Պոլիպները դասվում են էպիթելից աճող բարորակ նորագոյացությունների շարքին, սակայն հակված են չարորակացման: Կարող են լինել եզակի և բազմակի, սովորաբար 0.5-2 սմ չափսերով, բայց կարող են հասնել 3-5 սմ-ի: Ունեն ոտիկ, որը կախվում է աղիքի լուսանցքի մեջ, հազվադեպ տեղադրված են լայն հիմքի վրա:
Տարբերում են պոլիպների հետևյալ տեսակները.
1. Յուվենիլ պոլիպները դիտվում են առավելապես երեխաների մոտ: Հաճախ ախտահարվում է ուղիղ աղիքի լորձաթաղանթը: Մակրոսկոպիկ ունեն «խաղողի ողկույզի» տեսք, ունեն ոտիկ, մակերեսը հարթ է, գունավորումը ավելի ինտենսիվ համեմատած շրջակա չփոփոխված լորձաթաղանթի հետ: Միկրոսկոպիկ հայտնաբերում են բնորոշ գեղձա-կիստոզ գոյացություններ` գեղձային էլեմենտների նկատմամբ ստրոմայի գերիշխմամբ: Յուվենիլ պոլիպներն, որպես կանոն, չեն չարորականում:
2. Հիպերպլաստիկ պոլիպները - փոքր (2-4 մմ) գոյացություններ են, հաճախ ունեն կոնաձև տեսք: Հիպերպլաստիկ պոլիպներում պահպանվում է աղիքի լորաթաղանթի նորմալ կառուցվածքը` գեղձերի ճիշտ կառուցվածքով և օրիենտացիայով, նրանց թվի զգալի ավելացումով, որի հաշվին էլ ստեղծվում է պոլիպի տեսքով լորձաթաղանթի հաստացման պատկեր: Չարորականում են շատ հազվադեպ:
3. Ադենամատոզ (գեղձային) պոլիպները դիտվում են առավել հաճախ: Ունի ոտիկի վրա կամ առանց ոտիկի, հարթ մակերեսով, կլոր ձևի ուռուցքի տեսք: Իրենից ներկայացնում է լորձաթաղանթի հիպերպլազիայի հատված` կազմված ըստ ձևի զանազան գեղձերից, որոնք հաճախ կիստոզ լայնացած են, պաստառված գլանաձև էպիթելով: Այս պոլիպները հաճախ չարորականում են, ընդ որում ինչքան մեծ է պոլիպի չափսերը, այնքան հաճախ է մալիգնիզացիա հայտնաբերվում: 2սմ-ից մեծ պոլիպների դեպքում չարորակացման հաճախականությունը հասնում է 50%-ի:
4. Թավիկավոր պոլիպը (ադենոպապիլոմա) ծածկված է բարակ նուրբ թավիկներով: Չարորակացման հաճախականությունը հասնում է 30-35%-ի: Եզակի պոլիպներն երբեմն ընթանում են անախտանշան կամ առաջացնում են ուղիղ աղիքից արյան և լորձի արտադրության, որովայնում ցավեր, փորկապություն, փորլույծ, աղիքային դիսկոմֆորտ:
5. Թավիկավոր ուռուցքն իրենից ներկայացնում է բլթակավոր նորագոյացություն` թավշավուն մակերեսով, վարդագույն, կարմիր գույնի` դուրս-ցցված աղիքի լուսանցքի մեջ, տեղադրված լայն հիմքի վրա (հանգուցավոր ձև): Թավիկավոր ուռուցքների տարատեսակ է համարվում գորգային ձևը, որի ժամանակ ուռուցքային հանգույցը բացակայում է, պրոցեսը գրավում է լորձաթաղանթի մեծ մակերես: Թավիկավոր ուռուցքի չարորակացման հակումը բավականին բարձր է (մինչև 90%): Առավել հաճախ տեղակայում են ուղիղ և սիգմայաձև աղիքներում: Կլինիկորեն արտահայտվում են դեֆեկացիայի ժամանակ լորձի արտադրությամբ, ընդ որում լորձի քանակությունը կարող է լինել զգալի և հասնել 1-1.5 լիտրի, որը բերում է ջրա-էլեկտրոլիտային խանգարումների: ՈՒռուցքի թավիկների վնասման հետևանքով արյունահոսությունը դիտվում է համարյա բոլոր հիվանդների մոտ: Հիվանդության մյուս ախտանշաններն են` ցավը որովայնում, փորկապությունը, փորլույծը, աղիքային դիսկոմֆորտը:
6. Հաստ աղիքի դիֆուզ պոլիպոզը լինում է իսկական (ընտանեկան) և երկրորդային (որպես արդյունք հաստ աղիքի ուրիշ ախտահարումների, օրինակ կոլիտի): Դիֆուզ պոլիպոզը համարվում է օբլիգատ նախաքաղցկեղ, չարորակացման հաճախականությունը հասնում է 70-100%-ի:
Իսկական դիֆուզ պոլիպոզը փոխանցվում է ժառանգաբար` ախտահարելով ընտանիքի մի քանի անդամների: Հիվանդությունը սովորաբար հայտնաբերում են երեխաների և երիտասարդ տարիքի մարդկանց մոտ: Հաստ աղիքի դիֆուզ պոլիպոզի համակցումը փափուկ հյուսվածքների և ոսկրերի բարորակ ուռուցքների հետ, անվանում են Գարդների սինդրոմ: Ստամոքս-աղիքային տրակտի պոլիպոզի համակցումը այտերի լորձաթաղանթի, բերանի շուրջ և ափերի մաշկի վրա պիգմենտային բծերի հետ, անվանում են Պեյտց-Յեգերսի սինդրոմ:
Հաստ աղիքի դիֆուզ պոլիպոզի ժամանակ ժամանակ բնորոշ են ցավերը որովայնում` առանց հստակ տեղակայման, փորլույծը, կղանքի հետ արյան և լորձի արտազատումը, նիհարումը, անեմիան:
Կլինիկական ախտանշանների և անամնեստիկ տվյալների հետ միասին ախտորոշման ժամանակ կարևոր նշանակություն ունեն իրիգոգրաֆիան, ռեկտո- և կոլոնոսկոպիան, պոլիպների բիոպսիան:
Բուժումը.
Եզակի պոլիպները, լավ արտահայտված ոտիկով թավիկավոր ուռուցքները հեռացվում են էլեկտրոկոագուլյացիայի ճանապարհով կոլոնոսկոպի միջոցով:
Թավիկավոր ուռուցքի չարորակացման դեպքում կատարում են արմատական վիրահատություն, որի ծավալը որոշվում է ուռուցքի տեղակայմամբ (աջակողմյա կամ ձախակողմյա հեմիկոլէկտոմիա, սիգմայաձև աղիքի ռեզեկցիա): Պոլիպի գագաթին բջջային ատիպիայի դեպքում, առանց լորձաթաղանթի մկանային շերտի ինվազիայի, արմատական վիրահատություն է համարվում պոլիպի գոտում աղիքի պատի սեպաձև մասնահատումը:
Հաստ աղիքի դիֆուզ ընտանեկան պոլիպոզի ժամանակ կատարում են սուբտոտոլ կոլէկտոմիա` իլեոռեկտո կամ իլեոսիգմոանաստոմոզի ձևավորմամբ:
Սահմանափակ հատվածում բազմակի պոլիպների տեղակայման դեպքում կատարվում է աղիքի ախտահարված մասի ռեզեկցիա:
Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am
Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին