմիչ ապարատի ֆունկցիայի, հաստ աղիքի շարժիչ-արտահանիչ հնարավորությունների և կոնքի հատակի մկանների ակտիվության որոշման նպատակով
Տարբերակիչ ախտորոշում: Ուղիղ աղիքի արտանկումը նախ պետք է տարբերակել թութքի հանգույցների արտանկումից: Տարբերությունը թութքի հանգույցների բլթիկավոր կառուցվածքն է, ընդ որում լորձաթաղանթի ծալքերը դասավորված են երկարությամբ, այլ ոչ թե միջաձիգ, ինչպես ուղիղ աղիքի լորձաթաղանթում: Երբեմն ուղիղ աղիքի արտանկումը դժվար է տարբերակել մեծ պոլիպների կամ թավիկավոր ուռուցքների արտանկումներից: Մատնային հետազոտությունը ճշգրտում է  ախտորոշումը:

   
Մեծ դժվարություններ են ծագում ներքին արտանկման և մենավոր խոցերի առկայության դեպքում: Վերջինս էնդոֆիտ ուռուցքներից անհրաժեշտ է տարբերակել ձևաբանական և բջջաբանական հետազոտություններով:
   
Երբեմն անհրաժեշտություն է առաջանում տարբերակել ներքին ինվագինացիան ռեկտոցելեից: Կանանց համար բնորոշ տարբերակիչ մեթոդ է ձեռքի  օգնությունը: Ռեկտոցելեի դեպքում  ֆիքսում են շեքը հետանցքի առջևից կամ կողքից և մտցնում են մատը հեշտոցª ուղիղ աղիքի առաջային պատը ֆիքսելու համար:
   
Ներքին արտանկումով հիվանդները մտցնում են մատը ուղիղ աղիք` ջանալով տեղաշարժել ինվագինատը և ազատել ուղիղ աղիքի ելքը:
   
Այնուամենայնիվ, այսպիսի դեպքերում տարբերակիչ ախտորոշումը պետք է հիմնվի ռենտգեն հետազոտության տվյալների վրա:  Արժեքավոր է հատկապես վիդիոդեֆեկոգրաֆիան:
Բուժում:  Ներկայումս ուղիղ աղիքի արտանկման բուժման համար կիրառում են միայն վիրաբուժական եղանակները: Սակայն ներքին արտանկմամբ բոլոր հիվանդների բուժումը  պետք է  սկսել պահպանողական թերապիայով:
   
Հիվանդների մեկ երրորդի պահպանողական բուժումը տալիս է կայուն դրական արդյունք: Պահպանողական բուժման կիրառումն ավելի արդյունավետ է երիտասարդ և միջին  տարիքի անձանց համար, որոնց մոտ չկա հիվանդության բարձիթողի վիճակ և 3 տարուց ոչ ավելի  հիվանդության  անամնեզ:

Ուղիղ աղիքի արտանկման բուժման վիրահատական եղանակը ունի երկարատև պատմություն: Ներկայումս կիրառվում է վիրահատության մոտ 200 տարբերակ, որոնք սկզբունքորեն  միմյանցից քիչ են տարբերվում:


    Բուժման բոլոր վիրաբուժական միջոցները  հինգ հիմնական տարբերակով են`
   ազդեցություն ուղիղ աղիքի արտանկված հատվածին,
   անալ ուղու և կոնքի հատակի պլաստիկա,
-    հաստ աղիքի ներորովայնային մասնահատումներ,
   հաստ աղիքի հեռադիր հատվածների ֆիքսում,
-    համակցված եղանակներ:

    Ուղիղ աղիքի արտանկված մասի վրա կատարվող վիրահատություններ.
-    ուղիղ աղիքի արտանկված մասի այրում տարբեր եղանակներով ներառյալ էլեկտրականը /կիրառվել է մինչև 20-րդ դարի կեսերը /,
   ուղիղ աղիքի արտանկված մասի մասնահատումը որոշակի ցուցումներով կիրառվում է մի շարք հիվանդների, հատկապես մեծահասակների մոտ ուղեկցող ծանր հիվանդությունների առկայության դեպքում:

    Առավել  տարածված են
-    Միկուլիչի վիրահատությունը (1889) արտանկված ուղիղ աղիքի շրջանաձև հատում,
-    Նելատոնի վիրահատությունը ( 1896) արտանկված աղիքի հատվածի լաթային հատում,
-    Դելորմի վիրահատությունը (1901)  ուղիղ աղիքի արտանկված հատվածի լորձաթաղանթի հատում մկանային պատի վրա թմբիկի տեսքով հավաքող կարեր դնելով: Այն հետո տեղավորում են հետանցքային ուղու վրա: Վիրահատության վերջին  եղանակը ներկայումս ամենակիրառվողն է, քանի որ պարզ է ըստ կատարման տեխնիկայի, հետվիրահատական բարդություններն աննշան են, իսկ արտանկման կրկնության հավանականությունը  ցածր է:

   
Այս շարքի տիպիկ վիրահատություն է  հետանցքի նեղացումը պղնձե կամ արծաթե մետաղալարով ըստ Տիրշի (1891): Մետաղալարի փոխարեն առաջարկվել են այլ նյութեր (պողպատե շղթաներ, մետաքսե և լավսանե թելեր, աուտոպլաստիկ, արհեստական նյութերից տարբեր  թիթեղներ և այլն):

   
Բոլոր այս առաջարկությունները գործնականում մնացին անկատար, մեծ թվով հետվիրահատական բարդությունների և կրկնությունների պատճառով:
   
Գործնականորեն չարդարացրեց նաև Վերդենի վիրահատությունը(1895)՝ ուղիղ աղիքի ստորադիր հատվածի և անալ ուղու առանձնացումը և ոլորումը, որը ներկայումս ունի պատմական նշանակություն:
Կոնքի հատակի պլաստիկա: Կոնքի հատակի պլաստիկան կատարում են լևատորների եզրերը միմյանց կարելու,  ուղիղ աղիքին կարելու կամ առանց կարելու եղանակով: Այս եղանակը  արդյունավետ է, բայց ոչ որպես առանձին վիրահատություն, այլ այն դեպքում, երբ լրացնում է ուղիղ աղիքի արտանկման վերացմանը ուղղված այլ վիրահատական միջամտությունները:

Ներորովայնային մասնահատումներ:
Հաստ աղիքի հեռադիր հատվածների, այդ թվում և ուղիղ աղիքի արտանկման դեպքում ներորովայնային մասնահատումները համարվում են արմատական միջոց: Սակայն բուժման այս մեթոդը` այսինքն օրգանի հեռացումը, ֆիզիոլոգիապես և ախտածնական  առումով չի արդարացվում հիվանդների մեծամասնության մոտ: Այդ պատճառով էլ սիգմայաձև խթաղու և ուղիղ աղիքի  մասնահատումը , որպես ուղիղ աղիքի արտանկման բուժման միջոց՝ տարածում չեն գտել:
   
Վիրահատությունների  նման մեթոդից պետք չէ կտրականապես հրաժարվել,  քանի որ արտանկման պատճառ կարող են լինել <<իներտ>> հաստ աղիքը կամ դոլիխոսիգման: Այսպիսի դեպքերում այլ վիրահատությունների կիրառումը, օրինակ ֆիքսող, ավելի են ծանրացնում հիվանդների վիճակը` նպաստելով ոչ միայն փորկապության ուժեղացմանը, այլ նաև ինքնուրույն դեֆեկացիայի լրիվ կորստին:

   
Քրոնիկական հաստաղիքային կանգը, որն ուղեկցվում է մշտական բարձր ներորովայնային ճնշմամբ,  անխուսափելի է դարձնում արտանկման կրկնությունը:
   
Սիգմայաձև խթաղու և ուղիղ աղիքի մասնահատումները ուղիղ աղիքի արտանկման դեպքում պետք է  ախտածագորեն հիմնավորվեն և կատարվեն ոչ որպես ինքնուրույն վիրահատություն, այլ համակցված այլ վիրաբուժական միջամտություններով` ֆիքսացիաներով:

   
Ֆիքսող վիրահատությունների նպատակը  ուղիղ աղիքը նորմալ անատոմիական և ֆիզիոլոգիական դիրքում պահելն է:

    Բազմաթիվ մեթոդներից ներկայումս   առավել կիրառվում են`

-    Զերենին-Կյումմելի եղանակը( 1901-1919) դարավանդի շրջանում ուղիղ աղիքի ֆիքսացիան ողնաշարի առաջային երկայնաձիգ կապանին առանձին հանգուցավոր կարերով,
-    Ռիբշտեյնի եղանակը- ուղիղ աղիքի ֆիքսացիան դարավանդինª տեֆլոնային ցանցով,
-    Ռիբշտեյնի եղանակի ձևափոխումը` ուղիղ աղիքի հետգալարային ֆիքսացիա սրբանին՝ արհեստական ցանցով:
Զերենին-Կյումմելի վիրահատությունը, ինչպես ցույց է տվել փորձը, թույլ է տալիս հուսալի ֆիքսել  ուղիղ աղիքը,  սակայն, մի շարք հիվանդների մոտ  այն նպաստում է փորկապության  խորացմանը: Այդ պատճառով էլ ֆիքսացիայի այս մեթոդը նպատակային է կիրառել երիտասարդ հիվանդների մոտ ( մինչև 35 տ.) հիվանդության առավելագույնը  3 տարի անամնեզով:

     
Մնացած դեպքերում ցուցված է ուղիղ աղիքի հետին օղակային ֆիքսացիան սրբոսկրին- տեֆլոնային ցանցով: Այս եղանակը թույլ է տալիս չընդգրկել ուղիղ աղիքի առաջային պատը` չխախտելով  դրա արտահանման ֆունկցիան:
   
Վերջին տարիներին  առավել  կիրառվում է լապարասկոպիկ եղանակը` ուղիղ աղիքի հետին գալարային ֆիքսացիանª տեֆլոնային ցանցով: Այս եղանակը, բացի ուղիղ աղիքի  հուսալի ֆիքսացիայից, ունի մեծ առավելություն` միջամտության թեթև վնասվածքներ, որը հնարավորություն է տալիս կրճատելու  հետվիրահատական  շրջանը մինչև 4-5 օր:
Համակցված մեթոդներ: Ուղիղ աղիքի արտանկման ախտածագման  բարդությունների պատճառով  վիրաբույժները կիրառում են  վիրահատական բուժման համակցված մեթոդներ: Ընդ  որում կատարում են ֆիքսացիա  խթաղու չգործող ձախ հատվածների կամ դոլիխոսի գմայի մասնահատմամբ: Այսպիսի վիրահատական միջամտության ցուցում է 72 ժամից ավելի խթաղու ձախ հատվածներում կղանքազանգվածի ուշացումը (ռենտգենաբանական և սցինտոգրաֆիկ հետազոտության տվյալներ):

Ուղիղ աղիքի արտանկմամբ տառապող մի շարք հիվանդների մոտ երկարատև փորկապության առկայությամբ  նպատակային է կիրառել հետևյալ համակցումը` ուղիղ աղիքի ֆիքսացիան խթաղու ձախ չգործող հատվածների մասնահատումով:
   
Եզրափակելով ուղիղ աղիքի արտանկման վիրահատական բուժման ակնարկը ªպետք է ընդգծել հիվանդության ախտածագման ուսումնասիրման կարևորությունը յուրաքանչյուր հիվանդի  համար:
   
Հիվանդների  ներքին ուղիղաղիքային ինվագինացիայի ժամանակ, որն ուղեկցվում է միայնակ խոցի առկայությամբ, ավելի նպատակային է հաստ աղիքի հեռադիր հատվածների առաջային կամ որովայնաանալ մասնահատումը: Ուղեկցող ծանր  հիվանդությունների  դեպքում, որոնք խոչընդոտում են ներորովայնային վիրահատությունները, ուղիղ աղիքի արտանկումով տառապող մեծահասակ և ծեր հիվանդներին ցուցված է Դելորմի վիրահատությունը: Այս վիրահատությունը խորհուրդ է տրվում կատարել, երբ արտանկված աղիքի երկարությունը չի գերազանցում 7-8 սմ-ը:
Կանխատեսում: Ուղիղ աղիքի արտանկման   բուժման համար անհրաժեշտ է վիրաբուժական  միջամտության տարբերակիչ ընտրություն կատարել ըստ հիվանդի տարիքի, անամնեզի երկարատևության, ուղիղ աղիքի արտանկման ձևի, աղիքային պարունակության կանգի բնույթի և այլն:

Վիրահատական միջամտության ճիշտ ընտրության դեպքում կանխատեսումը որպես կանոն բարենպաստ է:
Վիրահատվածների 72-75%-ի մոտ հաջողվում է վերացնել աղիքի արտանկումը և կանոնավորել  հաստ աղիքի արտահանման ֆունկցիան:

Կայուն արդյունք ստանալու համար կարևոր է ոչ միայն ախտածագմանը համապատասխան վիրահատական միջոցի ճիշտ ընտրությունը, այլ նաև հետվիրահատական  մոտակա և ուշ շրջանում հիվանդների ճիշտ վարքը: Անհրաժեշտ է հիվանդությանը նպաստող գործոնների վերացում` առաջին հերթին աղեստամոքսային ուղու գործունեության կանոնավորում և ծանր ֆիզիկական աշխատանքի  բացառում: