Ոչ սպեցիֆիկ խոցային կոլիտ

Ամբողջական ախտահարման դեպքում ՈԽԿ-ի թեթև գրոհները արտահայտվում են կղման աննշան հաճախացմամբ և կղանքում քիչ քանակաությամբ արյան խառնուրդով: Պրոկտիտով /վերջնաղեբորբ/ և պրոկտոսիգմոիդիտով հիվանդների կլինիկական պատկերում շատ հաճախ դիտվում է ոչ թե լուծ, այլ փորկապություն և կղման կեղծ կանչեր՝ թարմ արյան, լորձի և թարախի արտադրությամբ, տենեզմներ /նքոցներ/: Եթե հաստ աղիքի բորբոքված հեռադիր հատվածներում աղիքի պարունակության շարժը ուժեղացած է, ապա մոտակա հատվածներում նկատվում է կանգ:  Հեռադիր կոլիտի դեպքում փորկապությունը պայմանավորված է այս ախտաֆիզիոլոգիական մեխանիզմով: Հիվանդները երկար ժամանակ կարող են չնկատել արյան խառնուրդը կղանքում. հիվանդի ընդհանուր վիճակը քիչ է տուժում, աշխատունակությունը պահպանվում է: ՈԽԿ-ի առաջացումից մինչև ախտորոշումն ընկած գաղտնի շրջանը կարող է շատ երկար տևել՝ երբեմն մի քանի տարի:
Ներկայումս ՈԽԿ-ի գրոհի ծանրությունը գնահատելու համար օգտվում են Truelove -ի և Witts -ի կողմից մշակված չափանիշներից :
   
Բարդություններ: ՈԽԿ-ի դեպքում նկատվում են մեծ թվով տարբեր բարդություններ: Դրանք պայմանական ձևով կարելի է բաժանել 2 խմբի՝ տեղային և համակարգային: Տեղային բարդություններն են հաստ աղիքի թափածակումը, հաստ աղիքի սուր տոքսիկ լայնացումը (դիլատացիա) կամ տոքսիկ մեգակոլոն, աղիքային արյունահոսությունը, հաստ աղիքի քաղցկեղը:
Հաստ աղիքի սուր տոքսիկ դիլատացիան ՈԽԿ-ի ամենավտանգավոր բարդություններից է: Այն զարգանում է ծանր խոցամեռուկային գործընթացի և դրանով պայմանավորված թունահարման հետևանքով: Տոքսիկ դիլատացիան բնութագրվում է հաստ աղիքի հատվածի կամ ամբողջ ախտահարված աղիքի լայնացմամբ ՈԽԿ-ի ծանր գրոհի ժամանակ: Հաստ աղիքի տոքսիկ դիլատացիայով հիվանդները սկզբնական շրջանում հետևողական բուժման կարիք ունեն, որի անարդյունավետության դեպքում կատարվում է վիրահատական միջամտություն:
ՈԽԿ-ի կայծակնային ձևի դեպքում հաստ աղիքի թափածակումը մահացությունների հիմնական պատճառն է, հատկապես սուր տոքսիկ դիլատացիայի զարգացման ժամանակ:

Տարածուն խոցամեռուկային գործընթացի հետևանքով հաստ աղիքի պատը հյուծվում է, կորցնում է իր պատնեշային ֆունկցիաները և դառնում է թափանցելի հաստ աղիքի լուսանցքում գտնվող տարբեր թունավոր նյութերի համար: Թափածակման զարգացմանը նպաստում է աղիքի պատի ձգումը, միկրոշրջանառության խանգարումը, բակտերիային ֆլորայի՝ հատկապես ախտածին հատկություններով օժտված աղիքային ցուպիկի պրոլիֆերացիան /բազմացումը/: Հիվանդության քրոնիկական  փուլում այս բարդությունը հազվադեպ է հանդիպում և հիմնականում ընթանում է հարհաստաղիքային թարախակույտի ձևով: Թափածակման բուժումը միայն վիրահատական է: Աղիքային արյունահոսությունը համեմատաբար հազվադեպ է հանդիպում և,  որպես բարդություն,  ավելի թեթև է ընթանում, քան հաստ աղիքի սուր տոքսիկ դիլատացիան և թափածակումը: Արյունահոսող հիվանդների հակաբորբոքային և  հեմոստատիկ բուժման դեպքում խուսափում են վիրահատությունից: ՈԽԿ-ով հիվանդների աղիքային  չընդհատվող արյունահոսությունների դեպքում ցուցված է վիրահատական միջամտություն:

ՈԽԿ-ի դեպքում հաստ աղիքի քաղցկեղի զարգացման վտանգը կտրուկ աճում է, եթե հիվանդության տևողությունը  10 տարուց ավելի է, և այն  սկսվել է մանկական տարիքում: ՈԽԿ-ի դեպքում համակարգային բարդությունները այլ կերպ կոչվում են արտաղիքային արտահայտություններ: Հիվանդների մոտ կարող են հանդիպել լյարդի, բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի, մաշկի, հոդերի ախտահարումներ: Հանգուցավոր էրիթեման առաջացնում է ռեակցիա ոչ միայն սուլֆոսալազինի նկատմամբ, այլև այն հանդիպում է ՈԽԿ-ով հիվանդների 2-4%-ի շրջանում՝ դեղամիջոցի ընդունումից անկախ: Փտախտային պիոդերմիան բավականին հազվադեպ հանդիպող բարդություն է. այն նկատվում է հիվանդների 1-2%-ի շրջանում: Էպիսկլերիտը հանդիպում է ՈԽԿ-ի սրացումներով հիվանդների 5-8%-ի, սուր արթրոպաթիան՝ 10-15%-ի  շրջանում: Արթրոպաթիան  արտահայտվում է  խոշոր հոդերի անհամաչափ ախտահարմամբ:
ՈԽԿ-ով հիվանդների 3%-ի մոտ հանդիպում է առաջնային սկլերոզացնող խոլանգիտ, որն արտա- և ներլյարդային լեղածորանների բորբոքումն է՝ քրոնիկական  նեղացմամբ:
Ախտորոշում: ՈԽԿ–ի  ախտորոշումը տարվում է հիվանդության կլինիկական պատկերի գնահատման, ռեկտոռոմանոսկոպիայի, էնդոսկոպիկ և ռենտգենաբանական հետազոտման տվյալների հիման վրա: Ըստ էնդոսկոպիկ պատկերի՝ առանձնացնում են աղիքի  բորբոքման ակտիվության չորս աստիճան՝ նվազագույն, չափավոր արտահայտված, արտահայտված և խիստ արտահայտված:

I աստիճանը (նվազագույն) բնութագրվում է լորձաթաղանթի այտուցով, գերարյունությամբ, անոթային պատկերի բացակայությամբ, հեշտ շփումային արյունահոսությամբ, մանր կետային արյունազեղումներով:
II աստիճանը (չափավոր) որոշվում է այտուցով, գերարյունությամբ, հատիկավորությամբ, շփումային արյունահոսությամբ, Էրոզիաների առկայությամբ, միաձուլված արյունազեղումներով, պատերի վրա ֆիբրինոզ փառով:
III աստիճանը (արտահայտված) բնորոշվում է բազմաթիվ միաձուլվող էրոզիաների և խոցերի առաջացմամբ՝ լորձաթաղանթի վերը նշված փոփոխություններին զուգընթաց: Աղիքի  լուսանցքում կա թարախ և արյուն:
IV աստիճանը (խիստ արտահայտված) բնորոշվում է թվարկված փոփոխություններով և կեղծ պոլիպների, արյունահոսող գրանուլյացիաների  /հատիկավորման/  ձևավորմամբ:

Նվազման /ռեմիսիայի/ փուլում լորձաթաղանթը հաստացած է, անոթային պատկերը՝ ոչ լրիվ վերականգնված և որոշ չափով վերակառուցված: Կարող են պահպանվել լորձաթաղանթի հատիկավորությունը և հաստացած ծալքերը: ՈԽԿ-ի գործընթացի ակտիվ փուլում բարիումի հոգնայով հետազոտման  ռենտգենաբանական նշաններն են՝ արտափքվածքների բացակայություն, ուրվագծերի հարթեցում, խոցոտում, այտուց, ատամնավորություն, երկակի ուրվագիծ, կեղծ պոլիպոզ, լորձաթաղանթի ծալքերի երկարաձիգ տիպի վերակառուցում, առատ լորձի առկայություն: Երկարատև ՈԽԿ-ի դեպքում այտուցը նպաստում է  լորձաթաղանթի և ենթալորձային թաղանթի հաստացմանը, որի հետևանքով  մեծանում է ուղիղ աղիքի  հետին պատի և պոչուկի առաջային մակերեսի միջև եղած տարածությունը: Բարիումից դատարկվելուց հետո հաստ աղիքում հայտնաբերվում են արտափքվածքների բացակայություն, առավելապես երկարաձիգ և լայնաձիգ կոպիտ ծալքեր, խոցեր և բորբոքային պոլիպներ:
 
Ռենտգեն հետազոտությունն ունի մեծ նշանակություն ոչ միայն հիվանդության, այլև  դրա ծանր բարդությունների՝ մասնավորապես հաստ աղիքի սուր տոքսիկ դիլատացիայի ախտորոշման համար: Այդ նպատակով կատարվում է որովայնի խոռոչի դիտարկային ռենտգեն հետազոտություն: Լայնացման I աստիճանի դեպքում աղիքի տրամագծի մեծացումը դրա ամենալայն հատվածում կազմում է 8-10 սմ, II աստիճանի դեպքում՝ 10-14 սմ, իսկ III աստիճանի դեպքում՝ 14 սմ-ից ավելի:
ՈԽԿ-ի գրոհի բուժման ընթացքում նկատվում է հիվանդության բոլոր հիմնական ռենտգեն արտահայտությունների դրական տեղաշարժ՝ աղիքի երկարության, տրամաչափի և լարվածության փոքրացում: Սա պայմանավորված է իրիգոսկոպիայի ժամանակ նշված փոփոխությունների ջղակծկումով արտահայտմամբ, այլ ոչ թե գրանուլեմատոզ կոլիտին կամ աղիքի տուբերկուլյոզին բնորոշ օրգանական նեղացումով: Տարբերակիչ ախտորոշում: ՈԽԿ-ն անհրաժեշտ է տարբերակել հաստ աղիքի վարակային և ոչ վարակային բնույթի մի շարք հիվանդություններից:

ՈԽԿ-ի առաջին գրոհը կարող է ընթանալ սուր դիզենտերիայի տեսքով: Ճիշտ ախտորոշմանը օգնում են ռեկտոռոմանոսկոպիայի և բակտերիոլոգիական քննության տվյալները:
Սալմոնելյոզը հաճախ հիշեցնում է ՈԽԿ-ի կլինիկական պատկերը, քանի որ ընթանում է լուծով, տենդով, իսկ արյունային լուծը հայտնվում է միայն հիվանդության երկրորդ շաբաթում:
ՈԽԿ-ն պետք է տարբերակել գոնոկոկային պրոկտիտից /վերջնաղեբորբ/, պսևդոմեմբրանոզ էնտերոկոլիտից, վիրուսային հիվանդություններից: ՈԽԿ-ն դժվար է տարբերակել Կրոնի հիվանդությունից և իշեմիկ կոլիտից:
Բուժում: ՈԽԿ-ի բուժման մարտավարությունը որոշվում է հաստ աղիքում սկզբնական գործընթացի տեղակայմամբ, դրա տարածվածությամբ, տեղային և համակարգային բարդությունների առկայությամբ: Պահպանողական բուժումն ուղղված է հերթական գրոհի արագ մարմանը, հիվանդության կրկնության և գործընթացի զարգացման կասեցմանը: ՈԽԿ-ի հեռադիր ձևերը՝ պրոկտիտը /վերջնաղեբորբ/ և պրոկտոսիգմոիդիտը, հաճախ բուժվում են ամբուլատոր: Ձախակողմյան և ամբողջական ախտահարմամբ հիվանդները բուժվում են ստացիոնար պայմաններում:

Հիվանդի սննդակարգը պետք է լինի բարձր կալորիականության և ներառի սպիտակուցներով ու վիտամիններով հարուստ սնունդ: Սահմանափակվում են կենդանական ճարպերը, արգելվում է կոշտ բուսական բջջանքը: Խորհուրդ է տրվում օգտագործել ոչ ճարպոտ ձկնեղեն, միս (տավար, հավ, հնդկահավ, ճագար)՝ խաշած կամ գոլորշու վրա պատրաստված: Չեն սահմանափակվում շիլաները, կարտոֆիլը, ձուն, չորացրած հացը, ընկույզը: Սննդակարգից հանվում են հում մրգերն ու բանջարեղենը: Լակտազային անբավարարության դեպքում հանվում է կաթնամթերքը: ՈԽԿ-ի բուժման սխեմայում օգտագործվող դեղորայքը բաժանվում է երկու խմբի: Առաջին խմբում բազիսային հակաբորբոքային պատրաստուկներն են՝ ամինասալիցիլատներ, կորտիկոստերոիդներ, իմունաճնշիչներ: Մնացած բոլոր պատրաստուկները լրացնում են վերոհիշյալներին: Ամինասալիցիլատների օրական դեղաչափը որոշվում է ՈԽԿ-ի գրոհի ծանրությամբ և դեղորայքի հանդեպ  հիվանդի կլինիկական պատասխանով:

Միջին ծանրության դեպքում սովորաբար  սուր  գրոհի դեպքում նշանակվում է օրական 3-4 գ սուլֆասալազին կամ 1,5-2,0 գ մեսալազին՝ 3-4 անգամ ընդունման ձևով: Ոչ բավարար կլինիկական արդյունքի դեպքում դեղաչափը կարող է կրկնապատկվել, չնայած այդ դեպքում զարգանում են արտահայտված կողմնակի ազդեցություններ: Սուլֆասալազինը արգելափակում է ֆոլաթթվի կոնյուգացիան, այդ պատճառով  ֆոլաթթուն  նշանակվում է  0,002x3 օրվա ընթացքում: ՈԽԿ-ի գրոհը կասեցնելու համար սովորաբար պահանջվում է 3-6 շաբաթ, որից հետո նշանակվում է հակառեցիդիվային բուժում  սուլֆասալազինով՝ օրական 2,0 գ կամ մեսալազինով՝ օրական 1,5 գ: Ձախակողմյան կոլիտի և պրոկտոսիգմոիդիտի բուժման համար հաճախ կիրառվում է Սալոֆալկի կախույթը, որը ներմուծվում է ուղիղ աղիք օրը 1-2 անգամ, օրական դեղաչափն է 2-4 գ՝ պայմանավորված գործընթացի ծանրությամբ: Եթե ուղիղ աղիքի բորբոքային գործընթացը հետանցքից հեռու է 12 սմ-ից ոչ ավելի, նպատակահարմար է օգտագործել սալոֆալկի մոմիկներ, սովորաբար օրվա դեղաչափը 1,5-2,0 գ է:

ՈԽԿ-ի 75-80% դեպքերում ամինասալիցիլատների օգնությամբ հնարավոր է հասնել հիվանդության մեղմացման: ՈԽԿ-ի բուժման ամենաարդյունավետ հակաբորբոքային միջոցները ստերոիդ հորմոններն են, որոնց ազդեցությունը հիվանդության ծանր ձևերի ժամանակ գերազանցում է ամինասալիցիլատներին:
Ստերոիդային բուժման ցուցումներն են՝
- հիվանդության սուր, ծանր և միջին ծանրության ձևերը և արտաղիքային բարդությունների առկայությունը,
- խոցային կոլիտի ձախակողմյան կամ ամբողջական ձևերը՝ ծանր և միջին ծանրության ընթացքով, աղիքում բորբոքային փոփոխությունների ակտիվության III աստիճանի   առկայությամբ (ըստ էնդոսկոպիկ հետազոտության տվյալների),
- քրոնիկական ՈԽԿ-ի դեպքում բուժման մյուս եղանակների անարդյունավետությունը:
   
Ստորև բերված աղյուսակում տրվում է ՈԽԿ-ի սխեման՝ պայմանավորված հիվանդության ծանրությամբ և աղիքում գործընթացի տարածվածությամբ:

Նշանակված դեղաչափն ընդունվում է մինչև կայուն դրական արդյունքի ստանալը՝ 6-8 շաբաթվա ընթացքում: Այնուհետև կատարվում է դեղաչափի իջեցում ՙարագ աստիճանական՚ ձևով՝ յուրաքանչյուր 3-5-րդ օրը 10 մգ-ով: 30-40 մգ-ից սկսած խորհուրդ է տրվում դեղաչափն ընդունել միանվագ, առավոտյան ժամերին, որը գործնականում լուրջ բարդություններ չի առաջացնում: Միաժամանակ նշանակվում են սալոֆալկ կամ սուլֆոսալազին, որոնք ընդունում են մինչև հորմոնների լրիվ վերացումը: 30 մգ-ից հետո պրեդնիզոլոնի դեղաչափի իջեցումը կատարվում է ավելի դանդաղ, շաբաթական 5 մգ-ով, 2-2,5 ամսվա ընթացքում: Այսպիսով, ՈԽԿ-ի ձևով պայմանավորված՝ հորմոնաբուժման ամբողջ ընթացքը տևում է 8-16 շաբաթ: Հեռադիր ձևերի ժամանակ ակտիվության I – II 0-ներում նշանակվում է հիդրոկորտիզոն կաթիլային՝ ուղիղ աղիքի մեջ (per rectum) կամ միկրոհոգնաներով՝  65-125 մգ հիդրոկորտիզոն 50 մլ ֆիզլուծույթում:
   
Խոցային պրոկտիտների /վերջնաղեբորբի/ և սեղմանաբորբերի դեպքում բավարար արդյունք է տալիս պրեդնիզոլոնի մոմիկների (10 մգ) կիրառումը՝ օրական 3-4 անգամ:
Մեծահասակ և միջին տարիքի հիվանդների համար պրեդնիզոլոնի դեղաչափը չպետք է գերազանցի 60 մգ-ը, քանի որ առկա են ուղեկցող հիվանդություններ՝ աթերոսկլերոզ, զարկերակային հիպերթենզիա /գերճնշում/, շաքարային դիաբեթ և այլն: Այդ դեպքում բուժմանը ավելացվում են անոթային պատրաստուկներ՝ տրենտալ, պրոդեկտին և այլն: Հորմոնային բուժումն ուղեկցվում է կողմնային երևույթներով՝ հյուսվածքներում հեղուկի, նատրիումի, քլորիդների կուտակում, զարկերակային հիպերտենզիա, հիպոկալիեմիա, կալցիումի կորուստ, օստեոպորոզ, վեգետատիվ տարբեր խանգարումներ, ածխաջրատային փոխանակության խանգարումներ, մակերիկամային անբավարարություն, ստամոքսի խոցեր, ստամոքս-աղիքային արյունահոսություններ: Նման դեպքերում նշանակվում է համապատասխան ախտանիշային բուժում՝ միզամուղ, հիպոթենզիվ, կալցիումի պատրաստուկներ, անտացիդներ: Ածխաջրատային փոխանակության խանգարումների դեպքում նշանակվում են համապատասխան սննդակարգ, հակադիաբեթիկ հաբեր: Թրոմբոզների կանխարգելման նպատակով մշտապես հսկվում է արյան մակարդելիությունը, նշանակվում են հակաագրեգատներ:
   
ՈԽԿ-ի ծայրահեղ ծանր, կորտիկոստերոիդների հանդեպ կայուն ձևերի դեպքում վերջին ժամանակներս հաջողությամբ կիրառվում է ցիկլոսպորին իմունոճնշիչը, որը ներմուծվում է ն/ե (օրական դեղաչափը 4 մգ/կգ քաշին): ՈԽԿ-ի քրոնիկական, անընդհատ ընթացքի և հորմոնալ կախվածության դեպքում նպատակահարմար է ազաթիոպրինի (օրական 1,5-2,5 մգ/կգ մարմնի քաշին) նշանակումը: Ազաթիոպրինի կամ 6-մերկապտոպուրինի նշանակումը այս դեպքում դրական արդյունք է տալիս. հիվանդների մոտ 60%-ի շրջանում տեղի է ունենում կլինիկական նշանների հետզարգացում, կորտիկոստերոիդների դեղաչափի նվազեցում կամ հանում: ՈԽԿ-ի ժամանակ հաստ աղիքի պատնեշային ֆունկցիայի խախտումը կարող է դառնալ թունահարության համախտանիշի առաջացման պատճառ: Այն կանխարգելելու նպատակով կատարում են համապատասխան համալիր նշանակումներ՝ էուբիոզի վերականգնում, հակաբակտերային բուժում, հեմաբսորբցիա: Միկրոշրջանառությունը բարելավվում է ռեոպոլիգկյուկինի, հեմոդեզի օգտագործմամբ: Սակավարյունության (Hb-ն 90 գ/լ և ցածր) դեպքում ցուցված են արյան փոխներարկումներ, երկաթի պատրաստուկներ:
   
Իմունոլոգիական /վարակամերժական/ խանգարումները կարգավորելու համար նշանակվում են իմունամոդուլյատորներ՝ լևամիզոլ, թիմալին, սակայն դրանց արդյունքը կարճատև է: Նշանակվում են B, C, A, D, K խմբի վիտամիններ, որոնք նպաստում են աղիքների էուբիոզի վերականգմանը: Բուժական համալիրը լրացվում է հոգեմետ միջոցներով՝ սովորական դեղաչափերով: ՈԽԿ-ի գրոհը կասեցնելուց հետո խորհուրդ է տրվում ամինասալիցիլատների պահպանողական դեղաչափեր (սուլֆասալազին՝ 2 գ, մեսալազին՝ 1,5 գ)՝ 6 ամիս ժամկետով: Եթե այդ ժամանակամիջոցում սրացման կլինիկական նշաններ չեն առաջանում, և էնդոսկոպիկ հետազոտությունը արձանագրում է ռեմիսիա,  ապա հակառեցիդիվային բուժումը դադարեցվում է: Իսկ եթե հակառեցիդիվային բուժման ընթացքում հիվանդի վիճակը կայուն չէ, ամինասալիցիլատների դեղաչափը բարձրացվում է, և բուժումը երկարացվում է ևս 6 ամսով: Քրոնիկական անընդհատ ընթացքով ՈԽԿ-ի դեպքում հիվանդները ամինասալիցիլատների մեծ դեղաչափերի մշտական ընդունման կարիք ունեն: Հիվանդների այս խմբին նշանակվում են ցիտոստատիկներ (ազոթիոպրին, 6. մերկապտոպուրին) և ընդմիջվող սխեմաներով կորտիկոստերոիդներ:

ՈՉ ՍՊԵՑԻՖԻԿ ԽՈՑԱՅԻՆ ԿՈԼԻՏԻ
ՎԻՐԱՀԱՏԱԿԱՆ ԲՈՒԺՈՒՄԸ
ՈԽԿ-ի բուժման վիրաբուժական միջամտություններն անհրաժեշտ են լինում դիտարկումների 5-10 % դեպքում:
Վիրահատությունը ՈԽԿ-ի բուժման արմատական մեթոդ է, բայց ուղեկցվում է հաստ և խթաղու հեռացմամբ, իլեոստոմայի ձևավորմամբ: Վիրաբուժական եղանակի հաշմեցնող բնույթը և պահպանողական բուժման արդյունքները ստիպում են վիրահատության դիմել խիստ ցուցումների դեպքում, որոնք բաժանվում են 3 հիմնական խմբի՝
1)    պահպանողական բուժման անարդյունավետություն (վիրահատված  հիվանդների 65-75%-ը),
2)    ՈԽԿ-ի բարդություններ (դիտարկումների 15-20%-ը),
3)    ՈԽԿ-ն ուղեկցվում է քաղցկեղով (9-12%-ը):

1) Պահպանողական բուժման անարդյունավետություն:
Հիվանդների մի մասի բորբոքային փոփոխությունների առաջընթացը հնարավոր չի լինում կանխել դեղորայքային, այդ թվում նաև հորմոնային միջոցներով (հորմոն՝ կայուն ձև): ՈԽԿ-ի գրոհը, արտահայտված թունահարումը և արյան կորուստը  հյուծում են հիվանդին, առաջացնում նյութափոխանակության ծանր խանգարումներ, սակավարյունություն, սեպտիկ բարդությունների զարգացման վտանգ: Վիրաբուժական եղանակը թույլ է տալիս դադարեցնել կորտիկոստերոիդների օգտագործումը, քանի որ հորմոններով երկարատև բուժումը առաջացնում է ծանր կողմնակի երևույթներ: Երբ հիվանդի վիճակը կայունանում է միայն ստերոիդների բարձր դեղաչափերի հաշվին, և հիվանդությունը կրկնվում է դրանց քանակի նվազման պատճառով,  անհրաժեշտ է վիրահատություն:

2) ՈԽԿ -ի բարդություններ:
ա) Արյունահոսություն:
Արյան կորուստը ուղիղ աղիքի ոչ սպեցիֆիկ խոցային կոլիտի դեպքում սովորաբար կյանքին չի սպառնում: Սակայն, ժամանակին չբուժվելու դեպքում արյունահոսությունը ձեռք է բերում կյանքին սպառնացող բնույթ և ստիպում է վիրահատության մասին  որոշում ընդունել:
Այս դեպքում կարևոր է ճիշտ որոշել հիվանդի՝ կղանքի հետ կորցրած արյան քանակը: Եթե արյան կորուստը օրական 100 մլ-ից  ավելի է, ապա ցուցված է շտապ վիրահատություն:
բ) Հաստ աղիքի տոքսիկ դիլատացիա: Այն առաջանում է հաստ աղիքի պատի գալարակծկանքների դադարեցման հետևանքով, որի պատճառով աղիքի պարունակությունը կուտակվում է, խթաղու լուսանցքը լայնանում մինչև կրիտիկական տրամագիծ (15 սմ):

Դիլատացիան կյանքին սպառնացող ախտանիշ է: Լուծը ուղեկցվում է կղանքի հաճախության նվազմամբ, նկատվում է որովայնի փքվածություն, ուժեղանում է ցավային համախտանիշը, ավելանում են թունահարման ախտանիշները: Ախտորոշման պարզ և արժեքավոր եղանակը որովայնի խոռոչի օրգանների ընթացիկ ռենտգեն հետազոտությունն է, որը ցույց է տալիս խթաղու օդահավաքի աճը: Ըստ լուսանցքի լայնացման՝ տարբերում են հաստ աղիքի տոքսիկ դիլատացիայի երեք աստիճան՝
I՝6-ից 9 սմ,
II՝9-ից 11 սմ,
III՝11-ից 15 սմ:
Լայնացման I աստիճանում կոլոնոսկոպի միջոցով էնդոսկոպիկ եղանակով փորձում են դատարկել աղիքի պարունակությունը: Պահպանողական միջոցառումների անարդյունավետության, լայնացման աճի դեպքերում պետք  է շտապ վիրահատել:
գ) Հաստ աղիքի թափածակում: Այն սովորաբար առաջանում է աճող տոքսիկ դիլատացիայի ժամանակ, երբ նկատվում են աղիքի պատի մեռուկային փոփոխություններ, կամ երբ հիվանդը հրաժարվում է վիրահատությունից: Պետք է հաշվի առնել, որ ինտենսիվ հորմոնային բուժման, հակաբիոտիկների, սպազմոլիտիկների, ցավազրկողների ներմուծման դեպքում հիվանդների շրջանում բացակայում է սնամեջ օրգանների թափածակման ժամանակ զարգացող ՙսուր որովայնի՚ դասական պատկերը:  Այդ պատճառով դժվար է ժամանակին ախտորոշել հիվանդությունը:
Ռենտգեն հետազոտությունը ցույց է տալիս ազատ գազի առկայությունը որովայնի խոռոչում: Վիրահատության հաջողությունը պայմանավորված է հիվանդության՝ ժամանակին  ախտորոշմամբ և որովայնամզաբորբի զարգացման վաղեմությամբ: