Ինչպե՞ս կարող է արգանդի միջնապատը խոչընդոտել հղիության առաջացմանն ու ընթացքին, և ի՞նչ անել այդ պարագայում:
Արգանդի միջնապատի բուժման արդիական մոտեցումները ներկայացնում է Նաիրի բժշկական կենտրոնի վիրաբույժ-գինեկոլոգ Անժելա Գևորգի Լեխլյանը` ով 2015թ.-ից ի վեր հադիսանում է «Երիտասարդ օնկոգինեկոլոգների Եվրոպական ասոցիացիայի (ENYGO)» հայաստանյան ազգային ներկայացուցիչը:
Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում արգանդի միջնապատը և ի՞նչ բարդություններ այն կարող է առաջացնել:
Արգանդի միջնապատը արգանդի ամենատարածված բնածին անոմալիան է, որը կազմում է Մյուլերյան ծորանի անոմալիաների մոտավորապես 55% -ը:
Արգանդի միջնապատը անպտղության զարգացման գործում առաջնային գործոն չէ, սակայն, արգանդի միջնապատով հիվանդների մոտ 40%-ը վերարտադրողական խնդիրներ ունեն` մանկաբարձական բարդությունների և կրկնվող վիժումների ավելացման դեպքերով:
Կլինիկապես ախտանիշները կարող են լինել` չախտորոշված, անախտանիշ ընթացքից մինչև վերարտադրողական վատ արդյունքների զարգացումը:
Ինչպե՞ս է ախտորոշվում արգանդի միջնապատը և ո՞րն է բուժման ժամանակակից մոտեցումները:
Մեզ մոտ, արգանդի անոմալիաների ախտորոշման համար, «ոսկե ստանդարտ» է համարվում հիստերոլապարոսկոպիան: Լապարոսկոպիայի և հիստերոսկոպիայի զուգակցման առավելությունը հայտնի է. այն ունի կրկնակի առավելություն, ինչպես կոնքի, այնպես էլ արգանդի խոռոչի հասանելիության համար, օգնելով ճիշտ ախտորոշել և ձեռնարկել բուժական` վիրահատական քայլեր, արգանդային անոմալիաների ախտորոշման դեպքում:
Եթե կա արգանդի միջնապատի սոնոգրաֆիկ տվյալ կամ հիվանդի գանգատների հիման վրա առաջացած կասկած, ապա այս վիրահատությունը համարվում է «ոսկե ստանդարտ»` զույգի պտղաբերության բարձրացման գործում:
Վիրահատությունը հնարավորություն է տալիս հեռացնել միջնապատը անմիջապես` խուսափելով կրկնակի հոսպիտալիզացիաներից:
Արգանդի խոռոչի սոնոգրաֆիկ պատկերը՝ արգանդի միջնապատի հատումից և բուժումից առաջ և հետո:
Բոլոր այն դեպքերում, երբ նախավիրահատական քննությունները լիարժեք կատարված են և առկա է հիվանդի՝ վիրահատությունն իրականացնելու գրավոր համաձայնությունը, վիրահատությունը իրականացվում է անմիջապես, օգնելով խուսափել կրկնակի վիրահատական միջամտություններից` խնայելով պացիենտի ժամանակն ու ֆինանսները:
Արգանդի միջնապատի հատումը (հատումը՝ բուժման մեթոդն է)՝ հիստերոսկոպիկ եղանակով, էապես բարձրացնում է վիրահատությունից հետո հաջողված հղիությունների թիվը: Մեթոդն ունի բազմաթիվ առավելություններ` կարճ վիրահատական ընթացք, կարճ հոսպիտալիզացիա, հետվիրահատական կոնքի կպումային պրոցեսի ռիսկի նվազում, փոքր ռիսկայնություն և հետագայում` բնական ծննդաբերական ուղիներով ծննդաբերության բարձր հաճախականություն:
Ինչպե՞ս է իրականացվում վիրահատությունը և ի՞նչ ռիսկեր այն կարող է պարունակել:
Միջնապատի հիստերոսկոպիկ հատումն իրականացվում է ընդհանուր անզգայացման պայմաններում, հատուկ էնդոսկոպիկ բիպոլյար համակարգի միջոցով (Karl Storz), որպես ընդլայնող միջոց օգտագործելով ֆիզիոլոգիական լուծույթ, որը հնարավորություն է տալիս խուսափել հնարավոր բարդություններից` կապված հիպոնատրիեմիայի հետ:
Աշխատանքային գործիքն ունի երեք տեսակի ծայրատներ` էլեկտրոդային կոնֆիգուրացիաներ, պտուտակավոր՝ հյուսվածքների այրման համար, ասեղնաձև` կտրելու համար և գնդիկանման` հյուսվածքների ճշգրիտ և արագ այրման և փեղեկման համար:
Հոսանքի կտրող ուժի ուժգնությունը տատանվում է 50 W-ից մինչև 200 W:
Պտուտակավոր էլեկտրոդով հատում ենք միջնապատը դեպի վերև, մինչև երկու արգանդափողերի ելանցքների հստակ վիզուալիզացիան:
Այս տեխնիկայի ապահովման դեպքում չկան բարդություններ կապված` արգանդի պատի վնասման, առատ արյունահոսության, հեղուկի ներծծման չարաշահման, կամ ջերմային այրվածքների հետ:
Արդյո՞ք միայն վիրահատությունը բավարար է հիվանդության լիարժեք բուժման համար:
Բուժման ամենակարևոր փուլերից է հետվիրահատական շրջանում հորմոնաթերապիայի կուրսը:Բոլոր այս պացիենտները ստանում են հորմոնալ բուժում՝ մեկից երկու ցիկլ` ապահովելու համար էնդոմետրիումի՝ արգանդի լորձաթաղանթի արագ աճը: Էնդոմետրիումը նախապատրաստվում է էստրոգենի աստիճանական բարձրացվող չափաբաժիններով, սկսած ցիկլի 2-րդ կամ 3-րդ օրվանից` մաքսիմում մինչև 8մգ/օրական, պլանավորելով նաև ուտերոգեստանի (պրոգեստերոն) ընդունումը` 200մգ օրական երեք անգամ ցիկլի երկրորդ փուլում:
Հետագայում բուժումը վարում են օժանդակ ռեպրոդուկտիվ տեխնոլոգիաների մոտեցումներով կամ խորհուրդ է տրվում հղիանալ բնական ճանապարհով:
Ինչպե՞ս կարող է արգանդի միջնապատը խոչընդոտել հղիության առաջացմանն ու հետագա ընթացքին:
Արգանդի անոմալիաներով պացիենտների անպտղության պատճառը մնում է անորոշ: Արգանդի միջնապատի հետևանքով` փոքր ժամկետի հղիության կորստի և անպտղության պատճառների մեխանիզմները հստակ չեն:
Իմ պացիենտների մոտ միջնապատի հայտնաբերումը իրականացվում է պատահականորեն:
Մենք ախտորոշում ենք հիստերոլապարոսկոպիայի ընթացքում, ինչը հնարավորություն է տալիս վիրահատել և հատել միջնապատը անմիջապես հայտնաբերումից հետո, միևնույն վիրահատության ընթացքում:
Մի քանի հոդվածներ, որոնք վստահեցնում են, որ ախտորոշիչ հիստերոլապարոսկոպիան ներկայումս ընդունված ամենաէֆեկտիվ մեթոդն է, զեկուցում են. «անպտուղ կանանց մոտ, միջնապատի հատումից հետո, հղիությունների գրանցման հաճախականությունը էապես բարձրանում է» (ESHRE-ESGE, ASRM):
Հիստերոսկոպի հսկողությամբ միջնապատի հատումը ոչ միայն վերացնում է իմպլանտացիայի համար ստեղծված անհաջող դաշտը, այլև ազդում է էնդոմետրիումի ֆունկցիայի լավացման վրա, հնարավոր է արգանդի հատակի շարակցական հյուսվածքի ռե_վասկուլյարիզացիայի (անոթավորման լավացման) միջոցով և զգալիորեն լավացնում են պտղաձվի ներդրման պրոցեսը` իմպլանտացիան:
Միջնապատը կազմված է` ֆիբրոէլաստիկ հյուսվածքից, անհամաչափ անոթավորմամբ, և արգանդի պատի և լորձաթաղանթի անոթների հարաբերակցության փոփոխմամբ, ինչը բացասականորեն է անրադառնում ընկերքի ձևավորման վրա:
Ինչպիսի՞ն է արգանդի միջնապատի բուժման պատկերը Հայաստանում:
Հայաստանում այս հիվանդությունը հաճախ չի ախտորոշվում ժամանակին: Հիվանդության ախտորոշումը երբեմն բաց է թողնվում սոնոգրաֆիկ հետազոտության ժամանակ և/կամ ճիշտ չի վերծանվում վիրահատող բժշկի կողմից` վիրահատության ժամանակ տարածական վիզուալիզացիա չունենալու պատճառով:
Մեր կենտրոնում արդյունքները համահունչ են միջազգային հոդվածներում հայտնաբերված վերարտադրողական արդյունքների հետ` միջնապատի հիստերոսկոպիկ հատումից առաջ և հետո գրանցվում է հղիությունների էական աճ: Վիժման և վաղաժամ ծննդաբերության հաճախակայնությունը` մինչև միջնապատի հատումը կազմում է 88% և 9%, համապատասխանաբար, իսկ կենդանածնությունը կազմել է ընդամենը 3%: Միջնապատի հատումից հետո տվյալները փոխվում են` գրանցելով բարձր ցուցանիշ` 14%, 6% և 80% համապատասխանաբար:
Այս արդյունքները վկայում են այն մասին, որ հղիությունների տոկոսը շատ ավելի բարձր է միջնապատի հատումից հետո: Հետազոտությունների մեջ հետծննդյան արգանդի պատռվածքի ոչ մի դեպք չի արձանագրվել, որը հանդիսանում է առավել լուրջ բարդություններից կամ ընթացակարգի հետ կապված այլ բարդություններից որևէ մեկը, ինչպիսիք են հեղուկ/էլեկտրոլիտային հավասարակշռության խախտումը, ջերմային վնասվածքները կամ (թափածակումը) արգանդի վնասումը:
Ի վերջո, միջնապատի հիստերոսկոպիկ հատումը ապահով և արդյունավետ միջամտություն է: Բուժման այս տեսակը կարևոր է բարձր ռիսկայնությամբ հղիություններ ունեցող կանանց համար, ինչպիսիք են` կրկնակի վիժումներ ունեցող հղիները, և անհայտ ծագման անպտղությունները:
Ավելին՝ հանդիսանալով պարզ, մինիմալ ինվազիվ, ցածր ռիսկայությամբ միջոցառում, հիստերոսկոպիան հանդիսանում է «հումանիստական» մեթոդ նաև պոլիպների, ներխոռոչային միոմաների, ինչպես նաև միջնապատի բուժման համար:
Միջնապատը հանդիսանում է հղիության կորստի ամենամեծ պատճառը:
Աղբյուրը` Doctors.am
