Նորածինների հեմոռագիկ հիվանդության

Հանդիպում են 0,25-1,5 տոկոս նորածինների մոտ վիտ.Կ-ի պրոֆիլակտիկայի բացակայության դեպքում: Արտասահմանում հետծննդյան շրջանում նորածիններին արվում է վիտ.Կ1 -1 մգ դոզայով: Լինում են նորածինների հեմոռագիկ  հիվանդության /ՆՀՀ/ վաղ ձևերը / կյանքի առաջին 24 ժամում/, կլասսիկ ձևը/ կյանքի 2-5 օրը/ և ուշացած /կյանքի 2-8 շաբաթում, Հազվադեպ մինչև 6 ամիս/,սրանց բոլորի պատճառը վիտ.Կ-ի դեֆիցիտն է ` վիտ.Կ կախյալ հեմոռագիկ համախտանիշ/:

ՊԱԹՈԳԵՆԵԶԸ - վիտ.Կ-ն ակտիվացնում է գլյուտամինոթթվի  մնացորդների գ-կարբոքսիլացման պրոցեսսին դեպի պրոտրոմբին /2-րդ գործոն/, պրոկոնվերտին/7-րդ գործոն/, անտիհեմոֆիլային գլոբին /9-րդ գործոն/ , Ստրայդ-Պրոուերի /10-րդ գործրն/, ինչպես նաև պլազմայի  անտիպրոտեազա Ց և Ս, որոնք մասնակցում են հակամակարդման մեխանիզմին: Վիտ. Կ-ի անբավարարության ժամանակ լյարդում ձևավորվում են  ոչ ակտիվ գործոններ /8,9,10/, որոնք չեն կարողանում կապել կալցիումի իոնները և լիարժեք մասնակցեն արյան մակարդմանը: Հայտնի է,որ վիտ. Կ-ն վատ է թափանցում պլացենտայից և նրա մակարդակը պորտային երակում միշտ ցածր է, քան մոր մոտ, երբեմն նրա քանակը հավասարվոմ է 0-ի: Հայտնի է, որ վիտ.Կ-ի դեֆիցիտին նպաստում են մորը նշանակված հակաբիոտիկները, հակացնցումնային դեղամիջոցները / ֆենոբարբիտալ, դիֆենին և այլն/, լայն սպեկտորի հակաբիոտիկները,հեզտոզը էստերոգենների ցածր սինթեզի ֆոնի վրա, հեպատո և էնտերոպաթիաները, աղների դիսբիոզը և դիսբակտերիոզը: Ցավոք հասուն նորածինների մոտ չի կարելի իմանալ ,թե վիտ. Կ-ի դեֆիցիտ կա ,թե` ոչ, դրա համար Ամերիկայում երեխայի ծնվելուց անմիջապես հետո արվում է վիտ.Կ: Մարդու օրգանիզմում վիտ.Կ-ն անցնում է ֆիլլոխինոնի ձևով` վիտ.Կ1- բուսական սննդով, նրա օրվա պահանջը 2մգ/կգ է, բացի այդ այն չի ներծծվում աղներից, իսկ նորածինների մոտ ներծծումը համարվում է վիտ.Կ-ի գլխավոր աղբյուրը օրգանիզմի համար:Դրա համար էլ դիառեան կամ հակաբիոտիկները կարող են նպաստել վիտ.Կ-դեֆիցիտին:Կրծքի կաթը չի կարող երեխային ապահովել վիտ. Կ-ով, նա պետք է սինթեզվի աղիներում, իսկ աղիների միկրոֆլորան զարգանում է աստիճանաբար, կյանքի 1-ին շաբաթից սկսած,դրա համար վիտ.Կ-ի դեֆիցիտ է լինում: Վերջինս ավելի շատ լինում է բնական սնուցման  ժամանակ, քան արհեստական:

ՈՒՇ ՆՀՀ-ը առաջին անգամ հայտնաբերվել է անցյալ դարի 70թ., երբ նկատվել էր կրծքով սնվող երեխաների մոտ / մինչև 3 ամս./ տարբեր հիվանդությունների ժամանակ որպես բարդություն, առաջանում են ներգանգային հեմոռագիաներ, հակում արյունահոսությունների, քան այն երեխաների մոտ,որոնք գտվել են արհեստական սնուցման վրա; Պարզվել է, որ այդ երեխաները հետծննդյան շրջանում չեն ստացել վիտջ.Կ կամ  այն տվել են ներքին օգտագործման համար / էֆֆեկտիվ է պարենտերալը,,քանի որ աղիներից վատ է ներծծվում/: ՎԱՂ ՆՀՀ-ը զարգանում է, երբ մայրը հղիության ժամանակ ստանում է սալիցիլատներ, ինդոմետացին:

ԿԼԻՆԻԿԱՆ- ՎԱՂԻ դեպքում – ծնվելիս ի հայտ են գալիս ներգանգային արյունաղեղումներ, կեֆալոհեմատոմա, մաշկային արյունազեղումներ, պորտից  արյունահոսություն: Պրովոկացիոն կարող են լինել ծանր ասֆիքսիան, ծննդաբերական տրավման: Հեմոռագիաներ լինում են, որտեղ հպվում են /հետույքին, ապոնևրոզի տակ և այլն/, կարող է լինել նաև թոքային արյունահոսություն, արյունահոսություն որովայնի խոռոչում / լյարդ, փայծախ, մակերեկամ/, մելենա:
ԿԼԱՍԻԿ ՆՀՀ - կրծքով սնվող երեխայի մոտ առաջանում է մելենա և արյունային թսխում  / հեմատեմեզիս/, մաշկային հեմոռագիաներ /էկխիմոզներ, պետեխիաներ, պորտից, քթից արյունահոսություն, կեֆալոհեմատոմա, հիպօքսիայի պայմաններում առաջանում են ներգանգային արյունազեղումներ, ներքին հեմատոմաներ կամ թոքային և այլ արյունահոսություններ:
ՄԵԼԵՆԱ - աղիքային արյունահոսություն, տակաշորերին կղանքային մասսաների հետ, այդ դեպքում կարող է լինել նաև հիպերբիլիռուբինեմիա էրիտրոցիտների քայքայումից աղիներում: Մելենան կարող է ուղեկցվել նաև արյունային փսխումով: Մելենայի պատճառը խոցերի առաջացումն է ստամոքսի և 12- մատնյաա աղու լորձաթաղանթում, որի պատճառը գլյուկոկորտիկոիդների ավել լինելն է ստրեսսի պատճառով, ստամոքսի և աղիների իշեմիայից, մելենային նպաստում է նաև ստամոքսահյութի բարձր  թթվայնությունը, ռևլուքսը, պեպտիդ էզոֆագիտը: Մելենան պետք է դիֆերենցել կուլ տված արյան հետ մորից կյանքի 1-ին օրը:Դրա համար կիրառվում է Արմա-տեստը` արյունային փսխման մասսաները կամ կղանքը լուծում են ջրում և ստանում են վարդագույն լուծույթ, որը պարունակում է հեմոգլոբին , ցեհտրիֆուգելուց հետո 4 մլ նստած հեղուկին խառնում են 1 մլ 1 տոկոս. Նատրիում հիդրատ, հեղուկի գույնի փոփոխությունը/2 րոպ. անց/  դեպի դարչնագույն, վկայում է ,որ նրա մեջ կա հեմոգլոբիբին Ա, այսինքն մայրական արյուն, իսկ վարդագույն գույնը խոսում է երեխայի հեմոգլոբինի մասին/ հիմնականում ֆետալ հեմոգլոբին/, այսինքն մելենայի մասին: Երկար տևող կամ կրկնվող մելենայի դեպքում պետք է ժխտել անոռեկտալ տրավման, պապիլոմաները, աղիների անգիոմատոզը և այլն:

ՈՒՇ ՆՀՀ- պրովոկացիոն գործոններ են դիառեան, ճարպերի մալաբսորբցիան, որը տևում է 1 շաբաթից ավել, լեղուղիների ատրեզիան, հեպատիտը և այլ խոլեստատիկ դեղնուկները, ենթաստամոքսային գեղձի կիստոֆիբրոզը, մասսիվ անտիբիոտիկոթերապիան, ա,- անտիտրիպսինի դեֆիցիտը, ցելիակիան: կլինիկորեն լինում են ներգանգային արյունազեղումներ, մաշկային էկխիմոզներ, մելենա, հեմատեմեզիս, արյուն սրսկման տեղում:

ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄԸ
-անամնեզ
-լաբորատոր- պրոտրոմբինի քանակը
-վիտ. Կ-ի կախվածության այլ գործոններ, ֆիբրինոգենը և արյան մակարդման այլ գործոններ, տրոմբոցիտների քանակը հիմնականում նորմայից չի փոխվում:

ԲՈՒԺՈՒՄԸ  -  վիտ. Կ ն/ե կամ մ/մ առաջին 4 ժամերին, վիտ.Կ1-1մգ, մեզ մոտ մեծ մասամբ նշանակվում է վիկասոլ/վիտ.Կ3, որը քիչ էֆֆեկտիվ է, քան  վիտ Կ1-ը /ֆիլլոխինոն/, վիկասոլ, արվում է 2 անգամ /12 ժամ անց/: հասուններին արվում է 5 մգ վիկասոլ /ն/ե կամ մ/մ/, անհասներին` 2-3 մգ: Վիկասոլի բարձր դոզա չի կարելի, քանի որ կարող է առաջանալ  հիպերբիլիռուբինեմիա: 
-Մելենայի դեպքում արվում է տեղային բուժում ` 0,5 տոկոս. Սոդայի լուծ. 1 թ.գ.
-Օրը 3 անգամ, տրոմբինի լուծույթ ե-ամինոկապրոնաթթվի հետ- 1 թ.գ. օրը 3 անգամ: արտահայտված ձևերի դեպքում արվում է պլազմա, արյան փոխներարկում:
-Պրոֆիլակտիկան- ծնվելուց անմիջապես հետո արվում է վիտ Կ, անհասներին` 0,5մգ, հասուններին` 1մգ վիտ. Կ1, վիկասոլ 1մգ/կգ: Մի շարք երկրներում 2-3 օր արվում է վիտ.Կ խմելու ձևով 2 մգ, բայց վերջինս էֆեկտիվ չի: Ամեն շաբաթ Վիտ.Կ 1մգ բնական սնուցման ժամանակ: Ռիսկի խմբին / երբ ստանում են հակաբիոտիկներ, դիսբակտերիոզի դեպքում և այլն/ շաբաթը մեկ արվում է վիկասոլ 1-2մգ:

Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am

Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին