Հարուցիչներ են` վիրուսները, բակտերիաները, սնկերը և պարազիտները: Իմունոդեֆիցիտի դեպքում հարուցիչները կարող են լինել մի քանիսը:

Վիրուսային էզոֆագիտ: Հասարակ հերպեսի տիպ I վիրուսը որոշ դեպքերում կարող է հարուցել էզոֆագիտ նորմալ իմունիտետով մարդկանց մոտ: Գանգատները - կրծքավանդակում հանկարծակի ցավ, օդինոֆագիա և դիսֆագիա: Ծանր դեպքերում հնարավոր են արյունահոսություններ և ընդհանուր վիճակի վատացում (սրտխառնոց, փսխում, տենդ, դող, թեթև լեյկոցիտոզ): Քթի և շրթունքների վրա վեզիկուլյար ցանավորումը ունեն ախտորոշիչ նշանակություն: Էզոֆագոսկոպով հայտնաբերվել են վեզիկուլներ և մանր էրոզիաներ` հազվադեպ պատված ֆիբրինոզ թթով: Հետագայում էրոզիաները չափսերով մեծանում են և միաձուլվում են, բազմաթիվ խոցերի առաջացումով: Ախտորոշելու համար կատարում են բիոպսիա` խոցի ծայրից:

Ախտորոշիչ նշանակություն ունի բջջային կուլտուրաներից վիրուսի հայտնաբերումը: Իմունոդեֆիցիտով հիվանդներին պրոֆիլակտիկ նպատակներով նշանակում են ացիկլովիր (800մգ 2 անգամ օրը կամ 250 մգ/կգ ն/ե ամեն 12 ժամը մեկ): Հերպետիկ էզոֆագիտի դեպքում ացիկլովիրը ներմուծում են 250 մգ/կգ ն/ե ամեն 8 ժամը մեկ: Դրական արդյունքների դեպքում անցկացնում են պրեպարատի պերօրալ ընդունման (200-400մգ օրը 5 անգամ): Ընդհանուր վիճակը սովորաբար լավանում է մեկ շաբաթում, սակայն խոշոր խոցերն ավելի ուշ են լավանում: Ացիկլովիրի նկատմամբ հարուցչի կայունության դեպքում նշանակում են ֆոսկարնետ (60մգ/կգ ն/ե 8ժ) համակցված ռեֆլյուքս-էզոֆագիտը ծանրացնում է հիվանդության ընթացքը և բարձրացնում է բարդությունների առաջացման ռիսկը:

Ջրծաղիկը և գոտևորող որքինը երբեմն բարդանում են էզոֆագիտով, որը հարուցում է varicella-zoster վիրուսը: Կերակրափողի ինֆեկցված լորձաթաղանթը կարող է պատճառ հանդիսանալ varicella-zoster-ի հեմատոգեն դիսսիմինացիայի և ջրծաղիկի առաջացման պատճառ` ներքին օրգանների ախտահարումով, առանց ցանավորման: Ցածր իմունիտետով հիվանդների մոտ էզոֆագիտն արտահայտված է կերակրափողի լորձաթաղանթի վրա վեզիկուլաներով և միաձուլման ընդունակ խոցերով: Հիմնականում ինքնուրույն անցնում է, սակայն խորը իմունոդեֆիցիտի դեպքում հնարավոր է կերակրափողի պատի նեկրոզ: Հիստոլոգիկ և ցիտոլոգիական հետազոտության ժամանակ (կերակրափողի լորձաթաղանթի) հիվանդությունը չի տարբերվում հերպետիկ էզոֆագիտից: Ախտորոշում են իմունոֆլյուորեսցենտային հետազոտության և բջջային կուլտուրաներից վիրուսի հայտնաբերման միջոցով: Ացիկլովիրը էֆեկտիվ է ինչպես պրոֆիլակտիկ, այնպես էլ էզոֆագիտի բուժման նպատակով, որը հարուցում է varicella-zosterը, սակայն այս դեպքում ավելի բարձր դոզաներով են նշանակում, քան հերպեսի դեպքում:

Ցիտոմեգալովիրուսային էզոֆագիտը առաջանում է միայն ցածր իմունիտետով հիվանդների մոտ: Հիմնականում դա տեղի է ունենում լատենտ ինֆեկցիայի ռեակտիվացիայի դեպքում, բայց հնարավոր է նաև արյան փոխներարկման ժամանակ ցիտոմեգալովիրուսով վարակում: Անփոփոխ լորձաթաղանթի վրա ի հայտ են գալիս տձև խոցեր: Միաձուլվելով, խոցերը առաջացնում են լորձաթաղանթի դեֆեկտներ, հատկապես կերակրափողի դիստալ հատվածում: Բնորոշ են ցավերը կլման ժամանակ, ցավ կրծքավանդակում, սրտխառնոց, փսխում արյան հետքերով: Ախտորոշման համար կատարվում են էզոֆագոսկոպիա բիոպսիայով խոցի կենտրոնական մասից: Հիստոլոգիական հետազոտության ժամանակ խոշոր ֆիբրոբլաստներում և արյունատար անոթների էնդոթելյար բջիջներում հայտնաբերվում է ներկորիզային և մանր ցիտոպլազմատիկ ներառուկներ: Վաղ ախտորոշման համար կիրառվում են ցիտոմեգալովիրուսի նկատմամբ մոնոկլոնալ հակամարմիններով իմունոֆլյուորեսցենտային ներկում: Հիմնական դեղորայքը գանցիկլովիրն է (5մգ/կգ ն/ե 12ժամը մեկ): Սրա նկատմամբ հարուցչի կայունության դեպքում նշանակում են ֆոսկառնետ (60 մգ/կգ ն/ե 8 ժամը մեկ.): Բուժումը շարունակում են մինչև խոցի լավանալը, որը կարող է տևել մի քանի շաբաթից մի քանի ամիս:

ԲԱԿՏԵՐԻԱԼ ԷԶՈՖԱԳԻՏ: Հազվադեպ հանդիպող հիվանդություն է: Իմունոդեֆիցիտի ֆոնի վրա կարող է հարուցվել Lactobacillus spp և β-հեմոլիտիկ streptococcus-ի կողմից: Խորը նեյտրոպենիայի ժամանակ, մասնավորապես ուռուցքով հիվանդների մոտ, բակտերիալ էզոֆագիտը հաճախ չի ախտորոշվում` մեծ քանակությամբ այլ միկրոօրգանիզմների առկայությունից (վիրուս, սունկ) և հյուսվածքային հետազոտության ժամանակ բակտերիաներին իդենտիֆիկացնելու անհնարինությունից: Սպիդով հիվանդների մոտ հիվանդության առաջացման պատճառ կարող են հանդիսանալ Cryptosporidium spp և Pneumocystis Eariniiն, իսկ տուբերկուլյոզը երբեմն ուղեկցվում է կերակրափողի դիստալ հատվածներում խորը խոցերի առաջացմամբ:

ՍՆԿԱՅԻՆ ԷԶՈՖԱԳԻՏ: Candida ցեղի շատ ներկայացուցիչներ, որոնք բնակվում են բկանցքի լորձաթաղանթի վրա, հանդիսանում են պայմանական պաթոգեն միկրոօրգանիզմներ, և իմունիտետի իջեցման ժամանակ առաջացնում են էզոֆագիտ: Այն կարող է ընթանալ օդինոֆագիայով և դիսֆագիայով: Ընդ որում կաթնախտը և լորձաթաղանթի կանդիդոզի այլ ձևերը մաշկի կանդիդոզի հետ միասին կարող են բացակայել: Կանդիդոզային էզոֆագիտը երբեմն կարող է բարդանալ արյունահոսությամբ, պերֆորացիայով, կերակրափողի ստրիկտուրայով կամ ինֆեկցիայի հեմատոգեն դիսսեմինացիայով: Ռենտգենի պատկերը շատ տարբեր է – փոփոխությունների լրիվ բացակայությունից մինչև բազմաքանակ վահանիկաձև լցման դեֆեկտներից և խոշոր լցման դեֆեկտներ, որոնք հիշեցնում են խաղողի էզոֆագոսկոպիայի ժամանակ թեթև ձևի դեպքում հայտնաբերում են մանր դեղնասպիտակավուն վահանիկներ` շրջապատված հիպերեմիկ օղակով, իսկ ծանր ձևի ժամանակ` միաձուլվող կլոր կամ գծային վահանիկներ: Վահանիկների քերուկում և էքսուդատում` գրամով ներկելու, ՇԻԿ-ի ռեակցիայի երևում են պսևդոմիցելի թելիկներ և սնկի բջիջներ: Բիոպսիան ախտորոշիչ չէ: Ցանքսը օգտագործում են սնկի տեսակը ախտորոշելու համար և անհրաժեշտության դեպքում` զգայունությունը հակասնկային պրեպարատների նկատմամբ:

Նորմալ կամ քիչ ցածր իմունիտետի դեպքում էֆեկտիվ են նիստատինը և կլոտրիմազոլը: Նիստատինը սուսպենզիայի ձևով (100000 մմ/մլ) 10-20մլ 6 ժամը մեկ, կլոտրիմազոլ -10մլ օրը 5 անգամ: Ավելի հզոր պրեպարատ է կետոկանազոլը (200-400մգ օրը 1 անգամ), խորը իմունոդեֆիցիտի դեպքում դոզաները բարձր են: Կետոկոնազոլի բիոհասանելիությունը կտրուկ իջնում է ստամոքսահյութի PH-ի բարձրացման դեպքում, այդ պատճառով աքլորհիդրիայի ժամանակ չեն օգտագործում և չեն նշանակում միաժամանակ այլ պրեպարատների հետ, որոնք ճնշում են աղաթթվի սեկրեցիան: Ստամոքսահյութի PH-ը ֆլյուկոնազոլի բիոհասանելիության վրա չի ազդում: Այս պրեպարատը նշանակում են առաջին օրը 200մգ, իսկ հետո օրը 100մգ: Եթե բուժումն արդյունավետ չէ` անցնում են ամֆոտերիցին В-ի (10-15մգ/օր ն/ե 6-ժամյա ինֆուզիայի ձևով մինչև ընդհանուր դոզայի 300-500մգ հասնելը):

 

 

 

Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am

Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին