Հիպոտենզիա (զարկերակային)

Զարկերակային հիպոտոնիան կամ հիպոտենզիան դա երկարատև վիճակ է, որը բնորոշում է սիստոլիկ և դիաստոլիկ զարկերակային ճնշումների նվազումով: Ներկայումս հստակ չի գծված սիստոլիկ և դիաստոլիկ ճնշումների թույլատրելի բնականոն ստորին սահմանը, որից ցած այն կգնահատվի որպես հիպոտոնիա: Այսպես, եթե սիստոլիկ ճնշման ստորին բնականոն սահմանը տատանվում է 110 – 90 մմHg-ից ցած, ապա դիաստոլիկինը հստակ 60 մմHg-ից ցած է: Պետք է նշել, որ զարկերակային ճնշման(ԶՃ) դրվագային չափման ցուցանիշը հավաստի տվյալ չի համարվում, անհրաժեշտ է ԶՃ 24 ժամյա դիտարկում(monitoring): Որպես կողմնորոշիչ օգտագործվում է P.D.Owens-ի և E.T.O`Brien-ի կողմից վիճակագրորեն հիմնավորված բնականոն ԶՃ ստորին սահմանը, հաշվի են առնված սեռը և տարիքը:

J.Steassen-ը առաջարկում է ԶՃ ընդունել բնականոն ստորին սահմանի հետևյալ թվերը.
օրվա միջին` 97/57 մմHg
ցերեկային ` 101/61 մմHg
գիշերային` 86/47 մմHg:

Դիաստոլոկ ճնշման մեկուսացված իջեցումը, օրինակ աորտայի կիսալուսնափև փեղկերի անբավարարության կամ թիրեոտոքսիկոզի ժամանակ չի գնահատվում որպես զարկերակային հիպոտենզիա: ԶՃ իջեցումը մեկ վերջույթի վրա, օրինակ Տակայասու հիվանդության ժամանակ նույպես չի գնահատվի որպես զարկերակային հիպոտենզիա: Զարկերակային հիպոտենզիան ենթադրում է ԶՃ ընդհանուր իջեցում, հստակ կենտրոնական ԶՃ իջեցում: Պետք է նշել, որ առնվազն վերջին 20 տարիների ընթացքում զարկերակային հիպոտենզիան եղել է ստվերում(ուշադրության տեսակետից), ինչի պատճառով այն նույնիսկ անվանում են մոռացված հիվանդություն, պատճառը ստերույթին` մասնագետների ուշադրության սևեռումն է հանդեպ զարկերակային հիպերտենզիան: Ցածր ԶՃ հանդիպում է ազգաբնակչության 5 – 7%-ի մոտ, որոնցից մոտ 1/3 այն չի ուղեկցվում հիվանդագին վիճակով: SHEP հետազոտությունը ցույց տվեց, որ ԶՃ զգալի իջեցումը դեղորայքով վտանգավոր է: Զարկերակային հիպոտենզիան նպաստում է տարեց անձանց մոտ դեմենցիայի զարգացմանը:

ARIC հետազոտությունը “նշեց”, որ օրտոստատիկ հիպոտենզիան նպաստում է ՍԻՀ, իշեմիկ ինսուլտի զարգացմանը, տարեց անձանց մոտ այն մահածության անկախ կանխորոշիչ է (predictor):

Հիպոտոնիկ վիճակների դասակարգում

I Ֆիզիոլոգիական հիպոտենզիա 
1. հիպոտենզիա որպես բնականոն անհատական վիճակ
2. մարզիկների հիպոտենզիա
3. հարմարվողական(ադապտատիվ) հիպոտենզիա բարձր լեռնային, մերձարևադարձային և արևադարձային գոտիների բնակիչների մոտ:

II Ախտաբանական հիպոտենզիա
1. առաջնային (էսենցիալ, նեյրոցիրկուլատոր) հիպոտոնիա
• անկայուն հետադարձ ընթացքով
• արտահայտված ձև կայուն դրսևորումներով (հիպոտոնիկ հիվանդություն)

2. իդիոպատիկ օրտոստատիկ հիպոտոնիա

III Սիմպտոմատիկ(երկրորդային, ախտանշանային) հիպոտենզիա
1. սուր ձև (շոկ, կոլապս)
2. խրոնիկ ձև
3. արտահայտված օրտոստատիկ համախտանիշով

Ֆիզիոլոգիական հիպոտոնիան ենթադրում է, որ պետք է բացառվեն սուբյեկտիվ և օբյեկտիվ բնույթի բոլոր խանգարումները: Մարզիկների և հարմարվողականության հիպոտոնիան արձանագրվում է այն դեպքում, եթե տվյալ անհատի մոտ բացառվում է հիվանդագին ախտանիշները: Գտնելով հետազոտվողի մոտ զարկերակային հիպոտոնիա անհրաժեշտ է առաջին հերթին պարզել արդյոք դա նորմայի տարբերակ է, թե հիվանդության ախտանիշ է: Գանգատների և օբյեկտիվ հետազոտման ախտաբանական տվյալների բացակայումը թույլ է տալիս որոշակի հավաստիությունով արձանագրել ֆիզիոլոգիական հիպոտոնիա: Հետազոտելիս պետք է պարզել թե ինչպես է պացիենտը “տանում” շոգը, երկար ժամանակ ուղղահայաց դիրքում գտնվելը, կան ինքնազգացման փոփոխություններ օրվա ընթացքում: Պետք է կատարել օրտոստատիկ և անշարժ կանգնելու փորձը: Եթե այս դեպքում էլ արդյունքները “բացասական” են, ապա դա միայն հաստատում է հիպոտոնիայի ֆիզիոլոգիական բնույթը: Հատուկ ուշադրություն են պահանջում աշխատանքային պայմանների և կենսակերպի հստակեցումը(տաք արտադրամասերում աշխատանք, ինտենսիվ մարզանք): Որպեսզի լիովին բացառել թաքնված ախտաբանական զարկերակային հիպոտոնիան, պետք է ճշտել թաքնված վարակի բացակայությունը (խրոնիկ տոնզիլիտ, հայմորիտ, խոլեցիստիտ), էնդոկրին հիվանդությունների սկզբնական փուլի առկայությունը (հիպոֆիզար, մակերիկամային անբավարարություն):

Եթե զարկերակային հիպոտենզիան ուղեկցվում է հիվանդագին երևույթներով, ապա այս դեպքում անհրաժեշտ է պարզել դա առաջնային թե երկրորդային հիպոտենզիա է: Ակնհայտ է, որ եթե հիմնական հիվանդության պատկերը վառ է այդ խնդիրը դժվարություն չի ներկայացնում: Տարբերակման իրական խնդիր է առաջանում եթե հիմնական հիվանդության ախտանշանները արտահայտված չեն կամ բացակայում են: Հիպոտոնիկ վիճակի բերված և այլ դասակարգումներ կոչված են հաստատել հիպոտոնիկ համախտանիշի նոզոլոգիական պատկանելիությունը: Բայց այդ խնդրի լուծմանը պետք է նախորդի հիպոտոնիկ համախտանիշի հայտնաբերումը և բնորոշումը: Զարկերակային ճնշման իջեցումը հազվադեպ է լինում կայուն: Հաճախ զարկերակային ճնշման իջեցումը և իր հետ կախված հիվանդագին ախտանիշները ունենում են անցողիկ(տրանզիտոր) են: 
Ախտածագման և կլինիկական տեսանկյունից նպատակահարմար է առանձնացնել անցողիկ զարկերակային հիպոտոնիայի հեկևյալ տարբերակները, կապված վորոշակի ֆիզիոլոգիական վիճակների հետ, որոնց տվում են.

1. օրտոստազը(օրտոստատիկ կամ պոստուրալ հիպոտենզիան)
2. սննդայինը(պոստպրանդիալ հիպոտենզիան)
3. ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը
4. հոգեհուզական(հուզածին)
5. քուն(ԶՃ արտահայտված նվազում գիշերը – over dipping)
6. նեյրածին ուշագնածություններ

Օրտոստատիկ հիպոտենզիա

Անցողիկ զարկերակային հիպոտենզիայի բնորոշ և հաճախակի ձևերից է: Այս վիճակը զարգանում է, երբ հիվանդի մոտ դիրքի փոփոխությունը հորիզոնականից ուղղահայաց ուղեկցվում է ԶՃ իջեցումով(սիստոլիկ ԶՃ` 20 մմHg, դիաստոլիկը` 10 մմHg) և հիվանդագին երևույթներով: Օրտոստատիկ հիպոտենզիայի հավանական զարգացումը կախված է տարիքից, մի շարք հիվանդությունների առկայությունից, դեղորայքի ընդունումից, շարժողական ակտիվության առանձնահատկություններից (երկարատև հորիզոնական դիրք), օրվա ժամերից(օրտոստատիկ կայունությունը մաքսիմալ է վաղ առավոտյան և մինիմալ է երեկոյան): 

Օրտոստատիկ հիպոտենզիայի(ՕՀ) ծագումնապատճառագիտական դասակարգում.

1. Կենտրոնական և/կամ վեգետատիվ նյարդային համակարգի առաջնային ախտահարում
2. Վեգետատիվ նյարդային համակարգի երկրորդային ախտահարում(նեյրոպաթիաներ
• շաքարային դիաբետ
• vit.B12-ի հիպովիտամինոզ• վարակներ(բոտուլիզմ, պայտացում, դիֆտերիա)
• լեպռա(բոր)
• ամիլոիդոզ

3. ՕՀ համեմատաբար ինտակտ վեգետատիվ նյարդային համակարգի դեպքում
o ՕՀ նվազ ՇԱԾ դեպքում
• արյան կորուստ
• անոթային անբավարարություն
• թիրեոտոքսիկոզ
• vit.B1-ի հիպովիտամինոզ
• էնդոգեն անոթալայնիչների ազդեցություն(սերոտոնին, բրադիկինին)
o ՕՀ պահպանված ՇԱԾ դեպքում սոմատիկ հիվանդությունների ժամանակ
•առիթմիաներ
• նախասրտերի միքսոմա
• հիպոկալիեմիա
• միըրալ փականի պրոլապս
o ՕՀ պայմանավորված արտաքին գործոններով
• յատրոգեն. սիմպատոլիտիկներ, վազոդիլատատորներ, միզամուղներ, հակադեպրեսանտներ, տրանկվիլիզատորներ, ինսուլին, թմրադեղեր, սիմպատոմիմետիկների երկարատև օգտագործում)
• երկարատև հորիզոնական դրիք
• դիալիզ
• ծանր մետաղներով թունավորում

Հանրահայտ է, որ ՕՀ բավականին հաճախ հանդիպում է տարեց անձանց մոտ, որոնք տառապում են շաքարային դիաբետով և զարկերակային հիպերտենզիայով(SHEP, CHS-հետազոտություններ), ՕՀ-ի հավանականությունը բարձրանում է տարիքի հետ զուգընթաց և ավելի բարձր է եթե առկա է և մեկուսացված զարկերակային հիպերտենզիա, քնային զարկերակների ստենոզ, սրտամկանի տարած ինֆարկտ, ուղեղի արյան շրջանառության անցողիկ խանգարումներ, քայլ-քի հետ կապված դժվարություններ:

ՕՀ-ի կլինիկական ախտանիշներն են անկողնուց բարձրանալիս թուլության ի հայտ գալը, գլխապտույտը, անկայունությունը ուղղահայաց դիրքում (հիվանդը կարող է ընկնել), տեսողության խանգարումները, սրտխփոցը, ուշագնածությունը: Կարող է հանդիպել և հաճախացած շնչառությունը, դողը, տագնապի զգացումը, վախը:

Ըստ Low-ի տարբերում են օրտոստատիկ անբավարարության չորս աստիճան.
0o - բնականոն օրտոստատիկ տոլերանտություն:
Io – օրտոստատիկ կայունության խանգարման ախտանիշները հաճախակի չեն, ի հայտ են գալիս միայն այն դեպքում երբ կան լրացուցիչ գործոններ: Ի վիճակի են կանգնած մնալ 15 րոպեից ավել, ամենօրյա ակտիվությունը, որպես կանոն, սահմանափակված չէ:
IIo- օրտոստաիկ կայունության խանգարման ախտանիշները զարգանում են առնվազը շաբաթը մեկ անգամ, կապված են օրտոստատիկ ծանրաբեռնվածության հետ: Ի վիճակի են կանգնած մնալ 5 րոպեյից ավել, ամենօրյա ակտիվությունը որոշակի սահմանափակում:
IIIo- օրտոստաիկ կայունության խանգարման ախտանիշները զարգանում են հաճախ և սովորաբար կապված չեն օրտոստաիկ ծանրաբեռնվածության հետ: Ի վիճակի են կանգնած մնալ 1 րոպեյից ավել, ամենօրյա ակտիվությունը որոշակի սահմանափակում:
IVo- օրտոստաիկ կայունության խանգարման ախտանիշները մշտական են: Ի վիճակի չեն կանգնած մնալ 1 րոպե, հիվանդները սահմանափակված են շարժումներում: Անկողնուց բարձրանալիս նախաուշագնածությունը և ուշագնածությունը սովորական են:

Օրտոստատիկ կայունություն. ՕԳ-ի դեպքում պասիվ օրտոստազը մինչև ԶՃ կրիտիկական նվազումը տևում է 9 րոպե, այն դեպքում երբ նորմոտենզիայի և հիպերտենզիայի դեպքում` 14 և 15 րոպեն:

Օրտոստատիկ ռեակցիաների ֆիզիոլոգիան և ախտաֆիզիոլոգիան
Երբ մարմինը ընդունում է ուղղահայաց դիրք ձգողական ուժի շնորհիվ արյունը ձգտում է մարմնի ստորին հատվածները, իսկ նրա վերադարձը դեպի սիրտ նվազում է: Ստորին վերջույթների թուլացված մկանների դեպքում արյան պահեստավորումը կարող է կազմել 0,5-1,0լ, այսինքն ՇԱԾ-ը 10-20% նվազում է, առողջների մոտ դա արտահայտված է առաջին 10 վարկյանում և վերանում է 3-5-րդ րոպեում: Արյան պահեստավորումը կարող է ավելանալ եթե ծավալային անոթների թուլացումը շարունակվում է, բացի այդ երկարատև ուղղահայց դիրքում կարող է տեղի ունենալ մարմնի ստորին մասի մազանոթներում ավելորդ ֆիլտրացիա ինչը բերում է արյան ծավալի նվազմանը և մածուծիկության ավելացմանը: Ակտիվ կամ պասիվ օրտոստազի առաջին 10-12 վարկյանում տեղի է ունենում սիստոլիկ ԶՃ նվազում(5-14 մմHg), որը հետո կայունանում է: Սրտի րոպեական ծավալի կոմպենսացիան ուղղահայաց դիրքում տեղի է ունենում ի հաշիվ հաճախասրտությա:

Ռենին-անգիոտենզինային համակարգի ակտիվացումը և նախասրտային Na-ուրետիկ հորմոնի հիպոսեկրեցիան նպաստում են անոթային տոնուսի ՇԱԾ կայունացմանը: Արյան շրջանառության համակարգում օրտոստատիկ փոփոխությունները բերում են ԶՃ նվազմանը գլխուղեղում, մոտ 20-30 մմHg, բայց առողջների մոտ պերֆուզիոն ճնշումը չի փոխվում, քանի վոր միաժամանակ նվազում է և երակային ճնշումը, հիվանդագին վիճակում ունենք արտերիոլների ռեֆլեկտոր վազոսպազմ: Հիվանդների մի մասի մոտ ուղղահայաց դիրքը բերում է հիպերվենտիլյացիայի, վերջինս`հիպոկապնիայի, սա էլ գլխուղեղային արտերիոլների սպազմի` դող, ցավ կրծքավանդակում, գլխապտույտ, պարեսթեզիաներ, ցնցումներ, ուշագնածություն:

Բուժում. ոչ դեղորայքային` կերակրաղի(10-20գ) և հեղուկի(2,0-2,5լ) ավել օգտագործում: Դեղորայքային` midodrin(α1-ադրենոմիմետիկ) 5-10մգ/օր, զարկերակային և երակային վազոկոնստրիկցիա: Եթե հիվանդների ԶՃ բնականոն է կամ բարձր է և նրանք տառապում են ՕԳ, ապա բավականին արդյունավետ է metoprolol-ը 12,5x2 հետագա բարձրացումով:

Պոստպրանդիալ(հետճաշային) հիպոտենզիա(ՀՃՀ)
Արյան շրջանառության խանգարում է պայմանավորված սնունդ ընդունելու հետ: Չափորոշիչներն են ըստ Jansen- Lipsitz-ի.
o սնվելու սկզբից 2 ժամվա ընթացքում սիստոլիկ ԶՃ իջնում է առնվազն 20 Hgմմ:
o սնվելու պատճառով սիստոլիկ ԶՃ իջնում է 90 Hgմմ ցածր, երբ մեկնարկայինը 100 Hgմմ բարձր է, ախտանշանները կարող են բացակայել:
o կապված սնվելու հետ սիստոլիկ ԶՃ իջեցումը չի գերազանցում 20 Hgմմ կամ էլ բարձր է 90 Hgմմ, բայց ի հայտ են գալիս հիվանդագին երևույթներ:

Հայտնի է, որ հետճաշային հիպոտենզիան հանդիպում է առողջների մոտ, գերազանցապես տարեցների, ոչ հազվադեպ նկատվում է շաքարային դիաբետի, զարկերակային հիպեր և հիպոտենզիաների, ինսուլտի, պարկինսոնիզմի, Ալցհեյմերի հիվանդության ժամանակ:

ԶՃ հետճաշային իջեցումը, երբեմն բավականին արտահայտված, կարող է չուղեկցվել հիվանդագին երևույթներով, և հակառակը` ԶՃ ճափավոր իջեցումները կարող են բերել թուլության, սրտխառնոցի, գլխապտույտի, տեսողության և խոսակցական խանգարումների, այլ օջախային նյարդաբանական խանգարումների, ուշագնածության: Հետճաշային հիպոտենզիվ ռեակցիաները ուղեկցվում են այս կամ այն կլինիկական նշաններով. հիպոտենզիայով տառապողների – 78% մոտ, իսկ հիպերտենզիայով` 86% մոտ: Սովորաբար նշաններն են թուլությունը, քնկոտությունը, գլխապտույտը: Եթե կա ուղեկցող ՍԻՀ (հաճախ հիպերտոնիկների մոտ), ապա սովորաբար լինում են տախիպնոէ, ստենոկարդիա: Հետճաշային հիպոտենզիան հաճախ տևում է 10-15 րոպե, ծանր դեպքերում 45-90 րոպե: Հետճաշային ուշագնածությունները զարգանում են հիպոտոնիկների 8% մոտ, իսկ հիպերտոնիկների 13% մոտ: ԶՃ հետճաշային զգալի և հաճախակի իջեցումները անհետևանք չեն. ստեղծում են ռիսկ նոր կորոնար դրվագների զարգացման, ուղեղի հյուսվածքի օրգանական փոփոխության և ընդհանուր մահածության:

Հետճաշային հիպոտենզիայի ռեակցիաների ֆիզիոլոգիան և ախտաֆիզիոլոգիան
Սննդի ընդումումը ծանրաբեռնում է ոչ միայն մարսողական համակարգը և ներզատական գեղձերը, այլև սիրտանոթային համակարգը և նրա կարգավորման համակարգը: Հեմոդինամիկայի հետճաշային փոփոխությունները ընթանում են փուլ առ փուլ 1,5-2 ժամվա ընթացքում և ուղեկցվում են ԶՃ, ԸԾԴ(ընդհանուր ծայրամասային դիմադրություն) փոքր նվազումով և կարճատև տախիկարդիա-յով: Մոտ 10 մմHg նվազում են և սիստոլիկ և դիաստոլիկ ճնշումները: Մարսողությունը ուղեկցվում է ՇԱԾ զգալի տեղաբաշխումով ի օգուտ մարսողական համակարգի: Բնականոն է, որ ինչպես երիտասարդների, այնպես էլ տարեցների մոտ ԶՃ կայունացումը տեղի է ունենում ի հաշիվ սիմպատիկ համակարգի, ինչը ուղեկցվում է ռենինի արտազատման ավելացումով: Այս սկզբնական փուլի տևողությունը սովորաբար կազ-մում է 15-30 րոպե: Մարսողական համակարգում “արյունալեցումը” իր գագաթնակետին է հասնում 30-90 րոպե հետո և պահպանվում է 2 ժամ սնվելուց հետո: Տարեցների և ՀՃՀ տառապողների մոտ թուլացած են α-ադրեներգիկ վազոկոնստրիկցիայի և β-ադրեներգիկ վազոդիլատացիայի ծայրամասային մեխանիզմները: Արյան մեջ դոպամինի, նորադրենալինի, ադրենալինի քանակները և ռենինի ակտիվությունը աճում են քիչ: Նշանակություն ունի և սննդատեսակը. տաք կերակուրը, որը պարունակում է մեծ քանակությամբ ածխաջրեր, առողջների մոտ առաջացնում է սիմպատիկ համակարգի արտահայտված ակտիվություն, իսկ ՀՃՀ-ով տառապողների մոտ` արտահայտված հիպոտոնիա, ինչը բնորոշ չէ սառը և ճարպոտ սննդին: Ինսուլինի անոթալայնիչ դերը դեռ լիառժեք պարզաբանված չէ:

Բուժում. միդոդրին 10մգ/օր, հրաժարում տաք կերակրատեսակներից և ածխաջրատների ընդունման սահմանափակում:

Ֆիզիկական ծանրաբեռնվածություն և զարկերակային հիպոտենզիա(ՖԾԶՀ).
• հիպոտենզիան ի հայտ է գալիս սուր ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության ժամանակ կամ հաճախ անմիջապես հետո (վերականգման փուլում)
• հնարավոր է ԶՃ իջեցում կանոնավոր ֆիզիական մարզումների հետևանքով
• մարզիկների մի մասի մոտ զարգանում է զարկերակային հիպոտենզիա

Ֆիզիկական լարման ժամանակ առողջների և հիպոտոնիկների մոտ հիպոտենզիան տևում է մի քանի վարկյան և բացատրվում է աշխատող մկաններում վազոդիլատացիայով: Պետք է նշել, որ ԶՀ տառապողների մոտ ՖԾԶՀ ավելի հազվադեպ է (10%) քանց թե հիպոտոնիկների մոտ(15%), միևնույն ժամանակ հիպերտոնիկների մոտ ԶՃ իջեցումը ավելի արտահայտված է (20/17մմHg), հիպոտոնիկների մոտ` (12/11մմHg): Եթե հիպոտենզիան կարճատև է (1–2 րոպե), ապա նա ուղեկցվում է գլխապտույտով, ոտքերի թուլությունով(ոտքերը ծալվում են): Երկարատև և արտահայտված հիպոտոնիայի դեպքում գումարվում է օդի պակասության զգացումը, աչքերի դիմաց մթագնումը: ՖԾԶՀ տառապող հիվանդների կեսի մոտ կա և հետճաշային(պոստպրանդիալ) հիպոտենզիա: ԶՃ նվազումը ֆիզիկական լարման ժամանակ հաճախ նկատվում են տարեցների մոտ, հատկապես եթե կա բրադիկարդիայի հակվածություն: ՖԾԶՀ բավականին բնորոշ է ԶՀ տառապող այն անձանց, ում մոտ սրտամկանի հիպերտրոֆիան արտահայտված է: Հոգեհուզական ստրեսը և զարկերակային հիպոտենզիան հազվադեպ երևույթ է: Հանդիպման հաճախականություը հիպերտոնիկ և հիպոտոնիկ կազմում է համապատասխանաբար 8 և 13%: Միևնույն ժամանակ հիպերտոնիկների մոտ ԶՃ նվազումը ավելի արտահայտված է (29/9մմHg), քանց թե հիպոտոնիկների (23/11մմHg): 

Կլինիկորեն այն դրսևորվում է “ծանրացած” ոտքերով, սրտի “նվաղում” է, տագնապով, առատ քրտարտադրությունով, դողոցով: Հայտնի է, որ կա այսպես կոչված “ճերմակ համազգեստի (խալաթի)” հիպերտենզիա, այդ նույնը կարելի է ասել և հիպոտենզիայի մասին (white coat): Պետք է նշել, որ հոգեհուզական ստրեսի հիպոտենզիան ավելի հաճախ հանդիպում է այն հիվանդների մոտ, ովքեր տառապում են միտրալ փականի պրոլապսով, “հակված” են ուշագնածության: Մարզիկների հիպոտոնիայի հավանակությունը ավելանում է մարզվածության հետ մեկտեղ և պարտադիր չէ որ զուգակցվի բրադիկարդիայի և սրտամկանի հիպերտրոֆիայի հետ:

Զարկերակային ճնշման ավելուրդային գիշերային իջեցում
Առողջների գերակշռող մասի մոտ գիշերը (քնած ժամանակ) ԶՃ 10 – 20% ցածր է ցերեկայինի համեմատ:

Հնարավոր են շեղումներ. “Non-dipper”-ներ, ԶՃ գիշերային նվազումը 10%-ից քիչ է, “Over-dipper”-ներ`20% շատ և “Night-piaker”-ներ` գիշերային հիպերտենզիա (գիշերային ԶՃ գերազանցում է ծերեկայինը): “Over-dipper”-ների մոտ հաճախ զարգանում է ցերեկային ժամերին օրթոստատիկ հիպերտենզիա, իսկ “Non-dipper”-ների մոտ` օրթոստատիկ հիպոտոնիա: Տարեց “Over-dip-per”-ների մոտ հաճախ են անցողիկ իշեմիկ գրոհները: Նկատված է, որ ԶՃ տառապողների մոտ, ովքեր ստանում են համապատասխան բուժում, եթե նրան միաժամանակ և“Over-dipper”-ներ են սրտամկանի իշեմիայի առաջացման հավանակությունը գիշերային ժամերին բավականին մեծ է:

 

 

 

Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am

Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին