Մենինգոկոկային վարակ

Մենինգոկոկային վարակը (Meningitis cerebrospinal epidemica) սուր վարակիչ հիվանդություն է, որը հարուցվում է մենինգոկոկերի կողմից, փոխանցվում է օդա-կաթիլային ուղիով և ընթանում է տարբեր կլինիկական տարբերակներով (նազոֆարինգիտ, մենինգիտ, մենինգոկոկցեմիա և այլն):

Պատմական տվյալներ
Առաջին անգամ հիվանդությունը նկարագրել է Yiesse-ն, 1805թ.-ին, «էպիդեմիկ ցերեբրոսպինալ մենինգիտ» անվամբ: 1887թ-ին Weichselbaum-ը հայընաբերել է հարուցչին` գրամ-բացասական դիպլակոկ (Neisseria meningiti¬dis): XIX դարի վերջում նկարագրվել է մենինգոկոկցեմիա-սեպսիսը` որպես միևնույն մանրէի կողմից հարուցված յուրահատուկ կլինիկակն տարբերակ: XX դարի սկզբում ի հայտ եկան առաջին հաղորդումները մենինգոկոկային նազոֆարինգիտի մասին: 1965թ-ից մենինգոկոկով հարուցվող հիվանդությունը կրում է «մենինգոկոկային վարակ» անվանումը:

Էթիոլոգիան
Հիվանդության հարուցիչը Neisseria meningitides-ն է (Վեկսելբաումի մենինգակոկ): Այն գրամ-բացասական, անշարժ դիպլոկոկ է, մտրակ և պատիճ չունի, սպորներ չի առաջացնում: Կուլտիվացվում է այն սննդամիջավայրերում, որոնք պարունակում են մարդկային կամ կենդանական սպիտակուցներ, աէրոբ են: Հայտնաբերված են մենինգոկոկերի մի քանի շճաբանական տիպեր (A, B, C, D, X, Y, Z և այլն): Ներկայումս հաճախ հանդիպում են B-ն և C-ն: Մենինգոկոկերը արտադրում են հիալուրոնիդազա և նեյրամինիդազա ֆերմենտները: Պաթոգենության հիմնական գործոն է հանդիսանում էնդոտոքսինը, որը իրենից ներկայացնում է սպիտակուցա-լիպո-պոլիսախարիդային կոմպլեքս: Մենինգոկոկերը անկայուն են արտաքին միջավայրում, օրգանիզմից դուրս արագ ոչնչանում է(արևի ուղղակի ճառագայթների, տաքացման, ախտահանող լուծույթների, 70% սպիրտի ազդեցությամբ): Քիթըմպանի լորձում կարող է պահպանվել 1-2 ժամ: +500 C-ում մենինգոկոկը ոչնչանում է 5 րոպեում, ցածր ջերմաստիճանում (-70C …-100C)` 2 ժամում:

Էպիդեմիոլոգիան
Հիվանդության աղբյուր է հանդիսանում միայն մարդը` հիվանդ կամ բակտերիակիր: Առավել վտնգավոր են մենինգոկոկային վարակի լոկալիզացված ձևերով հիվանդները: Մենինգոկոկային վարակի մանիֆեստային ձևերով յուրաքանչյուր հիվանդին բաժին է ընկնում մոտ երկուհազար բակտերիակիր: Մենինգոկոկակրությունը բնակչության մեջ կախված էպիդեմիոլոգիական իրավիճակից կազմում է 1-4%-ից մինչև 20—80% (հիվանդացության աճի դեպքում):
Փոխանցման մեխանիզմը` կաթիլային, հազվադեպ` կոնտակտային: Փոխանցման հիմնական ուղին` օդակաթիլային: Հարուցիչը արտազատվում է վերին շնչուղիներից փռշտոցի, հազի, երեխայի լացի ընթացքում:Վարակմանը նպաստում են կուտակվածությունը, սերտ կոնտակտը, օդի բարձր ջերմաստիճանն ու խոնավությունը, ինչպես նաև բնակչության ցածր սանիտարա-հիգիենիկ մակարդակը: Վարակում հնարավոր է նաև մենինգոկոկցեմիայով հիվանդի հետ ամիջակն շփման դեպքում:
Ընկլունակությունը` համընդհաուր է:
Կոնտագիոզության ինդեքսը` 10-15%:
Տարիքային կառուցվածքը` Գեներալիզացված ձևերով հիվանդների մեջ մինչև 14 տարեկան երեխաները կազմում են 75-80%, նրանցից 50%-ը` բաժին է ընկնում 1 – 5 տարկաններին: Մեծահասակների մեջ հիվանդացությունը բարձր է 19-30տարեկանում:
Հիվանդացությունը` Հիմնականում գրանցվում են սպորադիկ դեպքեր, բայց կարող են դիտվել նաև էպիդեմիկ բռնկումներ մանկական կոլեկտիվներում: Վտանգավոր են խոշոր օջախները դեռահասների և մեծահասակների փակ կոլեկտիվներում:
Սեզոնայնությունը` Բնորոշ է հիվանդացության բարձրացումը ձմռան-գարնան ամիսներին, առավելագույնը` փետրվար- մարտ:
Պարբերականությունը` Մենինգոկոկային վարակին բնորոշ է հիվանդացության պարբերական բարձրացումը: Միջէպիդեմիկ ինտերվալները տևում են 5-ից 12 տարի, բարձր հիվանդացությամբ շրջանները` 2 – 4 տարի:
Իմունիտետը` ունի տիպոսպեցիֆիկ բնույթ: Հազվադեպ հանդիպում է կրկնակի հիվանդացություն, հարուցված այլ սերոտիպերով: Բնական իմունիտետ ձևավորվում է նաև մենինգոկոկային ծագման նազոֆարինգիտից հետո: Վաղ մանկական հասակի երեխաները կարող են ունենալ մորից ստացած պասիվ իմունիտետ:
Մահացությունը` գեներալիզացված ձևերի ժամանակ տատանվում է 5%-ից 14%-ի սահմաններում, իսկ վաղ հասակի երեխաների մոտ հասնում է 50%-ի:

Պաթոգենեզը
Մուտքի դուռը վերին շնչուղիների լորձաթաղանթն է (առավելապես`քիթըմպանի), որտեղ տեղի է ունենում հարուցչի բազմացումը: Մենինգակոկակրության դեպքում հումորալ իմունիտետի և տեղային ռեզիստենտականության բարձր մակարդակի շնորհիվ տեղի է ունենում հարուցչի արագ մահ` առանց կլինիկական ախտանիշների զարգացման: Սեկրետոր IgA-ի դեֆիցիտի դեպքում մենինգոկոկի ներդրումը բերում է քիթըմպանի լորձաթաղանթի բորբոքման (նազոֆարինգիտ)` ի հայտ է գալիս գերարյունություն, ինֆիլտրացիա, այտուց, որը պահպանվում է 5-7 օր, երբեմն`2 շաբաթ: Քիթըմպանի ախտահարումը կարող է ուղեկցվել կարճատև բակտերեմիայով: Մակրոօրգանիզմի ադեկվատ ռեակցիայի դեպքում, որն ընթանում է յուրահատուկ հակամարմինների արտադրությամբ, հրվանդության ախտանիշները արագ հետ են զարգանում և հիվանդը առողջանում է: Մի շարք դեպքերում արյան հունով մենինգոկոկերը տարածվում են տարբեր օրգաններ և հյուսվածքներ` մաշկ, ԿՆՀ, հոդեր, մակերիկամներ, սիրտ և այլն: Բացի բակտերեմիայից զարգանում է նաև էնդոտոքսինէմիա: Էնդոտոքսինը ազդում է նախամազանոթների վրա, որի արդյունքում խանգարվում է ծայրամասային արյան շրջանառությունը, զարգանում է ինֆեկցիոն-տոքսիկ շոկ: Էնդոտոքսինի ազդեցությամբ կարող է զարգանալ դիսիմինացված ներանոթային մակարդելիության (հիպերկոագուլյացիա, օգտագործման կոագուլոպաթիա կամ հիպոկոագուլյացիա): Առաջանում են տարածուն արյունազեղումներ մաշկում, մակերիկամներում, երիկամներում, գլխուղեղում, սրտում և այլն:

Միկրոցիրկուլյացիայի խանգարումները, էնդոտոքսինեմիան, դիսիմինացված ներանոթային մակարդելիության համախտանիշը բերում են ծանր մետաբոլիկ խանգարումների` ացիդոզի, կենսական կարևոր օրգանների և համակարգերի գործունեության խաթարման (առաջանում է պոլիօրգանային անբավարարություն, որը բերում է մահացու վախճանի): Թարախային մենինգիտի և մենինգոէնցեֆալիտի զարգացումը պայմանավորված է մենինգոկոկերի հեմատոէնցեֆալիկ պատնեշը հաղթահարելու ունակությամբ: Գլխուղեղի սուր այտուցը կարող է բերել ուղեղիկի կոթոնների ներհրմանը մեծ ծոծրակային անցք և շնչական կենտրոնի պարալիչի:

Դասակարգումը
I. Լոկալիզացված ձևեր
- մենինգոկոկային նազոֆարինգիտ
- մենինգոկոկակրություն
II. Գեներալիզացված ձևեր
- մենինգոկոկցեմիա
- թարախային մենինգիտ
- թարախային մենինգոէնցեֆալիտ
- համակցված ձևեր (մենինգիտ մենինգոկոկցեմիայով ևայլն)
III. Հազվադեպ հանդիպող ձևեր
- արթրիտ
- միոկարդիտ
- օստեոմիելիտ
- իրիդոցիկլիտ և այլն

Ըստ ծանրության աստիճանի
1. թեթև
2. միջին ծանրության
3. ծանր
4. հիպերտոքսիկ (կայծակնային)

Ծանրության չափանիշները
- ինտոքսիկացիայի համախտանիշի արտահայտվածությունը
- տեղային փոփոխությունների արտահայտվածությունը

Ըստ ընթացքի (ըստ բնույթի)
1. հարթ
2. ոչ հարթ
- բարդություններով
- երկրորդային վարակի գումարումով
- խրոնիկ հիվանդությունների սրացումով

Կլինիկական պատկերը
Ինկուբացիոն շրջանը տևում է 1-2-ից 10օր:
Լոկալիզացված ձևեր
Մենինգոկոկային նազոֆարինգիտը ամենահաճախ հանդիպող կլինիկական ձևն է (80%): Հիվանդությունը սկսվում է սուր, ընթանում է չափավոր արտահայտված տենդով, ընդհանուր թուլությամբ, գլխացավով: Քթով շնչառությունը դժվարացած է, ի հայտ է գալիս քթից աղքատիկ արտադրություն, կոկորդում քերվածություն: Զննման ժամանակ հայտնաբերվում է լորձաթաղանթի արտահայտված գերարյունություն, ըմպանի հետին պատի հատիկավորություն: Ներքին օրգանների կողմից շեղումներ չեն դիտվում: Հիվանդության ախտանիշներն անհետանում են 7-10 օր անց:
Մենինգոկոկակրություն` այս դեպքում բկանցքի լորձից անջատվում է մենինգոկոկ, սակայն բորբոքման նշանները և յուրահատուկ հակամարմինների տիտրի աճը դինամիկ հետազոտություններում բացակայում են:

Գեներալիզացված ձևեր
Մենինգոկոկցեմիա- Կազմում է մենինգոկոկային վարակի 4-10%-ը: Հիվանդությունը բնութագրվում է արտահայտված ինտոքսիկացիայի համախտանիշով և մաշկի ախտահարումով: Ախտաբանական գործընթացի մեջ ներգրավվում են նաև այլ օրգաններ` հոդերը, երիկամները, մակերիկամները, փայծաղը: Հիվանդությունը սկսվում է հանկարծակի, ջերմության կտրուկ բարձրացումով մինչև 39-40OC և բարձր: Բնորոշ են գլխացավերը, ընդհանուր թուլությունը, երեխան հրաժարվում է սննդից, հնարավոր են փսխումներ: Մենինգոկոկցեմիայի հիմնական ախտանիշը ցանն է: Հիվանդության սկզբում ցանը ունենում է ռոզեոլոզ կամ ռոզեոլո-պապուլյոզ բնույթ, տարբեր տրամաչափի, անհետանում է սեղմելիս, չունի յուրահատուկ տեղակայում(տարածված է ամբողջ մարմնով): Մի քանի ժամ անց, հազվադեպ` հիվանդության երկրորդ օրը, ի հայտ են գալիս հեմոռագիկ էլեմենտներ` մուգ կարմիր գույնի, կապտավուն երանգով, չեն անհետանում սեղմելիս, տարբեր տրամաչափի (պետեխիայից մինչև էկխիմոզներ), մաշկից բարձր են, շոշափելիս ամուր, սովորաբար անկանոն «աստղաձև» եզրերով: Ցանի առաջին էլեմենտները սովորաբար տեղակայվում են մարմնի ստորին մասերում` ոտնաթաթերին, սրունքներին, ազդրերին, հետույքին: Մակուլոպապուլյոզ էլեմենտները անհետանում են 1-2 օր անց, հեմոռագիկ էլեմենտները պիգմենտավորվում են: Խոշոր ցանային էլեմենտների կենտրոնում ի հայտ են գալիս նեկրոզի օջախներ, որոնց տեղերում առաջանում են հյուսվածքների դեֆեկտներ և խոցեր, որոնք լավանում են երկրորդային ձգումով և թողնում են կոպիտ սպիներ: Ծանր դեպքերում կարող է զարգանալ ձեռքի և ոտքի մատների, ականջախեցիների, քթի չոր գանգրենա: Հիվանդության վաղ շրջանում դեմքին, կոպերին, մարմնի վերին հատվածներում հեմոռագիկ ցանի ի հայտ գալը համարվում է վատ պրոգնոստիկ նշան: Ըստ ծանրության աստիճանի տարբերում են մենինգոկոկցեմիայի թեթև, միջին ծանրության, ծանր և հիպերտոքսիկ (կայծակնային) ձևերը:

Թեթև մենինգոկոկցեմիան հազվադեպ է հանդիպում: Ինտոքսիկացիայի համախտանիշը` թույլ արտահայտված, ջերմությունը` 38-390C , կարճատև (1-2օր): Ցանը ի հայտ է գալիս հիվանդության առաջին երկու օրը, ստորին վերջույթներին, իրանին, աղքատիկ է, պետեխիալ բնույթի, կարող են լինել հատուկենտ «աստղաձև» էլեմենտներ 2-3մմ տրամագծով: Ցանը պահպանվում է 1-3օր, հետ է զարգանում առանց նեկրոզի փուլի:
Միջին ծանրության մենինգոկոկցեմիայի դեպքում հիվանդի ընդհանուր վիճակը զգալիորեն խանգարված է, ջերմությունը բարձրանում է մինչև 400C, ի հայտ է գալիս առատ հեմոռագիկ ցան: Ցանային էլեմենտները կարող են մեծանալ չափերով` հասնելով 3-7մմ-ի: Ցանը պահպանվում է 7 օր: Դիտվում է նաև գլխացավ, ընդհանուր թուլություն, ադինամիա, փսխում, մաշկի գունատություն:
Ծանր մենինգոկոկցեմիայի դեպքում հիվանդի ընդհանուր վիճակը ծանր է: Ինտոքսիկացիայի համախտանիշը` արտահայտված, ջերմությունը գերազանցում է 400C-ը: Ցանը առատ է, տեղակայված է դեմքին, իրանի վերին հատվածներում, հեմոռագիկ է, «աստղաձև», կենտրոնում նեկրոտիկ կոմպոնենտով (նեկրոզը պահպանվում է 2-8 շաբաթ): Հնարավոր է տարածուն ներանոթային մակարդելիության համախտանիշի և ինֆեկցիոն-տոքսիկ շոկի զարգացում:
Հիպերտոքսիկ (կայծակնային) մենինգոկոկցեմիան ընթանում է ինֆեկցիոն-տոքսիկ շոկով, սկսվում է բուռն, ջերմության հանկարծակի բարձրացումով մինչև 39,5—40° С և ավելի, դողով, սարսուռով: Արդեն առաջին 6-8 ժամերին արտահայտված ինտոքսիկացիայի ֆոնի վրա ի հայտ է գալիս առատ հեմոռագիկ ցան, որն արագ միաձուլվում է` առաջացնելով խոշոր էկխիմոզներ: Երեխայի ընդհանուր վիճակի ծանրությունը պայմանավորված է ինֆեկցիոն տոքսիկ շոկի աստիճանով: Համապատասխան բուժման բացակայության դեպքում մահը վրա է հասնում 6-18 ժամվա ընթացքում:
Մենինգոկոկային մենինգիտ Հիվանդությունը սկսվում է սուր, ջերմության բարձրացումով մինչև 40OC և բարձր, դողով, սարսուռով, ուժեղ գլխացավով: Երեխաները դառնում են անհանգիստ, գլխացավը սաստկանում է ձայնային և լուսային ազդակներից, գլուխը շարժելիս, խիստ արտահայտված են հիպերէսթեզիայի երևույթները: Ի հայտ են գալիս կրկնակի փսխումներ, որոնք կապված չեն սննդի ընդունման հետ, փսխումիվ հետո երեխան չի հանգստանում: Մենինգիալ ախտանիշները (պարանոցային մկանների կարկամություն, Կերնիգի, Բրուձինսկու ախտանիշներ, մինչև մեկ տարեկան երեխաների մոտ` «կախման» կամ Լեսսաժի ախտանիշ, մեծ գաղտունի արտափքում և պուլսացիա) դառնում են դրական: Հիվանդի դեմքը գունատ է, սկլերաները` ինյեկցված: Սրտի տոները խլացած են, շնչառությունը` մակերեսային, հաճախացած: Ողնուղեղային հեղուկի բնորոշ փոփոխություններն են` պղտոր, կաթնագույն, արտահոսում է ճնշման տակ, կա նեյտրոֆիլային պլեոցիտոզ, սպիտակուցի քանակի աննշան ավելացում:
Մենինգոկոկային մենինգոէնցեֆալիտը հանդիպում է առավելապես վաղ մանկական հասակում, սկսվում է սուր` ջերմության բարձրացումով մինչև ֆեբրիլ ցուցանիշներ: Դիտվում է էնցեֆալիտիկ համախտանիշ` շարժողական գրգռվածություն, ցնցումներ, գիտակցության կորուստ, գանգուղեղային նյարդերի ախտահարում, հեմիպարեզներ: Երբեմն զարգանում է ուղեղիկային ատաքսիա, մկանային տոնուսի իջեցում: Մենինգիալ ախտանիշները արտահայտված են չափավոր: Հիվանդությունը հաճախ ունենում է մահացու վախճան:
Համակցված ձևեր (մենինգիտ մենինգոկոկցեմիայով): Հիվանդությունը սկսվում է սուր, ջերմության կտրուկ բարձրացումով, դողով, սարսուռով, փսխումով: Կլինիկական արտահայտությունները համակցված են, դիտվում են ինչպես մենինգիալ ախտանիշներ (պարանոցային մկանների կարկամություն, Կերնիգի, Բրուձինսկու ախտանիշներ), այնպես էլ մենինգոկոկցեմիայի նշաններ (հեմոռագիկ «աստղաձև» ցան և այլն):

Հազվադեպ հանդիպող ձևեր (արթրիտ, միոկարդիտ, օստեոմիելիտ, իրիդոցիկլիտ և այլն) յուրահատուկ կլինիկական ախտանիշներ չունեն:

Բարդությունները
Կյանքին վտանգ սպառնացող յուրահատուկ բարդություններն են` ինֆեկցիոն-տոքսիկ շոկը, սուր մակերիկամային անբավարարությունը, գլխուղեղի այտուց-ուռճեցումը, տարածուն ներանոթային մակարդելիության համախտանիշը:

Ախտորոշումը
Մենինդոկոկցեմիայով ուղեկցվող մենինգոկոկային մենինգիտի հիմնակն ախտանիշները`
- կոնտակտ մենինգոկոկային վարակով հիվանդի կամ բակտերիակրի հետ
- սուր սկիզբ
- բարձր ջերմություն
- ուժեղ գլխացավ
- փսխում` հաճախ կրկնվող
- մենինգիալ ախտանիշներ
- հեմոռագիկ «աստղաձև» ցան

Կայծակնային մենինգոկոկցեմիայի հիմնական ախտանիշները`
- չափազանց սուր սկիզբ
- ջերմության կտրուկ բարձրացում մինչև 39,5-400C
- ջերմությունը չի իջնում ջերմիջեցնողներից հետո
- հիպերթերմիայի ֆոնի վրա սառը վերջույթներ
- առաջին հեմոռագիկ էլեմենտների ի հայտ գալը դեմքին, կոպերի վրա
- արագ աճող հեմոռագիկ ցան
- օլիգուրիա

Լաբորատոր ախտորոշումը.
- բակտերիաբանական
- բակտերիոսկոպիկ
- շճաբանական
- էքսպրեսս-ախտորոշում
Բակտերիաբանական հետազոտության համար հումք է հանդիսանում քիթըմպանի լորձը, արյունը, ողնուղեղային հեղուկը: Վերջնական պատասխանը ստացվում է 4 օր հետո:
Բակտերիոսկոպիա - մենինգոկոկցեմիայով հիվանդի արյան «հաստ կաթիլի» մանրադիտակով զննումը թույլ է տալիս հայտնաբերել Գրամ-բացասական դիպլոկոկեր` տեղակայված նեյտրոֆիլների ներսում: Ողնուղեղային հեղուկը զննելիս հայտնաբերվում են դիպլոկոկեր` ներ- և արտաբջջային տեղակայմամբ:
Շճաբանական հետազոտություն - պոլիսախարիդային անտիգենի հայտնաբերման նպատակով կիրառվում են կոագլյուտինացիայի, լատեքս- ագլյուտինացիայի, իմունոէլեկտրոֆորեզի (էքսպրեսս-մետոդ) ռեակցիաները: Պասիվ հեմագլյուտինացիայի ռեակցիայի օգնությամբ հայտնաբերվում են յուրահատուկ հակամարմիններ արյան շիճուկում: Արյան ընդհանուր անալիզում հայտնաբերվում է` խիստ արտահայտված լեյ կոցիտոզ, նեյտրոֆիլային թեքում` ընդհուպ մինչև միելոցիտներ, անէոզինոֆիլիա, բարձր ԷՆԱ:

Բուժումը
Մենինգոկոկային վարակով հրվանդների բուժումը իրականացվում է հաշվի առնելով կլինիկական տարբերակը, ծանրության աստիճանը, հիվանդի տարիքը, օրգանիզմի առանձնահատկությունները: Նույնիսկ մենինգոկոկային վարակի գեներալիզացված ձևի կասկածի դեպքում հիվանդին շտապ տեղափոխում են հիվանդանոց: «Մենինգոկոկցեմիա» ախտորոշման դեպքում, մինչհիվանդանոցային էտապում, հիվանդին ներարկվում է լիտիկ խառնուրդ (անալգին` պապավերինով), գլյուկոկորտիկոիդներ (պրեդնիզոլոն, հիդրոկորտիզոն, դեքսամետազոն)` 2մգ/կգ քաշին մեկանգամյա դոզայով ըստ պրեդնիզոլոնի (եթե չկա ինֆեկցիոն-տոքսիկ շոկ), 5-10մգ/կգ քաշին` կոմպենսացված ինֆեկցիոն-տոքսիկ շոկի դեպքում, 20-30մգ/կգ քաշին` դեկոմպենսացված ինֆեկցիոն-տոքսիկ շոկի դեպքում, անտիբիոտիկներ` նպատակահարմար է լևոմիցետին սուկցինատ` 25մգ/կգ քաշին դոզայով: Ինֆեկցիոն-տոքսիկ շոկով հիվանդներին կատարվում է ինֆուզիոն թերապիա` շրջանառող արյան ծավալը վերականգնելու նպատակով: Մենինգոկոկային մենինգիտի կասկածի դեպքում ներարկվում է լիտիկ խառնուրդ, սկսվում է դեհիդրատացիոն թերապիա` լազիքս 1-2մգ/կգ քաշին, գլյուկուկոկորտիկոիդներ, ըստ անհրաժեշտության նաև հակացնցումնային միջոցներ:
Էթիոտրոպ բուժում` ընտրության պրեպարատ է բենզիլպենիցիլինը, որը նշանակվում է 200-300հազ. ՄՄ/կգ քաշին օրական դոզայով` 6 միջմկանային կամ ներերակային ընդունման ձևով: Հիպերտոքսիկ ձևերի դեպքում նշանակվում լևոմիցետին սուկցինատ 80-100 մգ/կգ քաշին օրական դոզայով, 4 ընդունման ձևով, մինչև հիվանդին շոկից դուրս բերելը, ապա անցնում են պենիցիլինոթերապիայի: Պահեստային պրեպարատներ են երրորդ սերնդի ցեֆալոսպորինները, ռրֆամպիցինը: Անտիբիոտիկոթերապիայի կուրսը տևում է 7-10 օր:
Պաթոգենետիկ բուժում` իրականացվում է անտիբիոտիկոթերապիային զուգահեռ: Ներերակային ներարկվում է ռեոպոլիգլյուկին, պլազմա, ալբումին, գլյուկոզա-աղային լուծույթներ, հակամենինգոկոկային պլազմա, կոկարբոքսիլազա, ԱՏՖ, ասկորբինաթթու: Կիրառվում են դեզագրեգանտներ (տրենտալ, կուրանտիլ), դեհիդրատացիոն (մաննիտոլ, լազիքս) և հակացնցումնային (սեդուքսեն, նատրիումի օքսիբութիրատ) դեղամիջոցներ: Հեմոդինամիկայի կայունացման նպատակով նշանակվում են ինոտրոպներ (դոպամին, դոֆամին): Հիպերտոքսիկ ձևերի դեպքում ըստ ցուցումների կիրառում են պլազմոֆերեզ, հեմոսորբցիա, օքսիբարոթերապիա, քվանտային (լազեր) թերապիա: Մենինգոկոկային նազոֆարինգիտի դեպքում նշանակվում են սուլֆանինամիդներ (սուլֆիզոքսազոլ), մակրոլիդներ (էրիտրոմիցին, ռուլիդ), լեվոմիցետին կամ ռիֆամպիցին, 3-5 օր, տարիքային դոզաներով; ցեֆտրիաքսոն (2 օր): Ավագ հասակի երեխաներին խորհուրդ է տրվում բկանցքի ողողումներ ֆուրացիլինի, նատրիումի հիդրոկարբոնատի գոլ լուծույթներով, տեղային` լազերոթերապիա:
Դիսպանսեր հսկողություն` Մենինգոկոկային վարակի գեներալիզացված ձևերի ռեկոնվալիսցենտները պետք է գտնվեն պոլիկլինիկայի ինֆեկցիոնիստի, նևրոպատոլոգի և տեղամասային մանկաբույժի հսկողության տակ, ստացիոնարից դուրս գրվելուց հետո 2 շաբաթ: Ռեկոնվալիսցենցիայի հարթ ընթացքի դեպքում երեխային թույլատրվում է հաճախել մանկական հաստատություն: Հետագայում զննումը կատարվում է 3, 6 ամիս և 1 տարի անց: Լիարժեք առողջացման դեպքում երեխան հանվում է դիսպանսեր հսկողությունից, մնացորդային երևույթների առկայության դեպքում հսկողությունը շարունակվում է 3 տարի և ավել: Մենինգոկոկային վարակի ռեկոնվալիսցենտներին թույլատրվում է հաճախել մանկական կոլեկտիվ (մանկապարտեզ, դպրոց) բակտերիաբանական հետազոտության մեկ բացասական պատասխանից հետո, որը կատարվում է ստացիոնարից դուրս գրվելուց կամ տանը բուժվող նազոֆարինգիտով հիվանդի լավացումից 5 օր անց:

Կանխարգելումը
Մենինգոկոկային վարակի կանխարգելման մեջ կարևոր նշանակություն ունի հիվանդների վաղ հայտնաբերումը և նրանց բուժումը ստցիոնարի պայմաններում (նազոֆարինգիտով հիվանդների հոսպիտալիզացիան ըստ համաճարակաբա-նական ցուցումների): Հիվանդի գտնվելու վայրում անց է կացվում խոնավ մաքրում և օդափոխում (ընթացիկ ախտահանում):
Կոնտակտավորներին սահմանվում է կարանտին 10օր, սկսած հիվանդի մեկուսացման պահից, ամեն օր զննվում է մաշկը, բկանցքը, կատարվում է ջերմաչափում:
Նախադպրոցական մանկական հաստատություններում իրականացվում է կոնտակտավորների կրկնակի բակտերիաբանական հետազոտություն: Դպրոցահասակ երեխաներին թույլատրվում է կոլեկտիվ բժշկի զննումից և մեկ բացասական բակտերիաբանական հետազոտությունից հետո: Այն երեխաներին, որոնք ունեցել են շփում մենինգոկոկային վարակի գեներալիզացված ձևերով հիվանդների հետ, խորհուրդ է տրվում կանխարգելիչ նպատակով ներարկել նորմալ իմունոգլոբուլին (մինչև 1տարեկան` 1,5մլ, 2-7 տարեկան` 3մլ): Իմունոգլոբուլինը ներարկվում է առաջին դեպքի գրանցումից ոչ ուշ, քան 7 օր անց:

Ակտիվ իմունիզացիա
Գոյություն ունի մի քանի պատվաստանյութ. մենինգոկոկային A վակցինա, A+C վակցինա և այլն: ԱՄՆ-ում կիրառվում է քառավալենտ մենինգոկոկային վակցինա A, C, V և W-135N շճախմբերի դեմ, Ֆրանսիայում` «մենինգո A+C»: Մեր երկրում մենինգոկոկային վարակի դեմ պատվաստումը կատարվում է ըստ համաճարակաբանական ցուցումների:

 

 

 

Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am

Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին