Շլությունը (strabismus, heterotropia) - մեկ աչքի շեղումն է ընդհանուր ֆիքսման կետից, որն ուղեկցվում է բինօկուլյար տեսողության խանգարմամբ: Այդ հիվանդությունն արտահայտվում է ոչ միայն կոսմետիկ արատի ձևավորմամբ, այլև ինչպես մոնօկուլյար այնպես և բինօկուլյար ֆունկցիաների խանգարմամբ: Շլությունը պոլիէթիոլոգիկ է: Նրա զարգացման պատճառ կարող են հանդիսանալ ամետրօպիան (հեռատեսություն, կարճատեսություն, աստիգմատիզմ), անիզոմետրօպիան (երկու աչքերի տարբեր բեկունակություն), ակնաշարժ մկանների անհավասարաչափ տոնուսը, նրանց ֆունկցիայի խանգարումը, հիվանդությունները, որ բերում են մեկ աչքի կուրության կամ տեսողության զքալի անկման, բինօկուլյար տեսողության մեխանիզմի բնածին արատը: Բոլոր այս գործոններն ազդեցություն են թողնում երեխայի դեռ չձևավորված և ոչ բավարար կայուն բինօկուլյար ֆիքսացիայի մեխանիզմի վրա և անբարենպաստ գործոնների ազդեցության դեպքում ( ինֆեկցիոն հիվանդություններ, ստրեսներ, տեսողական ծանրաբեռնվածություն) կարողեն բերել շլության զարգացման: Տարբերում են շլության երկու ձև - համակցված և պարալիտիկ, որոնք տարբերվում են ինչպես ծագումնաբանությամբ, այնպես էլ կլինիկական պատկերով: Իրական շլությունից պետք է տարբերել թաքնված և թվացող շլությունը:
Թաքնված շլություն կամ հետերոֆորիա
Երկու աչքերի կատարյալ մկանային հավասարակշռությունն անվանում են օրտոֆորիա (հունարեն - ortos - ուղիղ, ճիշտ): Այդ դեպքում նույնիսկ աչքերի մեկուսացման պարագայում (օրինակ՝ ծածկելով) պահպանվում են նրանց սիմետրիկ դիրքը և բինօկուլյար տեսողությունը: Սակայն առողջ մարդկանց մեծ մասի (70-80%) նկատվում է հետերոֆորիա (հունական hetyros - այլ), կամ թաքնված շլություն: Հետերոֆորիայի դեպքում ակնաշարժ մկանների ֆունկցիաների կատարյալ հավասարակշռությունը բացակայում է , սակայն զույգ աչքերի տեսողական պատկերների բինօկուլյար միաձուլման շնորհիվ պահպանվում է աչքերի սիմետրիկ դիրքը: Հետերոֆորիան կարող է պայմանավորված լինէլ նյարդային կամ անատոմիական գործոններով (ակնակապճի կառուցվածքային առանձնահատկություններով, ակնաշարժ մկանների տոնուսով և այլն): Հետերոֆորիայի ախտորոշումը հիմնված է բինօկուլյար տեսողության համար անհրաժեշտ պայմանների բացառման վրա:
Հետերոֆորիայի որոշման պարզ միջոց է համարվում ծածկելով փորձը: Հետացոտվողը երկու աչքերով ֆիքսումէ որևէ առարկա (մատիտի ծայրը, հետազոտվողի մատը և այլն) ապա բժիշկը ձեռքով ծածկում է նրա աչքերից մեկը: Հետերոֆորիայի առկայության դեպքում ծածկված աչքը շեղվում է գերակշռող մկանի ազդեցության կողմը.՝ դեպի ներս (էզոֆորիայի դեպքում) կամ դեպի դուրս (էկզոֆորիայի դեպքում): Եթե ձեքը հէռացվի, ապա այդ աչքը բինօկուլյար միաձուլման ձգտելու շնորհիվ (որ բացառված էր ափով ծածկած վիճակում) կատարում է տեղահաստատման շարջում դեպի ելման դիրքը: Օրտոֆորիայի պարագայում աշքերի սիմետրիկ դիրքը պահպանվում է: Հետերոֆորիայի դեպքում բուժում չի պահանջվում, միայն նրա զգալի արտահայտության դեպքում կարող են առաջ գալ բինօկուլյար դեկոմպենսացիա և ասթենօպիա (ցավեր աչքերի և վերհոնքային շրջաններում): Այդ դեպքերում նշանակում են տեսողությունը բեռնաթափող ակնոցներ (սֆերիկ կամ պրիզմատիկ):
Թվացյալ շլություն
Մարդկանց մեծ մասի մոտ առկա ոչ մեծ անկյուն (3-40) եղջերաթաղանթի կենտրոնով և աչքի նոդալ կետով անցնող օպտիկական առանցքի և դեղին բծի կենտրոնական փոսիկից դեպի ֆիքսման օբյեկտ գնացող տեսողական առանցքի միջև, այսպես կոչված գամմա (y) անկյուն: Առանձին դեպքերում այդ անկյունը հասնում է 7-80 և ավելի: Այսպիսի հիվանդների հետազոտման ժամանակ օֆթալմոսկոպի լուսային արտացոլանքը եղջերաթաղանթի վրա շեղված է կենտրոնից դեպի քիթը կամ դեպի քունքը, ինչի շնորհիվ շլության տպավորություն է ստեղծվում: Ծիշտ ախտորոշումը կայացվում է բինօկուլյար տեսողության որոշումից հետո.՝ թվացյալ շլության դեպքում առկա է բինօկուլյար տեսողություն և բուժում չի պահանջվում:
Համակցված շլություն
Համակցված շլությունը մի պաթոլոգիա է, որ հանդիպում է առավելապես մանկական հասակում , ակնաշարժ խանգարումների ամենահաճախ զարգացող ձևն է, որը, բացի ընդհանուր ֆիքսման կետից աչքի շեղումից, բնութագրվում է նաև երկաչյա տեսողության խանգարմամբ: Այն հայտնաբերվում է երեխաների 1,5-2,5%-ի մոտ: Համակցված շլության ժամանակ ակնաշարժ մկանների ֆունկցիաները պահպանվում են, ընդ որում մի աչքը լինում է ֆիքսող իսկ մյուսը - շլող: Շլող աչքի շեղման ուղղությունից կախված տարբերում են համամիտվող շլություն (էզոտրոպիա), տարամիտվող շլություն (էկզոտրոպիա), վերտիկալ շլություն՝ աչքերից մեկի վեր կամ վար թեքվելու դեպքում (հիպո- կամ հիպերտրոպիա): Աչքի տորզիոն շեղումների ժամանակ (նրա վերտիկալ միջօրեականի թեքումը քթի կամ քունքի կողմը) խոսում են ցիկլոտրոպիայի մասին (էքս- և ինցիկլոտրոպիա): Հնարավոր են նաև կոմբինացված շլություններ:
Համակցված շլության բոլոր տեսակների մեջ ավելի հաճախ հանդիպում են համամիտվողը (70-80% դեպքերում) և տարամիտվողը (15-20% դեպքերում): Վերտիկալ և տորզիոն շեղումները, որպես կանոն, դիտվում են պարետիկ և պարալիտիկ շլությունների ժամանակ: Շեղման բնույթով տարբերում են միակողմանի, այսինքն մոնոլատերալ շլություն, երբ մշտական շլում է մեկ աչքը, և ալտերնացվող շլություն, որի ժամանակ փոփոխաբար շլում են մեկ մի, մեկ մյուս աչքը:
Կախված շլության առաջացման մեջ ակոմոդացիայի մասնակցության աստիճանից, տարբերում են.
-ակոմոդացիոն
-մասնակի ակոմոդացիոն
-ոչ ակոմոդացիոն շլություններ
Ակոմոդացիայի ազդակը բարձրացած է հեռատեսության ժամանակ և իջած՝ կարճատեսության: Նորմայում գոյություն ունի որոշակի կապ ակոմոդացիայի և կոնվերգենցիայի միջև և այդ ֆունկցիաներն իրականացվում են միաժամանակ: Շլության դեպքում նրանց հարաբերակցությունը խախտվում է: Հեռատեսության ժամանակ ակոմոդացիայի ավելցուկ ազդակը, ավելի հաճախ հանդիպելով մանկական հասակում, ուժեղացնում է կոնվերգենցիայի ազդակը , դրանով իսկ պայմանավորելով համամիտվող շլության բարձր հաճախականությունը:
Ակոմոդացիոն շլությունը (հիվանդների 15%-ից ավելին) բնութագրվում է նրանով, որ ամետրոպիայի օպտիկական շտկման՝ ակնոցների մշտական կրման դեպքում դեվիացիան (աչքի շեղումը) կասեցվում է: Ընդ որում բավականին հաճախ վերականգնվում է բինօկուլյար տեսողությունը և հիվանդները վիրահատական բուժման կարիք չեն ունենում: Ոչակոմոդացիոն շլության դեպքում ակնոցների կրելը դեվիացիան չի վերացնում և բուժումը պարտադիր ներառում է վիրահատական միջամտություն: Մասնակի ակոմոդացիոն շլության դեպքում ակնոցների կրելը փոքրացնում է ,բայց լիովին չի վերացնում դեվիացիան:
Ըստ առաջացման մեխանիզմի ամբլիոպիան կարող է լինել.
-դիսբինօկուլյար, այսինքն երկաչյա տեսողության խանգարման պատճառով առաջացող՝ ինչը դիտվում է շլության դեպքում, երբ շլող աչքի մասնակցությունը տեսողական ակտում զգալի նվազում է, կամ ռեֆրակցիոն, որ հետևանք է ակնահատակին ոչ հստակ պատկերի պատճառ հանդիսացող ամետրոպիաների առկայության դեպքում ակնոցների ոչ ժամանակին նշանակման կամ նրանց ոչ մշտական կրելու հետևանքով: Չշտկված անիզոմետրոպիայի առկայության դեպքում առաջանում է անիզոմետրոպիկ ամբլիոպիա: --ռեֆրակցիոն ամբլիոպիան բավարար հաջողությամբ կարող է հաղթահարվել մշտական օպտիմնալ օպտիկական կորրեկցիայի միջոցով (ակնոցներ, կոնտակտային ոսպնյակներ): Ակնային միջավայրերի պղտորումը (բնածին կատարակտա, հատ) կարող է պատճառ հանդիսանալ օբսկուրացիոն ամբլիոպիայի, որը դժվար է ենթարկվում բուժման ,և որի վերացման համար պահանջվում է առժամանակ վիրահատական միջամտություն (օրինակ՝ բնածին կատարակտայի հեռացում, եղջերաթաղանթի փոխպատվաստում):
Ամբլիօպիան կարող է լինել .
-միակողմանի
-երկկողմանի
Ամբլիօպիայի ժամանակ տուժում են նաև գունային և կոնտրաստային զգացողությունները:
Շլության հայտնվելւոն պես անվերապահորեն առաջանում է երկտեսություն, քանի որ շլող աչքում պատկերն ընկնում է ցանցենու դիսպարանտ հատվածի վրա, բայց ադապտացիոն մեխանիզմների շնորհիվ, տեսողական համակարգը հարմարվում է աչքերի ասիմետրիկ դիրքին, և առաջ է գալիս շլող աչքում պատկերի ֆունկցիոնալ ընկճում, արգելակում կամ «չեզոքացումե (ըստ Լ.Ի.Սերգիեվսկու(1951թ.) տերմինաբանության): Կլինիկորեն դա արտահայտվում է ֆունկցիոնալ սկոտոմայի առաջացմամբ: Ի տարբերություն իրական սկոտոմաների, որ իհայտ են գալիս տեսողական օրգանի օրգանական վնասվածքների դեպքում, ֆունկցիոնալ սկոտոման առկա է միայն այն դեպքում, երբ երկու աչքն էլ բաց են, և վերանում է մոնօկուլյար ֆիքսացիայի ժամանակ (երբ մյուս աչքը ծածկված է): Ֆունկցիոնալ սկոտոման զգայական ադապտացիայի մի ձև է, որը զերծ է պահում երկտեսությունից , ինչը դիտվում է համակցված շլությամբ հիվանդների մեծ մասի մոտ: Մոնոլատերալ շլության դեպքում շլող աչքում մշտական սկոտոմայի առկայությունը բերում է տեսողության կայուն իջեցման: Ալտերնացվող շլության դեպքում սկոտոման բացահայտվում է մեկ աջ մեկ ձախ աչքում՝ կախված այն բանից, թե տվյալ պահին որ աչքն է ֆիքսում, հետևաբար ամբլիօպիա չի զարգանում:
Համակցված շլության ժամանակ զգայական ադապտացիայի ձևերից մեկն է հանդիսանում այսպես կոչված ցանցաթաղանթների անոմալ կորեսպոնդենցիան կամ ասիմետրիկ բինօկուլյար տեսողությունը:Այս դեպքում երկտեսությունն անհետանում է այսպես կոչված կեղծ մակուլայի առաջացման շնորհիվ: Հայտնվում է նոր ֆունկցիոնալ կապ ֆիքսող աչքի կենտրոնական փոսիկի և շլող աչքի ցանցենու այն հատվածի հետ , որի վրա դեվիացիայի (աչքի շեղման) շնորհիվ ընկնում է պատկերը: Հարմարողականության այսպիսի ձևը դիտվում է շատ հազվադեպ (հիվանդների 5-7% ի մոտ) և միայն շլության ոչ մեծ անկյունների (միկրոդեվիացիաների) դեպքում, երբ շլած աչքի ցանցենու այդ հատվածը օրգանապես և ֆունկցիոնալ քիչ է տարբերվում կենտրոնական փոսիկից: Շլության մեծ անկյունների դեպքում, երբ պատկերը ընկնում է ցանցաթաղանթի քիչ զգայուն , ծայրամասային հատվածների վրա, նրա համագործակցության հնարավորությունը ֆիքսող աչքի բարձր դիֆերենցված կենտրոնական փոսիկի հետ բացառվում է:
Հետազոտության մեթոդները: Ակնաշարժ ապարատի վիճակի գնահատումը նախատեսում է ինչպես սենսոր (զգայական) այնպես ել մոտոր (շարժողական) ֆունկցիաների հետազոտումը: Սենսոր ֆունկցիաների հետազոտությունը ներառում է բինօկուլյար տեսողության և նրա կայունության աստիճանի , խորքային (ստերեոսկոպիկ) տեսողության, նրա սրության, բիֆովեալ միաձուլման առկայության կամ բացակայության, ֆուզիոն ռեզերվների, ֆունկցիոնալ սկոտոմաների ճնշման և դիպլօպիայի բնույթի որոշումը: Մոտոր ֆունկցիաների հետազոտության ժամանակ որոշում են ակնագնդերի շարժունակությունը, դեվիացիայի չափը և տարբեր ակնաշարժ մկանների ֆունկցիայի խանգարման աստիճանը:
Անամնեզ հավաքելիս պետք է պարզել թե որ տարիքում է ի հայտ եկել շլությունը, նրա զարգացման ենթադրվող պատճառը, վնասվածքների և կրած հիվանդությունների առկայությունը, շլել է արդյոք միայն մեկ աչքը, թե նկատվել է երկու աչքերի փոխընդմիջվող շեղում, կատարված բուժման բնույթը և ակնոցների կրման ժամկետը: Տեսողության սրության ստուգումը հարկավոր է կատարել ակնոցներով և առանց ակնոցների, նաև երկու բաց աչքերով, որ կարևոր է մանավանդ նիստագմի դեպքում: Ընդհանուր ակնաբուժական հետազոտությունից բացի կիրառում են հատուկ մեթոդներ: Շլության բնույթը (մոնոլատերալ, ալտերնացվող) որոշելու համար անհրաժեշտ է կատարել ֆիքսացիոն փորձը.՝ ափով ծածկում են հետազոտվողի ֆիքսող (օրինակ-աջ աչքը) և խնդրում են նրան նայել մատիտի կամ օֆթալմոսկոպի բռնակի ծայրին: Երբ շեղված (ձախ) աչքը սկսում է ֆիքսել օբյեկտը, ափը հեռացնում են և բաց են թողնում աջ աչքը: Եթե ձախ աչքը շարունակում է ֆիքսել մատիտի ծայրը, ապա հետազոտվողի մոտ ալտերնացվող շլություն է, իսկ եթե երկու բաց աչքերի պարագայում ձախը նորից թեքվում է, ապա շլությունը մոնոլատերալ է:
Շլության տեսակը և դեվիացիայի չափը (շլության անկյունը) որոշում են աչքի թեքման ուղղությանը համաձայն (առմիտվող, տարամիտվող, վերտիկալ): Շլության անկյունը կարելի է որոշել Հիրշբերգի մեթոդով: Բժիշկը, դնելով ձեռքի օֆթալմոսկոպը իր աչքին, հիվանդին խնդրում է նայել օֆթալմոսկոպի անցքի մեջ, իսկ ինքը 35-40սմ հեռավորությունից հետևում է հիվանդի երկու աչքերի եղջերաթաղանթների վրա լուսային արտացոլանքների դիրքին: Անկյան մեծության մասին դատում են շլող աչքի եղջրենու կենտրոնից լուսային ռեֆլեքսի շեղման չափով բբային եզրի և լիմբի համեմատ, բբի 3 - 3,5մմ լայնության դեպքում: Առմիտվող շլության ժամանակ կողմնորոշվում են բբի ներսային եզրով, իսկ տարամիտվողի՝ դրսային: Աչքերի շարժունակությունը որոշում են ֆիքսացիոն օբյեկտը, որին հետևում է հիվանդը, հայացքի ութ ուղղություններով՝ վերև, ներքև, աջ, ձախ, վերև - աջ, վերև - ձախ, ներքև - աջ, ներքև - ձախ տեղաշարժելով: Համակցված շլության ժամանակ աջքերը թարժվում են լրիվ բավարար ծավալով: Պարալիտիկ շլության պարագայում նպատակահարմար է հատուկ մեթոդների՝ կոորդիմետրիայի և խթանված դիպլոպիայի կիրառումը, որոնք թույլ են տալիս հայտնաբերել վնասված մկանը: Վերտիկալ շլության ժամանակ շլության անկյունը որոշում են կողմնային դիրքերում - աբդուկցիայի և ադդուկցիայի ժամանակ: Ադդուկցիայի ժամանակ շլության վերտիկալ անկյան մեծացումը վկայում է թեք մկանների ախտահարման մասին, իսկ աբդուկցիայի ժամակ՝ վերտիկալ գործող մկանների:
Ամբլիոպիայի առկայության դեպքում տեսողական ֆունկցիայի վիճակը գնահատում են մոնոբինոսկոպի՝ շլության հետազոտման և բուժման նպատակով օգտագործվող հիմնական սարքերից մեկի վրա: Գործիքը կառուցված է Գուլշտրանդտի ստացիոնար օֆթալմոսկոպի օրինակով, որը թույլ է տալիս երեխայի գլուխը ֆիքսելու դեպքում իրականացնել ակնահատակի հետազոտում, տեսողական ֆիքսացիայի վիճակի որոշում և իրականացնել բուժական պրոցեդուրաներ: Երեխան նայում է մոնոբինոսկոպի ֆիքսացիոն ձողի («ասեղիե) ծայրին, որից աչքի հատակին ընկնող ստվերը պրոեկցվում է ֆիքսացիայի հատվածին: Շլության ժամանակ բինօկուլյար ֆունկցիաների հետազոտման մեթոդները հիմնված են աջ և ձախ աչքերի տեսադաշտերի բաժանման սկզբունքի (հապլոսկոպիա) վրա, ինչը թույլ է տալիս բացահայտել երկաչյա տեսողության մեջ շլող աչքի մասնակցությունը (կամ ոչ մասնակցությունը): Հապլոսկոպիան կարող է լինել մեխանիկական, գունային, ռաստրային և այլն:
Հիմնական հապլոսկոպիկ սարքերից մեկը սինօպտոիֆորն է: Աջ և ձախ աչքերի տեսադաշտերի բաժանումն այս գործիքում կատարվում է մեխանիկորեն, օգտագործելով երկու (ամեն աչքի համար առանձին) շարժական օպտիկական խողովակներ, որոնց օգնությամբ հետազոտվողին ներկայացվում են զույգ տեստ-օբյեկտներ: Սինօպտոֆորի տեստ-օբյեկտները կարող են տեղաշարժվել (հորիզոնական, վերտիկալ և տորզիոն՝ ժամացույցի սլաքի ուղղուխթյամբ և հակառակը) և տեղադրվել շլության անկյանը համապատասխան: Նրանք տարբերվում են ամեն աչքի համար ստուգող մասնիկներով, ինչը և թույլ է տալիս զույգ նկարների (աջ և ձախ) համադրման ժամանակ դատել երկաչյա միաձուլման, այսինքն ֆուզիայի առկայության կամ բացակայության մասին, իսկ նրա բացակայության դեպքում - ֆունկցիոնալ սկոտոմայի առկայության (երբ շլող աչքի առջև անհետանում է մասնիկը կամ ամբողջ նկարը ): Միաձուլման առկայության դեպքում որոշում են ֆուզիոն պաշարները տեստ-օբյեկտների (սինոպտոֆորի օպտիկական խողովակների) առբերման և զատտման օգությամբ մինչև տեստ-օբյեկտների զույգումը: Սինօպտոֆորի խողովակների առբերման ժամանակ որոշում են դրական ֆուզիոն պաշարները (կոնվերգենցիայի պաշարները) իսկ զատման ժամանակ - բացասական ֆուզիոն պաշարները (դիվերգենցիայի պաշարները):
Առավել զգալի են դրական ֆուզիոն պաշարները: Սինօպտոֆորի վրա №2 տեստով («փիսիկներե) հետազոտելիս առողջ անձանց մոտ նրանք կազմում են 16 ՞80, բացասականները -5+20 , վերտիկալները -2-4 պրիզմզյին դիոպտրիա( 1-20 ): Տորզիոն պաշարները կազմում են.՝ ինցիկլոռեզերվները (նկարի վերտիկալ միջօրէականը դեպի քիթը շրջելիս) -14՞20, էքսցիկլոռեզերվները (դեպի քունքը շրջէլիս)-12+20 : Ֆուզիոն պաշարները կախված են հետազոտության պայմաններից (սինոպտոֆորի կամ պրիզմաների օգտագործման պարագայում), տեստ-օբյեկտների չափերից, նրանց օրիենտացիաից (վերտիկալ կամ հորիզոնական) և այլ գործոններից, որոնք հաշվի են առնվում բուժման տակտիկայում: Բնական կամ նրան մոտ պայմաններում բինօկուլյար տեսողության հետազոտման համար կիրառում են տեսադաշտերի գունային, պոլյարոիդ կամ ռաստրային բաժանման վրա հիմնված մեթոդներ: Այդ նպատակով օգտագործում են , օրինակ, կարմիր և կանաչ գունային ֆիլտրեր (կարմիրը մեկ, կանաչը՝ մյուս աչքի առջև), պոլյարոիդ ֆիլտրեր վերտիկալ և հորիզոնական ուղղորդված առանցքներով, ռաստրային ֆիլտրեր երկու աչքերի համար, միմիանց ուղղահայաց դասավորված: Այս մեթոդների օգտաքործումը թույլ է տալիս հիվանդների մոտ որոշել տեսողության բնույթը՝ բինոկուլյար, միաժամանակյա (դիպլօպիա) կամ մոնոկուլյար:
Բելոստոցկու-Ֆրիդմանի քառակետ գունային տեստը ունի երկու կանաչ (կամ կապույտ), մեկ կարմիր և մեկ սպիտակ շրջան: Հետազոտվողը նայում է կարմիր - կանաչ ակնոցների միջով՝ աջ աչքի առջև կարմիր ֆիլտր է իսկ ձախ աչքի առջև - կանաչ (կամ կապույտ): Միջին սպիտակ շրջանը, որը երևում է ակնոցի թե կարմիր, թե կանաչ ֆիլտրերի միջով, կնկատվի որպես կարմիր կամ կանաչ, կախված աջ կամ ձախ աչքերի գերակշռումից: Աջ աչքի մոնօկուլյար տեսողության դեպքում կարմիր ապակու միջով հետազոտվողը կտեսնի միայն երկու կարմիր շրջան, ձախ աչքի մոնօկուլյար տեսողության դեպքում - միայն կանաչ (նրանք երեքն են): Միաժամանակյա տեսողության ժամանակ նա տեսնում է հինգ շրջան՝ երկու կարմիր և երեք կանաչ, բինօկուլյար տեսողության դեպքում նա տեսնում է չորս շրջան: Պոլյարոիդ կամ ռաստրային ֆիլտրեր (այպես կոչված Բագոլինիի ակնոցներ) օգտագործելիս, այնպես, ինչպես և գունային սարքում , միայն աջ և միայն ձախ աչքի համար տեսանելի օբյեկտներից բացի, առկա է միաձուլման համար նախատեսված ընդհանոր օբյեկտ: Բինօկուլյար տեսողության հետազոտման մեթոդները տարբերվում են տարանջատող («դիսոցացնողե) ազդեցության աստիճանով.՝ այն ավելի արտահայտված է գունային սարքում, ավելի քիչ պոլյարոիդ տեստում և ռաստրային ակնոցներում, քանի որ նրանցում տեսողության պայմանները ավելի մոտ են բնականին:
Ռաստրային ակնոցներից օգտվելիս տեսանելի է ամբողջ շրջակա տարածքը (ի տարբերություն կանաչ-կարմիր ակնոցներոիե), իսկ նրանց տարանջատող ազդեցությունն արտահայտվում է միայն ֆիքսացիոն օբյեկտից՝ կլոր լույսի աղբյուրից եկող ճառագայլները որպես առանձին, միմյանց ուղղահայաց բարակ լուսային շերտեր ընկալելը: Հետևաբար նույն հիվանդին հետազոտելիս քառակետ տեստով կարելի հայտնաբերել միաժամանակյա տեսողություն, իսկ Բագոլինիի ակնոցներով՝ բինօկուլյար: Դա պետք է հիշել բինօկուլյար ստստուսի որոշման և բուժման տակտիկայի որոշման ժամանակ: Գոյություն ունեն տարբեր խորքային- աչքաչափ սարքեր և ստերեոսկոպներ, որոնք թույլ են տալիս որոշել խորքային և ստերեոսկոպիկ տեսողության սրությունը և շեմը (աստիճաններով և գծային մեծություններով): Ընդ որում հետազոտվողը պետք է ճիշտ գնահատի կամ դասավորի խորությամբ շեղված առաջադրվող տեստ - օբյեկտները: Սխալի աստիճանի համաձայն պրոշվում է ստերեոտեսողության սրությունը,՝ արտահայտված անկյունային կամ գծային մեծություններով: Տարամիտվող համակցված շլությունը - ակնաշարժ խանգարումների ավելի բարենպաստ ձևն է քան համամիտվողը, քանի որ այն ավելի հազվադեպ է ուղեկցվում ամբլիօպիայով: Տարամիտվող շլության ժամանակ բինոկուլյար տէսողության խանգարումները արտահայտվում են ավելի թեթև ձևով՝ հիմնականում երևան է գալիս կոնվերգենցիայի անբավարարությունը:
Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am
Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին
