Օստեոդիստրոֆիաներ

Ազդրի վզիկը ընդունում է վալղուսային դիրք, ոսկրի կառուցվածքը ռենտգենաբանորեն մնում է բնորոշ տեսակի-ՙբանանի ոսկր՚: Կոտրվածքներ, որոնք առաջանում են Պեդժետի հիվանդության ժամանակ, լինում են բանանի կոտրվածքի տեսքով, այսինքն խիստ լայնակի: Հիվանդության ժամանակ առաջանում է մի շարք ախտանիշներ, որոնք կախված են ոսկրի հյուսվածքի ծավալվելուց և նրա ճնշումից որևէ գոյացության և կենտրոնների վրա (խլություն, գլխացավեր և այլն): Հնարավոր է պրոցեսի մալիջնիզացիա: 

Հիվանդությունը անբուժելի է և զարգանում է դանդաղ մինչև մահը:

Բուժումը սիմպտոմատիկ է: Ցավը պակասացնելու համար նշանակվում է ռենտգեն ճառագայթում:

Հիպոֆիզար գաճաճային հասակ (նանիզմ): Նկատվում է կիպրոֆիզի առաջնային բլիթի ֆունկցիայի անբավարարության ժամանակ: Բնութագրվում է հասակի փոքրացում: Տղամարդկանց մոտ գաճաճ են համարվում մարդիկ, որոնց հասակը չի գերազանցում 130սմ-ից, իսկ կանանց մոտ 120 սմ.: Նշվում է էնխոնդրալ ոսկրակալման խախտում, չնայած կմախքը պատկանում է ճիշտ համաչափության: Բուժումը կայանում է սոմատոտրոպիկ հորմոնների նշանակման մեջ: Իսկ ուռուցքի առկայության դեպքում կատարվում է նրա հեռացումը:

Սեռական գեղձերի ախտաբանական ազդեցությունը կմախքի վրա
Սեռական գեղձերի աշխատանքը դադարեցվում է զարգացումը երկայնության էնխոնդրալ աճող զոնաների և ոսկրերի: Դա հաճախ դիտվում է երեխաների վաղաժամ սեռական հասունացման ժամանակ, երբ կարելի է նշել աճման զոնաների փակում անկախ տարիքից: Աճման զոնաները մնում են բաց երբ ուշանում է սեռական հասունացումը: Սեռական օրգանների հիվանդությամբ արտահայտում է դրանց ֆունկցիաների նվազումով` գիպոգենիտալիզմ, աճումով` գիպերգենիտալիզմ:

Ենթաստամոքսային գեղձի ներքին սեկրեցիայի խախտման ազդեցությունը կմախքի վրա
Այս դեպքում խոսք է գնում շաքարային դիաբետի մասին, երբ զարգանում է ոստեպարոզ կորտիկալ շերտի բարակացումով: Որոշ դեպքերում այդ պատճառով կարող է առաջանալ ախտաբանական կոտրվածք: Սերտաճումը դանդաղ է: Բնորոշ արտրոպատիա, ավելի հաճախ սրունկթաթային հոդում և ոտնաթաթում: Այդ դեպքերում առաջանում է հոդերի այտուցներ առանց բորբոքման նշանների, հաճախ դիտվում է պերիֆերիկ ներվերի ախտահանում (պոլինեյրոպատիա):

Հարվահանային գեղձի պաթոլոգիայի ազդեցությունը կմախքի վրա
Հարվահանաձև գեղձի ֆունկցիայի խրոնիկ իջեցված դեպքերում, երբ իջնում է կալցիումի մակարդակը արյան մեջ, զարգանում է ընդհանուր օստեոսկլերոզ:

Հիպերպարատիրոիդ օստեոդիստրոֆիա (Ռեկլինգհաուզենի հիվանդություն): Հիվանդությունը զարգանում է հարվահանաձև գեղձերի սեկրետոր խախտումից հետո որն իր հերթին բերում է ոսկրային վերակառուցման հանքային փոխանակության քայքայման ժամանակ: Դիտվում է ոսկրային հյուսվածքի լակունար և զուգահեռ ոսկրագոյացում: Ռեկլինգաուզենի հիվանդության համար բնորոշ են բիոքիմիական տեղաշարժեր արյան մեջ, որոնք բոլորից առաջ արտահայտվում է կալցիումի բարձրացումով արյան սիճուկի մեջ մինչև 20 մգ./%: Հիվանդության սրացման շրջանում կալցիումը մեզի հետարտադրության ժամանակ դրա մեջ հայտնաբերվում է սպիտակուց: Բնորոշ է հիվանդի նիհարում և երկրորդային սակավարյունության զարգացում: Հիվանդությունը հաճախ հանդիպում է 30-40 տարեկան կանանց մոտ:

Կլինիկան արտահայտվում է ընդհանուր թուլությամբ, ախորժակի կորուստով, սրտխարնոցով, աղիկների ֆունկցիայի խանգարումով, ցավերով հոդերում և ոսկրերում: Աստիճանաբար աճում է ոսկրի դեֆորմացիան, հատկապես ազդրերի: Հաճախ լինում են պատոլոգիական կոտրվածքներ: Ռենտգեն հետազոտման ժամանակ հիվանդների 1/3 մոտ Ռեկլինգհաուզենի հիվանդության ժամանակ կարելի է դիտել փոփոխություններ ոսկրերի համակարգում, որոնք ամփոփվում են բնորոշ օստեոպորոձի մեջ: Մանրաբշտիկավոր պատկերը հատկապես լավ է երևում կոնքի, գանգի և ազդրի ոսկրերում: Ոսկրերը փափկում են և կարող են դեֆորմացվել: Հիվանդությունը սիմետրիկ չէ: Հատկապես հաստանում և դեֆորմացվում են ազդրի վերին մեկ երրորդի և բազկի վերին մասը: Վերնոսկրը չի փոփոխվում: Ոսկրի հաստեցումը կախված է բազմաթիվ բուշտախուցերից, որոնք ճնշում են կատարում ոսկրի վրա: Ողնաշարում ողերի վրա առաջանում են ճնշված մակերեսներ, որոնցից առաջանում են երկրորդային դեֆորմացիաներ կիֆոզի և սկոլիոզի տեսքով: Միջողային դիսկերը չեն փոփոխվում:

Բուժումը վիրաբուժական է - հեռացվում են փոփոխված հարվահանաձև գեղձերը: Ցուցված են նաև օրտոպեդիկ վիրահատություններ, դեֆորմացիաները շտկելու նպատակով աուտո և հոմոպլաստիկ վիրահատությունների կիրառումով:

Բուժումը սիմպտոմատիկ է: Ցավը պակասացնելու համար նշանակվում է ռենտգեն ճառագայթում:

Վիտամիների ազդեությունը կմախքի վրա

Վիտամին Ա ազդեցություն է գործում աճող կմաղքի վրա: ՚Աՙ ավիտամինոզի դեպքում խողովակավոր ոսկրերի աճը էպիֆիզար կոճիկների հաշվին ենթարկվում է ծանր խանգարումների, կարելի է նշել ոսկրերի գերաճ:
B խմբի վիտամիններին պատկանում են աճման վիտամիններին: Այդ խմբի վիտամինների քաղցը առաջացնում է էպիֆիզար կոճիկների աճման կանգ: Վիտամին B2 պակասության դեպքում, ինչպես նաև ֆոլիվալյան թթվի պակասության ժամանակ փորձարկումով նշված էր բնածին արատների զգալի աճ:
Վիտամին PP ունի յուրահատուկ ազդեցություն ֆոսֆոտազայի առաջացման վրա, որի պակասությունը բերում է ոսկրակոշտուկի դանդաղ առաջացման:
Վիտամին C ունի արտահայտված ազդեցություն կմաղքի ոսկրերի վրա: Դրա պակասության ժամանակ օստեոբլաստերը չեն արտադրում ոսկրային հյուսվածք և կոլագեն: գոյացած ոսկրը ենթարկվում է ատրոֆիայի, առաջանում է հակում կոտրվածք առաջանալուն: Էպիֆիզար կրճիկը փողարինվում է շարակցական հյուսվածքով, որը աղքատ է կալոգենով, իջնում է ոսկրածուծի արյունաստեղծման ֆունկցիան, և դիտվում է նրա ատրոֆիան, զարգանում են արյունազեղումները: Թուլանում են ոսկրաթիթեղները:

Վիտամին D ակտիվ մասնակցում է կալցիի փոխանակման մեջ: Դրա շնորհիվ կալցին յուրացվում է : Կալցիի և ֆոսֆորի փոխանակությունը կարգավորվում է վիտամին D և հարբահանաձև գեղձի հորմոններով: D2 վիտամինը (կալցիտոկոֆերոլ) կարգավորում է կալցիի ներծծումը, ընդունումը կերի հետ: Վիտամին Dի պակասությունը առաջացնում է միներալ փոխանակության խախտում (հատկապես կալցիի և ֆարֆորի) և առաջացնում է ռախիտ: