Սրտի տոներ և աղմուկներ

Սիրտ-անոթային տոները բաղկացած են տատանումներից, որոնք ձևավորվում են արյան, արյունատար անոթների, սրտի կառուցվածքների (փական, մկան) և կրծքավանդակի շարժումներից: Սրտի աշխատանքի ընթացքում գրանցվում են ձայնային ֆենոմենների 2 տիպ. սրտի տոներ (ընդհատվող և կարճատև ձայնային տատանումներ) և աղմուկներ (երկարատև ձայնային տատանումներ):

Սրտի տոներ
Սրտի հիմնական տոներն են առաջին (S1) և երկրորդ (S2) տոները: S1 –ը ի հայտ է գալիս սիստոլայի սկզբում և ձևավորվում է հիմնականում միտրալ և եռփեղկ փականների փակման հաշվին: Աորտալ(A2) և թոքային զարկերակի (P2) փականների փակման արդյունքում սիստոլայի վերջում ձևավորվում է S2-ը: Քանի որ ճնշումը ձախ փորոքում սիստոլայի ընթացքում ավելի մեծ է, քան աջում, միտրալ փականը փակվում է եռփեղկից առաջ S1-ում: Նմանապես, քանի որ ճնշումը դիաստոլայի սկզբում աորտայում ավելի մեծ է, քան թոքային զարկերակում, աորտալ փականը փակվում է առաջինը S2-ում: «MTAP» հապավումն արտահայտում է փականների փակման հաջորդականությունը սրտի ցիկլի ընթացքում: Երբեմն դժվար է տարբերակել առաջին և երկրորդ տոները, հատկապես տախիկարդիայի ժամանակ: Ընդհանրապես, S1 >S2 սրտի գագաթում, և S2 >S1 սրտի հիմում: Տարբերակման համար ուշադրություն պետք է դարձնել տոների միջև դադարի տևողությանը, ինչպես նաև աուսկուլտացիայի ընթացքում պետք է շոշափել քնային կամ ճաճանչային պուլսը: Սրտի տոների ախտաբանական փոփոխությունները կապված են նրանց ինտենսիվության փոփոխության (ուժեղացում, թուլացում) և երկատման հետ:
S1-առաջին տոն, S2- Երկրորդ տոն, S3-Երրորդ տոն
Երկու տոների միաժամանակ ուժեղացում դիտվում է հետևյալ դեպքերում. բարակ կրծքավանդակ, արագ քաշի կորուստ, թոքի չափերի փոքրացում, անեմիա, տենդ, տախիկարդիա, թիրեոտոքսիկոզ, ֆիզիկական ակտիվությունից հետո և այլն:

Երկու տոների միաժամանակ թուլացում դիտվում է.

- արտասրտային պատճառներ` ճարպակալում, էմֆիզեմա, պնևմոթորաքս, պլևրալ արտաքրտնուկ և այլն:
- ներսրտային պատճառներ` պերիկարդիտ, միոկարդիտ, միոկարդի ինֆարկտ, կարդիոմիոպաթիա, աթեռոսկլերոտիկ կարդիոսկլերոզ և այլն:

S1-ի` Առաջին տոնի ինտենսիվության փոփոխությունները կարող են ունենալ ախտորոշիչ նշանակություն:

- ուժեղացում դիտվում է` միտրալ ստենոզի ժամանակ ճկուն փականների առկայության դեպքում (միտրալ փականը լայն բաց է ձախ փորոքի արտամղման սկզբում), կարճ PR ինտերվալից հետո(միտրալ և եռփեղկ փականները լայնորեն բաց են սիստոլայի սկզբում), եռփեղկ փականի ստենոզի, վաղ էքստրասիստոլաների ժամանակ և այլն:
- թուլացում դիտվում է` միտրալ փականի անբավարարության, երկար PR ինտերվալից հետո (միտրալ և եռփեղկ փականները արդեն համարյա փակ են սիստոլայի սկզբում), միոկարդիտի, կարդիոմիոպաթիայի, աթեռոսկլերոտիկ կարդիոսկլերոզի և այլն:

S1-ը կարող է տատանվել ինտենսիվությամբ նախասրտերի շողացման կամ սրտի որոշ բլոկադաների ժամանակ, երբ փորոքների սիստոլայի սկզբում միտրալ և եռփեղկ փականները գտնվում են փակման տարբեր աստիճաններում:
S1-ի երկատումը կարող է լինել նորմալ կամ ասոցացված աջ ոտիկի բլոկադայի կամ փորոքային առիթմիաների հետ: S1-ի երկատումը պետք է տարբերակել S4- S1-ից և S1-սիստոլիկ չխկոց (click)-ից:

S2-ի` Երկրորդ տոնի փոփոխությունները նույնպես կապված են նրանց ինտենսիվության փոփոխության և երկատման հետ: Թուլացած S2-ը դիտվում է, երբ A2-ի կամ P2-ի ինտենսիվությունը զգալիորեն թուլացած է:
S2-ի երկատումը հաճախ է հանդիպում և դասակարգվում է որպես ֆիզիոլոգիական, կայուն, ֆիքսված և պարադոքսալ:

1. Ֆիզիոլոգիական երկատում, երբ ուժեղացած երակային ներհոսքը և թոքային անոթային դիմադրողականությունը ներշնչման ժամանակ ուշացնում են P2-ը և քիչ առաջ է մղում A2-ը, ուստի A2-ը և P2-ը ժամանակավոր անջատվում են ներշնչման ժամանակ` համադրվելով արտաշնչման ժամանակ:
2. Մշտական երկատում կամ լայնորեն երկատված S2 նորմալ շնչական տատանումներով, դիտվում է Հիսի խրձի աջ ոտիկի բլոկադայի ժամանակ /RBBB/ աջ փորոքի ուշացած ակտիվացման հետևանքով (ուշացած P2), այս ինտերվալը դառնում է ավելի արտահայտիչ ներշնչման ժամանակ:
3. Ֆիքսված երկատում, դիտվում է նախասրտերի միջնապատի դեֆեկտի /ASD/ ժամանակ` կապված աջ փորոքի մշտական բեռնվածության հետ. երակային ներհոսքի (ներշնչման ժամանակ) կամ շունտի (արտաշնչման ժամանակ) հետևանքով:
4. Պարադոքսալ(հակասական) երկատում, երբ P2-ը նախորդում է A2-ին արտաշնչման ժամանակ և միանում A2-ին ներշնչման ժամանակ` ձևավորելով մեկ հնչյուն: Հաճախ դիտվում է այն իրավիճակներում, որոնք ուշացնում են A2-ը. Հիսի խրձի ձախ ոտիկի բլոկադա /LBBB/, կամ աջ փորոքային ռիթմավար` ձախ փորոքի ուշ ակտիվացման հետևանքով (ուշացած A2):

S3-Երրորդ տոն
Այն ցածր հաճախականության մեզոդիաստոլիկ տոն է, որը ձևավորվում է S2-ից 0,12-0,22վ անց: Այն ձևավորվում է դիաստոլայի` փորոքների պասիվ լցման փուլում մինչև նախասրտերի կրճատումը: Այն կարող է լինել նորմալ մինչև 40 տարեկան, սակայն այդ տարիքից անց այդ տոնի հայտնվելը խոսում է ախտաբանության մասին:Այն կարող է լսվել ծավալային գերբեռնվածության ժամանակ, ինչպես դիտվում է խրոնիկ աորտալ կամ միտրալ անբավարարության ժամանակ, որոնց ժամանակ այդ տոնի հայտնվելը խոսում է նաև ձախ փորոքի դիսֆունկցիայի որոշակի աստիճանի մասին: S3 գալոպը հաճախ ուղեկցում է նաև սրտային անբավարարությանը, դիլատացիոն կարդիոմիոպաթիային:

Ձախ փորոքային S3–ը առավել լավ լսվում է գագաթում և կարող է ուժեղանալ ոտքերի պասիվ բարձրացման ժամանակ: Աջ փորոքային S3–ը առավել լավ լսվում է կրծոսկրի ստորին ձախ եզրին և ուժեղանում է ներշնչման ժամանակ:
S3–ը պետք է տարբերել S4-ից և երկրորդ տոնի երկատումից: Ի տարբերություն S4-ի, S3–ը ի հայտ է գալիս դիաստոլայի սկզբում, լսվում է S2–ից կարճ ժամանակ(0,12-0,22վ) անց: Երկատված երկրորդ տոնը բարձր հաճախականության է և առավել լավ է լսվում սրտի հիմում:

S4 –Չորրորդ տոն
Այն ցածր հաճախականության, ուշ դիաստոլիկ տոն է, որը լսվում է S1-ից 0,08-0,20վ առաջ: Այն ձևավորվում է դիաստոլայի` փորոքների ակտիվ լցման փուլում նախասրտերի կրճատման հաշվին: S4-ը սովորաբար ախտաբանական տոն է և ասոցացվում է իջած փորոքային դիմադրության հետ (այն չի վկայում սիստոլիկ դիսֆունկցիայի մասին): Եթե փորոքը «պինդ է և ոչ դյուրաբեկ», ինչպես երկարատև հիպերտենզիայով պայմանավորված փորոքների հիպերտրոֆիայի ժամանակ, ճնշման ալիքը, որը գոյանում է նախասրտերի կծկման արդյունքում, ձևավորում է S4: Ձախ փորոքային S4–ը հայտնաբերվում է զարկերակային հիպերտենզիայի, աորտայի ստենոզի, հիպերտրոֆիկ կարդիոմիոպաթիայի, միոկարդի ինֆարկտի ժամանակ: Անցողիկ S4 գալոպը, որը համընկնում է կրծքավանդակի ցավի հետ, վկայում է միոկարդի իշեմիայի մասին: Աջ փորոքային S4–ը լսվում է թոքային զարկերակի հիպերտենզիայի և ստենոզի ժամանակ:
S4–ը բացակայում է նախասրտերի շողացման ժամանակ:
S4–ը պետք է տարբերել S3-ից և առաջին տոնի երկատումից: Երկատված առաջին տոնը բարձր հաճախականության տոն է, և երկու բաղադրիչները միատեսակ են: Տախիկարդիայի դեպքում դիաստոլիկ գալոպը հնարավոր չի տարբերակել S3-ի և S4-ի, այն կոչվում է գումարային գալոպ:

Արտամղման տոն կամ վաղ սիստոլիկ չխկոց (Click)
Նորմալ փականները բացվում են առանց ձայնի: Ախտահարված, սակայն ճկուն աորտալ կամ թոքային փականի բացումը ստեղծում է բացման տոն, որը կոչվում է արտամղման տոն կամ չխկոց: Այն բարձր հաճախականության , վաղ սիստոլիկ տոն է, որը դիտվում է S1-ից 0,03-0,07վ անց: Այս տոնը, ուղեկցված աղմուկի հետ, կամ առանց նրա, դիտվում է աորտալ ստենոզի, թոքային զարկերակի ստենոզի և երկփեղկ աորտալ փականի ժամանակ: Ընդ որում, որքան արտահայտված է ստենոզը, այնքան վաղ է հայտնվում չխկոցը սիստոլայում, ավելի մոտենում է S1-ին: Բացի այդ, աորտալ կամ թոքային զարկերակի ստենոզի ժամանակ վաղ սիստոլիկ չխկոցի հայտնվելը խոսում է փականների շարժունակության մասին (կրակալված չէ) և հաստատում է նեղացման մակարդակը որպես փականային:

Մեզոսիստոլիկ Չխկոց (Click)
Այն բարձր հաճախականության , մեզոսիստոլիկ տոն է, որն ախտորոշիչ է միտրալ փականի արտանկման (պրոլապսի) համար: Այս տոնը կարող է ուղեկցվել ուշ սիստոլիկ աղմուկի հետ, կամ լինել առանց նրա: Միջսիստոլիկ չխկոցը գոյանում է սիստոլային ժամանակ միտրալ փականի փեղկի` դեպի ձախ նախասիրտ արտանկման հետևանքով, ջլային թելերի ձգումով:

Բացման տոն `Opening Snap (OS)
Այն բարձր հաճախականության , վաղ դիաստոլիկ տոն է, որը բնորոշ է միտրալ ստենոզին: OS-ը դիտվում է S2-ից 0,06-0,12վ անց և կարող է ուղեկցվել ուշ դիաստոլիկ աղմուկի հետ, կամ լինել առանց նրա: Այն ձևավորվում է, երբ նեղացած փականը հանկարծակի ընդհատում է իր բացումը դիաստոլայի սկզբում: Սովորաբար որքան արտահայտված է միտրալ ստենոզը, այնքան OS-ը մոտենում է S2-ին (<0,07վ) և այնքան երկար է աղմուկը:

OS-ը պետք է տարբերակել P2-ից (A2- P2 ինտերվալը 0,04-0,06վ) և S3-ից (S2-ից 0,12-0,22վ անց): Ի տարբերություն S3-ի, OS-ը ի հայտ է գալիս ավելի վաղ դիաստոլայում և ավելի բարձր հաճախականության տոն է: OS-ը անհետանում է, երբ նեղացած երկփեղկ փականը կրակալվում է և դառնում անշարժ:

Պերիկարդի քսման աղմուկ
Պերիկարդի քսման աղմուկը կոպիտ տոն է, բաղկացած է երեք բաղադրիչներից` մեզոսիստոլիկ, մեզոդիաստոլիկ և ուշ դիաստոլիկ: Այն բնորոշ է պերիկարդիտին, հատկապես ֆիբրինոզին, քիչ քանակով հեղուկի կուտակման պայմաններում: Պերիկարդի քսման աղմուկը սովորաբար լավ լսվում է կրծոսկրի ձախ եզրի երկայնքով, երբ հիվանդը թեքված է առաջ և պահած շնչառությունը արտաշնչման ժամանակ: Սովորաբար լսվում է եզակի սիստոլիկ բաղադրիչը, որը կարող է շփոթվել սիստոլիկ աղմուկի հետ:
Եթե աղմուկը ամբողջությամբ վերանում է, երբ հիվանդը պահում է շունչը, այն ավելի հավանական է պլևրալ ծագման է, այլ ոչ թե պերիկարդիալ:

Ստորև նշվում է վերևում քննարկված վեց տոների տեղակայումը սրտի ցիկլի ընթացքում:

- Արտամղման տոն /վաղ սիստոլիկ չխկոց/
- Մեզոսիստոլիկ Չխկոց(Click) միտրալ փականի պրոլապսին բնորոշ
- Բացման տոն (Opening Snap) միտրալ ստենոզին բնորոշ
- S3
- S4
- Եռկոմպոնենտային պերիկարդիալ տոն

Ուշադրության արժանի է հետևյալ ինտերվալների տևողությունների համեմատումը:
- S2-ի երկատում. A2- P2 ինտերվալը 0,04-0,06վ
- S2- OS ինտերվալը 0,06-0,12վ
- S2- S3 ինտերվալը 0,12-0,22վ
- S4- S1 ինտերվալը 0,08-0,20վ

Սրտի աղմուկներ
Սրտի աղմուկները առավել երկարատև տատանումներ են, քան սրտի տոները և պայմանավորված են տուրբուլենտ հոսքով: Սովորաբար, տուրբուլենտությունը պայմանավորված է սրտի ախտահարված փականների միջով արյան հոսքով, սակայն ուժեղացած հոսքը կառուցվածքային առումով նորմալ փականների միջով նույնպես կարող է պայմանավորել որոշ աղմուկների առաջացումը: Աղմուկների նկարագրման համար կարևոր են մի շարք բնութագրիչներ, ինչպիսիք են. 1) ինտենսիվությունը, 2) հաճախականությունը, 3) ձևը, 4) որակը, 5) սրտի ցիկլում տեղակայումը և 6) առավելագույն լսման կետը:

1.Ինտենսիվությունը: Աղմուկի ինտենսիվությունը դասակարգվում է ըստ Լևինի սանդղակի.
Աղմուկների ինտենսիվության դասակարգման համակարգ.

Դաս 1 Հազիվ լսվող աղմուկ - I/VI
Դաս 2 Միջին ինտենսիվության աղմուկ - II/VI
Դաս 3 Բարձր աղմուկ առանց դողի (thrill) - III/VI
Դաս 4 Բարձր աղմուկ դողով (thrill) - IV/VI
Դաս 5 Շատ բարձր աղմուկ, ստետոսկոպը պետք է լինի կրծքավանդակի վրա - V/VI
Դաս 6 Աղմուկը լսվում է նույնիսկ ստետոսկոպը առանց կրծքավանդակին մոտեցնելու - VI /VI

2. Հաճախականությունը: Աղմուկները դասակարգվում են որպես բարձր, միջին, ցածր կամ խառը հաճախականության աղմուկներ:
3. Ձև: Ըստ ձևի աղմուկները լինում են. ժապավենաձև, ռոմբաձև` աճող-նվազող (crescendo-decrescendo), նվազող (decrescendo)` կապված սրտի ցիկլում աղմուկի ինտենսիվության տատանման հետ:
4. Որակ: Ըստ որակական հատկանիշների լինում է կոպիտ, փչական, երաժշտական:
5. Սրտի ցիկլում տեղակայումը: Ըստ այդմ աղմուկները լինում են սիստոլիկ, դիաստոլիկ, կամ շարունակական` սիստոլո-դիաստոլիկ:
6. Առավելագույն լսման կետը: Կրծքավանդակի այն տեղը, որտեղ աղմուկը առավել լավ է լսվում կոչվում է առավելագույն լսման կետ: Դա կապված է չորս փականների լսման կետերի հետ միջկողային տարածություններով, կամ ավելի պարզ` սրտի հիմ կամ գագաթ:

Աղմուկի երկարությունը և նրա տարածումը, օրինակ դեպի մեջք, պարանոց, անութափոս և այլն, շատ կարևոր է աղմուկների նկարագրման համար: Հետազոտման ժամանակ շատ կարևոր է հիվանդի դիրքը, որի ժամանակ աղմուկը առավել լավ է լսվում: Այսպես, աորտալ անբավարարության աղմուկը և պերիկարդի քսման աղմուկը առավել լավ լսվում են առաջ թեքված դիրքում արտաշնչման վերջում (սիրտը առավել մոտենում է կրծքավանդակի պատին): Գագաթային գալոպի ռիթմերը և միտրալ ստենոզի աղմուկը առավել լավ լսվում է ձախ կողմին պառկած վիճակում: Միտրալ փականի արտանկման չխկոցը և ուշ սիստոլիկ աղմուկը ուժեղանում են կանգնած ժամանակ:

Սիստոլիկ աղմուկներ
Սիստոլիկ աղմումներն սովորաբար բաժանվում են արտամղման կամ մեզոսիստոլիկ և պան- կամ հոլոսիստոլիկ:

- Մեզոսիստոլիկ կամ արտամղման սիստոլիկ աղմուկը տիպիկ աճող- նվազող (crescendo-decrescendo) ռոմբաձև աղմուկ է, առավել ինտենսիվ է սիստոլայի մեջտեղում, սրտի աջ կամ ձախ հիմի շրջանում: Այս աղմուկը պայմանավորված է.
1) կիսալուսնաձև փականների ստենոզի, կամ 2) ուժեղացած արյան հոսքով նորմալ փականի բացվածքի պայմաններում: Արտամղման սիստոլիկ աղմուկը հիմնականում պայմանավորված է աորտալ և թոքային ստենոզի հետ: Աորտայի ստենոզի ժամանակ մեզոսիստոլիկ աղմուկը առավել ինտենսիվ է աորտայի լսման կետում (2-րդ միջկողային տարածություն աջից և Էրբի կետ ) և տարածվում է դեպի պարանոց` քնային զարկերակների վրա: Թոքային ստենոզի ժամանակ աղմուկը առավել ինտենսիվ է թոքային զարկերակի լսման կետում (2-րդ միջկողային տարածություն ձախից), և կարող է լավ լսվել նաև կրծոսկրի աջ եզրին երրորդ միջկողային տարածությունում:

- Հոլոսիտոլիկ կամ պանսիստոլիկ աղմուկը սովորաբար ժապավենաձև է:
Պայմանավորված է 1) միտրալ փականի անբավարարությամբ, 2) եռփեղկ փականի անբավարարությամբ, և 3) միջփորոքային միջնապատի արատի հետ:

Միտրալ փականի անբավարարության հոլոսիստոլիկ աղմուկը առավել բարձր է միտրալ փականի լսման կետում (գագաթ) և տարածվում է դեպի անութափոս: Աղմուկն ուժեղանում է արտաշնչման ժամանակ: Եռփեղկ փականի անբավարարության ժամանակ աղմուկը առավել լավ լսվում է եռփեղկ փականի լսման կետում (չորրորդ միջկողային տարածություն կրծոսկրի ձախ եզրին) և տարածվում է կրծոսկրի աջ եզր: Աղմուկն ուժեղանում է ներշնչման ժամանակ:

Միջփորոքային միջնապատի արատի ժամանակ աղմուկը տիպիկ հոլոսիստոլիկ է և առավել լավ լսվում է կրծոսկրի ստորին ձախ եզրին, բայց սովորաբար բարձր է նաև թոքային զարկերակի լսման կետում:

Դիաստոլիկ աղմուկներ
Դիաստոլիկ աղմուկներն են 1) կիսալուսնաձև փականի անբավարարության վաղ դիաստոլիկ աղմուկ, և 2) երկփեղկ ու եռփեղկ փականների ստենոզով պայմանավորված դիաստոլիկ աղմուկ:

- Վաղ դիաստոլիկ նվազող (decrescendo) աղմուկներն լսվում են աորտալ կամ թոքային զարկերակի փականի անբավարարության ժամանակ: Աորտալ ռեգուրգիտացիան կարող է լինել փականի ախտահարման կամ փականային օղի լայնացման հետևանքով: Թոքային ռեգուրգիտացիան նույնպես կարող է լինել փականի ախտահարման կամ փականային օղի լայնացման հետևանքով թոքային զարկերակի հիպերտենզիայի արդյունքում (Գրեհեմ Սթիլի աղմուկ):
- Մեզոդիաստոլիկ ցածր հաճախականության աղմուկը բնորոշ է միտրալ կամ եռփեղկ փականի ստենոզին, ինչպես նաև կարող է դիտվել ուժեղացած դիաստոլիկ հոսքի դեպքում չնեղացած փականի օղի պայմաններում (եռփեղկ փականի անբավարարություն կամ միջնախասրտային միջնապատի արատ) կամ արյան հոսքի նեղացման ոչ փականային պատճառի, օրինակ` նախասրտային միքսոմայի դեպքում:

Դիաստոլիկ աղմուկ գագաթում կարող է լսվել ոչ միայն միտրալ ստենոզի, այլ նաև արտահայտված խրոնիկ աորտալ անբավարարության ժամանակ` Ֆլինտի (Austin Flint) աղմուկ:

Շարունակական աղմուկներ
Շարունակական կամ մեքենայի աղմուկները պայմանավորված են տուրբուլենտ հոսքով ինչպես սիստոլայի, այնպես էլ դիաստոլայի ժամանակ` ամբողջ սրտի ցիկլի ընթացքում ճնշման գրադիենտի առկայության պատճառով: Այն առավել բնորոշ է բաց բոտալյան ծորանին և լավ լսվում է 2-րդ միջկողային տարածությունում ձախից:

Ոչ ախտաբանական աղմուկներ
Աղմուկները նաև դասակարգվում են նաև որպես ախտաբանական և ոչ ախտաբանական: Ոչ ախտաբանական աղմուկները լինում են նորմալ,«անմեղ» innocent (առանց որևէ ախտաբանության) և ֆիզիոլոգիական աղմուկներ: Համարյա բոլոր ոչ ախտաբանական աղմուկները II/VI դասի են կամ ավելի ցածր, ունեն մինիմալ տարածում, դիտվում են վաղ կամ մեզոսիստոլայում, աճող-նվազող crescendo-decrescendo ձևի են, ունեն տատանողական բնույթ և լսվում են հիմնականում սրտի ձախ հիմում: Այս աղմուկները հաճախ տատանվում են հետազոտման ընթացքում, և կարող են փոփոխվել սրտի ռիթմի փոփոխմամբ, ֆիզիկական բեռնվածություններից. կարող են աճել, նվազել կամ անհետանալ: Բացի այդ, այս աղմուկները չեն ուղեկցվում լրացուցիչ տոներով, ինչպիսիք են S3 կամ S4:

«Անմեղ» innocent աղմուկները բնորոշ են երեխաներին, կապված չեն սրտի բնածին արատների հետ և սովորաբար անհետանում են երեխայի մեծացմանը զուգահեռ: Այս աղմուկները պայմանավորված են արյան հոսքով` առանց սրտի կամ անոթների կառուցվածքային և անատոմիական փոփոխությունների, դրանցից են թոքային, համակարգային հոսքի կամ երակային աղմուկները:

Ֆիզիոլոգիական աղմուկները պայմանավորված են սրտի արտամղման ֆրակցիայի ուժեղացումով կամ արյան մածուցիկության իջեցմամբ ախտաբանության բացակայության պայմաններում: Սրանք կարճատև, վաղ սիստոլիկ նվազող կամ աճող-նվազող աղմուկներ են, որոնք լսվում են սրտի գագաթում (միտրալ շրջան) կամ սրտի հիմում (աորտալ կամ թոքային շրջան): Ֆիզիոլոգիական աղմուկների հիմնական պատճառներն են անեմիան, թիրեոտոքսիկոզը, վարակները, պոլիցիտեմիան, տենդը, հղիությունը:

Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am

Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին