Նոպաները, դրանք ուղեղի որոշակի նեյրոնների պոպուլյացիայի հիպերսինխրոն, անցողիկ, պարոքսիզմալ փոփոխություններն են:Նոպաները կարող են ծագել ինչպես նորմալ, այնպես էլ ոչ նորմալ ուղեղային հյուսվածքից: Նոպաների կլինիկական մանիֆեստացիան կախված է հիպերսինխրոնիզացիայի ենթարկված նեյրոնների չափսից, տեղակայումից, ինչպես նաև փոփոխությունների տևողությունից: Նոպաները կարող են առաջանալ ուղեղի անցողիկ մի շարք ախտահարումների պատճառով, ինչպիսիք են հիպոգլիկեմիան, հիպոնատրեմիան, դեղորայքային ինտոքսիկացիան: Այս պարագայում անհատը ունենում է եզակի նոպա կամ մի քանի նոպաներ և ստորադիր ախտահարման բուժումը վերացնում է նոպաները: Էպիլեպսիան բնորոշվում է որպես դարձելի, միատիպ, կարճատև նոպաներ, որոնց առաջացման պատճառը կարող են լինել ինչպես բնածին այնպես էլ ձեռք բերովի գործոնները: Էպիլեպսիան տարածված նյարդաբանական հիվանդություն է, որն ախտահարում է աշխարհի ազգաբնակչության մոտ 1-2 %-ը: Նոպաները կարող են դիտվել ցանկացած տարիքում. Դրանք ավելի հաճախ են հանդիպում նորածնային հասակում, հաճախականությամբ իջնում են մանկական, պատանեկան և մեծ հասակում և հաճախանում են ծերերի մոտ:

Դասակարգում.
Ըստ դասակարգման, էպիլեպտիկ նոպաները բաժանվում են 3 մեծ խմբի.
- Պարցիալ
- Գեներալիզացված
- Չդիֆերենցված

Պարցիալ նոպաներ: Պարցիալ նոպաները լինում են պարզ և կոմպլեքսային: Այն նոպան, որը սկսվում է շարժական կամ սենսոր նեոկորտեքսից, կարող է առաջացնել շարժական կան զգացողական պարոքսիզմալ ֆենոմեններ: Երբ նոպայի ժամանակ գիտակցությունը պարզ է, կոչվում է պարզ պարցիալ նոպա, երբ գիտակցությունը մասնակի կամ ամբողջապես բացակայում է գրգռի տարածման պատճառով, կոչվում է կոմպլեքսային պարցիալ նոպա: Պարզ պարցիալ նոպաները կարող են ծագել կեղևի ցանկացած զոնայից, որից էլ պայմանավորված է նոպայի տեսակը.
- Շարժողական
- Զգացողական սոմատոսենսոր, տեսողական պարզ ֆենոմեններ
- Վեգետատիվ (պարբերական սրտխառնոցի, որովայնում ցավերի, սրտխփոցի, էպիգաստրալ շրջանից բարձրացող ալիքի զգացում, և այլն)
- Հոգեշարժական (հիշողության աղավաղումներ`deja-vu, james-vu, տեսիլքներ, ցնորքներ, անհիմն վախի զգացում, հոտառական, համի հալյուցինացիաներ):

Պարզ պարցիալ նոպաները գիտակցվում են հիվանդների կողմից և հաճախ կոչվում են աուրաներ: Պարզ պարցիալ նոպան կարող է տարածվել` վերածվելով կոմպլեքսային պարցիալ կամ երկրորդային գեներալիզացված տոնիկ-կլոնիկ նոպաների: Գիտակցության մակարդակը էպիլեպսիայի տեսակի բնորոշման համար ունի մեծ նշանակություն: Գիտակցությունը խանգարված է, եթե հիվանդը նոպայի ժամանակ հրահանգ չի կատարում, շրջապատի հետ կոնտակտի մեջ չի մտնում և չի հիշում իր հետ կատարվածը:

Կոմպլեքսային պարցիալ նոպան սկսվում է շարժական կանգով: Կոմպլեքսային պարցիալ նոպաները կարող են արտահայտվել`
- Պարզ շարժական ավտոմատիզմներով
- Օրո-ալիմենտար ավտոմատիզմներով (կլման, լիզելու, չփչփոցի շարժումներ)
- Ժեստիկուլյացիոն ավտոմատիզմներ կեղծ նպատակաուղղված շարժումներով
- Վերբալ ավտոմատիզմներ


Կոմպլեքսային պարցիալ նոպաները տևում են մինչև 1-2 րոպե և բացարձակ միատիպ են վարքագծային պատեռնով: Նոպայից հետո հիվանդը խառնաշփոթ է, ապակողմնորոշված: Հետիկտալ խառնաշփոթ գիտակցությունը կարող է տևել 10-15 րոպե: Այս հանգամանքը թույլ է տալիս տարբերակել ԿՊՆ-ը աբսանսներից: Վերջինիս ժամանակ հիվանդը հետիկտալ ֆենոմեններ չունի: Պարզ և կոմպլեքսային պարցիալ նոպաները կարող են հաջորդվել երկրորդային տարածուն տոնիկ-կլոնիկ նոպաներով: Քանի որ երկրորդային տարածուն ցնցման ֆոկալ մանիֆեստացիան կարող է չհայտնաբերվել հետազոտողի , ինչպես նաև հիվանդի կողմից, ավելի ճիշտ է ԳՏԿՆ համարել ֆոկալ, մինչև ճշգրիտ ախտորոշումը: Մեծահասակների մոտ առաջին անգամ դիտված ԳՏԿՆ-ը պահանջում են ժխտել գլխուղեղի օրգանական ախտահարումները` ուռուցքները, ուղեղի ինֆարկտները կամ ինֆեկցիաները: Երկրորդային տարածուն տոնիկ- կլոնիկ նոպաները սկսվում են ֆոկալ, օջախային կամ առանց օջախային էպիլեպտիկ փոփոխությունների, տոնիկ և կլոնիկ ֆազաները տարբեր են ըստ իրենց ինտենսիվության, զուգաչափության և տևողության, նոպաների բնորոշ տևողությունը` 1-2 րոպե է, բնորոշ է հետիկտալ խառնաշփոթ գիտակցությունը, քնկոտությունը` անցողիկ ֆոկալ դիֆիցիտով կամ առանց դրա:

Էպիլեպտիկ նոպաների միջազգային դասակարգումը (ILAE, 1981)
1. Պարցյալ( ֆոկալ, տեղային) նոպաներ
Ա.Մոտոր նոպաներ
- ֆոկալ մոտոր, առանց մարշի
- ֆոկալ մոտոր, մարշով` ջեկսոնյան
- ադվերսիվ
- Պոստուրալ
- Ֆոնատոր` վոկալիզացիա կամ խոսքի դադարում
Բ.Սոմատոսենսոր նոպաներ կամ հատուկ սենսոր ախտանիշներով նոպաներ` հասարակ խաբկանքներ, օր.` կրակի առկայծումներ, զանգ
- սոմատոսենսոր
- տեսողական
- լսողական
- ոտառական
- համային
- գլխապտույտով

2.Վեգետատիվ-վիսցերալ արտահայտություններով նոպաներ` ուղեկցվում են էպիգաստրալ զգայություններով, քրտնարտադրությամբ, դեմքի կարմրությամբ, բբի նեղացմամբ կամ լայնացմամբ:

3.Հոգեկան ֆունկցիայի խանգարմամբ նոպաներ. հազվադեպ արտահայտվում են որպես բարդ պարցյալ նոպաներ.
ա. դիցֆազիկ
բ. դիսմնեստիկ օր.` արդեն տեսած զգացում
գ. մտածողության խանգարմամբ, օրինակ` երազական վիճակներ, ժամանակի զգացողության խանգարում
դ.աֆեկտիվ` վախ, չարություն և այլն
ե.իլյուզոր, օր.` մակրոպսիա
զ.բարդ հալուցինատոր, օր.` երաժշտություն, տեսարաններ և այլն
4.Բարդ պարցյալ նոպաներ` գիտակցության խանգարմամբ, երբեմն կարող են սկսվել հասարակ ախտանշանաբանությամբ
1.գիտակցության հետագա խանգարմամբ հասարակ պարցյալ նոպա
1.սկսվում է հասարակ պարցյալ նոպայից, գիտակցության հետագա խանգարմամբ
2.ավտոմատիզմով
2.սկսվում է գիտակցության խանգարմամբ
1.միայն իտակցության խանգարմամբ
2.շարժական ավտոմատիզմով
5.Երկրորդային գեներալիզացիայով պարցյալ նոպաներ
1.բարդ, ապա գեներալիզացվածի փոխարկվող պարցյալ նոպա,
2. գեներալիզացվածի փոխարկվող բարդ պարցյալ նոպա
5.Գեներալիզացված նոպաներ (ցնցումային և ոչ ցնցումային)
1. Աբսանսներ
1.Տիպիկ աբսանսներ
1.միայն գիտակցության խանգարմամբ
2.թույլ արտահայտված տոնիկ կոմպոնենտով
3.ատոնիկ կոմպոնենտով
4. տոնիկ կոմպոնենտով
5.ավտոմատիզմով
6.վեգետատիվ կոմպոնենտով
2.ատիպիկաբսանսներ
1.տոնուսի փոփոխություններն ավելի են արտահայտված, քան տիպիկ աբսանսների ժամանակ
2.նոպաների սկիզբը կամ դադարումը տեղի է ունենում,ոչ թե հանկարծակի, այլ աստիճանաբար:
2.Միոկլոնիկ նոպաներ`միակ կամ բազմաթիվ միոկլոնիկ ջղաձգումներ
3.Կլոնիկ նոպաներ
4.Տոնիկ նոպաներ
5.Տոնիկո-կլոնիկ նոպաներ
2. Չդասակարգված էպիլեպտիկ նոպաներ` նոպաներ, որոնց չի կարելի մտցնել վերը նկարագրված ոչ մի խմբի մեջ
3.Հավելված: Կրկնակի էպիլեպտիկ նոպաները կախված են տարբեր գործոններից.
1.պատահական նոպանոր, որոնք ի հայտ են գալիս հակարծակի և առանց պատճառի,
2.ցիկլիկ նոպաներ, որոնք կրկնվում են որոշակի ինտերվալով, օր.` կապված դաշտանային ցիկլի, քնի-արթնացման ցիկլի հետ,
3.սենսոր`հոգնածություն, ալկոհոլ, հույզերը և այլն, և ոչ սենսոր գործոններով`երբեմն դրանք ռեֆլեքտոր նոպաներն են, սադրված նոպաներ
4.Էպիլեպտիկ ստատուս-շարունակական նոպաներ կամ մի քանի ժամվա ընթացքում կրկնվող նոպաներ, այնքան հաճախ, որ հիվանդը նոպաների միջև գիտակցության չի գալիս. կարբերում են ֆոկալ և գեներալիզացված նոպաների ստատուս, խիստ տեղակայված մոտոր նոպաները կոչվում են "մշտական պարցյալ էպիլեպսիա":

Էպիլեպսիայի և էպիլեպտիկ համախտանիշների միջազգային դասակարգումը(1989)
1.Տեղակայմամբ պայմանավորված (ֆոկալ, պարցյալ էպիլեպսիաներ)
1.Իդիոպատիկ (տարիքից կախյալ սկիզբով)
1.Մանկական հասակի, կենտրոնա-քունքային պիկերով, բարորակ էպիլեպսիա
2. Ծոծրակային պարոքսիզմներով մանկական էպիլեպսիա
3.Կարդալու առաջնային էպիլեպսիա
2.Սիմպտոմատիկ
1. Մանկական հասակի, քրոնիկ հարաճող, մշտական էպիլեպսիա (Կոժևնիկովյան համախտանիշ)
2.Յուրահատուկ գործոններով սադրված նոպաների համախտանիշ (հանկարծակի արթնացմամբ կամ հուզական ազդեցության հետևանքով առաջացած նոպաներ)
3.Քունքային բլթի էպիլեպսիա
4.Ճակատային բլթի էպիլեպսիա
5.Կողմնային բլթի էպիլեպսիա
6.Ծոծրակային բլթի էպիլեպսիա
3.Կրիպտոգեն

Գեներալիզացված էպիլեպսիան և համախտանիշները
1. Իդիոպատիկ (տարիքից կախյալ սկիզբով)
1.Բարորակ ընտանեկան նեոնատալ ցնցումներ
2. Իդիոպատիկ բարորակ նեոնատալ ցնցումներ
3.Վաղ մանկական հասակի միոկլոնիկ էպիլեպսիա
4. Մանկական աբսանսային էպիլեպսիա
5.Պատանեկան աբսանսային էպիլեպսիա
6. Պատանեկան միոկլոնիկ էպիլեպսիա
7.Արթնացման ժամանակ մեծ նոպաներով էպիլեպսիա
8.Այլ իդեոպատիկ գեներալիզացված էպիլեպսիա
9.Յուրահատուկ գործոններով սադրված նոպաներով էպիլեպսիա`ռեֆլեքտոր նոպաներ
10. Կրիպտոգեն ը/կամ ախտանշանային (տարիքից կախյալ սկիզբով)
11.Վեստի համախտանիշը`ինֆանտիլ սպազմներ
12.Լենոքս-գաստոյի համախտանիշը
13.Միոկլոնիկ աբսանսներով էպիլեպսիա
14. Միոկլոնիկ-աստատիկ նոպաներով էպիլեպսիա
2.Ախտանշանային
1.Ոչ սպեցիֆիկ էթիոլոգիայի
1.Վաղ միոկլոնիկ էնցեֆալոպաթիա
2.Վաղ էպիլեպտիկ էնցեֆալոպաթիա "առկայծում-ճնշում" համալիրներով ԷԷԳ-ի վրա
3.Այլ ախտանշանային ախտանշանային գեներալիզացված էպիլեպսիաներ
1.Յուրահատուկ համախտանիշներ (ներառում են հիվանդությունները, որոնց ժամանակ նպաների հիվանդության վաղ և հիմնական արտահայտություններն են)
2.Էպիլեպսիան և ֆոկալ ու գեներալիզացված նշաններ ունեցող համախտանիշները
1. Ֆոկալ ու գեներալիզացված նոպաներով
1.Նեոնատալ նոպաներ
2.Վաղ մանկական հասակի ծանր միոկլոնիկ էպիլեպսիա
3. Դանդաղ քնի ժամանակ "առկայծում-ճնշում" ալիքների շարունակական Համալիրներով էպիլեպսիա
4.Ձեռքբերովի էպիլեպտիկ աֆազիա` Լանդաու-Կլեֆների համախտանիշ
5.Այլ ձևերը
2.Առանց գեներալիզացիայի կամ ֆոկալության նշանների
3. Հատուկ համախտանիշները
1. Որոշակի իրավիճակի հետ կապված նոպաներ
1.Ֆեբրիլ ցնցումներ
2.Սուր մետաբոլիկ խանգարումների ժամանակ առաջացած ցնցումներ
2.Իզոլացված ցնցումներ կամ իզոլացված ստատուս:

Ցնցումային օջախը
Ցնցումային օջախը, ցանկացած գործոնով (արյան շրջանառության անբավարարոթյուն, պերինատալ բարդություններ, գլխի տրավման, սոմատիկ և ինֆեկցիոն հիվանդություններ, գլխուղեղի ուռուցքներ և անոմալիաներ, նյութափոխանակության խանգարումներ, ինսուլտ, տարբեր նյութերի տոքսիկ ազդեցությունը ) առաջացած ուղեղի օրգանակն կամ ֆունկցիոնալ ախտահարման արդյունք է: Կառուցվածքային վնասման տեղում սպին (որտեղ, երբեմն ձևավորվում է հեղուկով լցված խոռոչ` կիստա): Այս տեղում պարբերաբար կարող է առաջանալ սուր այտուց և շարժական գոտու նյարդային բջիջների գրգռում, որը հանգեցնում է կմախքային մկանների կծկումներին, որոնք, գրգռման ամբողջ կեղևի վրա տարածման դեպքում, ավարտվում են գիտակցության խանգարմամբ:
Ցնցումային պատրաստվածությունը
Ց.պ.-ը գլխուղեղի կեղևում մակարդակից` շեմից, բարձր ախտաբանական դրդման շատացման հնարավորությունն է, որի վրա գործում է ուղեղի հակացնցումային համակարգը: Այն կարող է լինել ցածր և բարձր: Բարձր Ց.Պ.-ն ժամանակ օջախում նույնիսկ ամենափոքր ակտիվությունը կարող է հանգեցնել ցնցումային նոպայի առաջացմանը: Գլխուղեղի Ց.Պ.-ը կարող է այնքան հզոր լինել, որ առանց էպիլեպտիկ ակտիվության օջախի, հանգեցում է գիտակցության կարճատև անջատմանը: Այս դեպքում խոսքը աբսանսների մասին է: Եվ, ընդհակառակը, էպիլեպտիկ ակտիվությունը կարող է լրիվ բացակայել, և այս դեպքում նույնիսկ ուժեղ էպիլեպտիկ ակտիվության դեպքում ի հայտ են գալիս գիտակցության խանգարման բացակայությամբ, պարցյալ նոպաներ: Բարձրացած Ց.Պ.-ն պատճառը ուղեղի ներարգանդային հիպօքսիան է, ծննդաբերության ժամանակ հիպօքսիան և ժառանգական նախատրամադրվածությունը (էպիլեպսիայով հիվանդների ժառանգների մոտ էպիլեպսիայի ռիսկը 3-4 % է, որը ընդհանուր պոպուլյացիայից 2-4 անգամ բարձր է):

ԷԷԳ
Էպիլեպսիայի և դրա արտահայտությունների ախտորոշման համար լայն տարածում է գտել էլեկտրոէնցեֆալոգրաֆիայի մեթոդը: Հատկապես մեծ նշանակություն ունեն "պիկ-ալիք" համալիրների և ասիմետրիկ դանդաղ ալիքների առկայությունը, որը ցույց է տալիս էպիլետիկ օջախի առկայությունը և դրա տեղակայումը: Ամբողջ ուղեղի ցնցումային պատրաստվածության առկայության մասին խոսում են գեներալիզացված "պիկ-ալիք" համալիրները: Սակայն, պետք է հիշել, ԷԷԳ-ն արտացոլում է ոչ թե էպիլեպսիայի ախտորոշումը, այլ գլխուղեղի ֆունկցիոնալ վիճակը (ակտիվ արթուն վիճակը, պասսիվ արթուն վիճակը, քունը և քնի փուլերը) և կարող է նորմալ լինել նույնիսկ հաճախակի նոպաների դեպքում: Եվ, ընդհակառակը, ԷԷԳ-ում էպիլեպտոֆորմ փոփոխությունների առկայությունը ոչ միշտ է վկայում էպիլեպսիայի մասին, բայց որոշ դեպքերում հակակոնվուլսանտ թերապիայի նշանակման հիմք է հանդիսանում:

Էպիլեպսիայի բուժումը
Բուժման նպատակները
1.կրկնակի նոպաների զարգացման ռիսկի իջեցում,
2. կանխորոշման բարելավում
3.ռեմիսիայի ժաման կ հասնել, առանց նոպաների վերականգնման, հակացնցումային դեղերի հանելուն
4.մինիմումի հասցնել բուժման կողմնակի էֆեկտները:

Հակակոնվուլսանտները
Հակակոնվուլսանտները (հակա + լատ. convulsio`ցնցում) հացնցումային ազդեցության ֆարմակոլոգիական միջոցներ են, որոնք կիրառվում են տարբեր ծագման մկանային ցնցումների չեզոքացման համար` էպիլեպսիայի, էկլամսիայի, ինտոքսիկացիաների, փայտացման ժամանակ: Հակակոնվուլսանտներն օգտագործում են նաև բիպոլյար խանգարումների` մանիակալ-դեպրեսիվ պսիխոզի, բուժաման համար, քանի որ դրանցից շատերի նորմոտիմիկների հետ կայունացնում են տրամադրությունը: Հակացնցումային էֆեկտ ունեն շատ տրանկվիլիզատորներ` բենզոդիազեպամի ածանցյալները (դիազեպամ, նիտրազեպամ, կլոնազեպամ): Դրանից բացի, կլոնազեպամը շատ ֆարմացևտիկ դասակարգումներում առաջին հերթին նշված է որպես հակակոնվուլսանտ: Ամենահայտնի հակակոնվուլսանտներն են. Բենզոբամիլը, Կարբամազեպինը` Ֆինլեպսին, Տեգրետոլ, Ֆենոբարբիտալը, վալպեաթթուն` Դեպակինը, Կոմվուլեքս, ֆենիտոինը`Դիֆենին, Բենզոնալը, Լամոտրիջինը`Լամիկտալ, Լամիտոր, Լևետիրացետամը` Կեպրա, Օքսկարբազեպինը` Տրիլեպտալ, Տոպիրամատը` Տոպոմաքս, Կլոնազեպամը:

Հակակոնվուլսանտների դասակարգումը
Հակակոնվուլսանտների համար աշխատանքի հիմնական սկզբունքը նեյրոնների մաշվածության հաճախականության իջեցումն է: Այդ խմբի ժամանակակից դեղամիջոցներն ընտրողաբար ճնշում են ախտաբանորեն-ակտիվ նեյրոնների ազդեցությունը: Այսպիսի ազդեցությանը հասնում են 3 ուղիներով.
- արգելակող նեյրոնների ակտիվության ուժեղացում, օրինակ` ուժեղացնելով ԳԱՄԿ-ռեցեպտորների ակտիվությունը
- արգելակել դրդիչ նեյրոնների ակտիվությունը, օրինակ իջեցնելով NMDA-ռեցեպտորների ակտիվությունը
- էլեկտրական ազդակի փոխանցման վրա անմիջական ազդեցությամբ, դրանով կանխարգելելով էպիլեպտիկ օջախի նեյրոնների ակտիվանալը:

Հիմնական հակակոնվուլսանտների ֆարմակոլոգիական ազդեցության մեխանիզմը
- Ֆենիտոինը, Լամոտրիջինը և Ֆենոբարբիտալը արգելակում են դրդող նեյրոնների վերջավորություններից գլուտամատի ազատումը, դրանով կանխարգելելով էպիլեպտիկ օջախի նեյրոնների ակտիվացումը:
- ժամանակակից պատկերացումների համաձայն, Վալպրոաթթուն և որոշ հակաէպիլեպտիկ դեղեր, նեյրոնների NMDA- ռեցեպտորների անտագոնիստներն են և խոչընդոտում են NMDA-ռեցեպտորների հետ գլուտամատի փոխազդեցությանը:
- Բենզոդիազեպամը և ֆենոբարբիտալը փոխազդում են ԳԱՄԿ-ռեցեպտորների հետ: Այդ ժամանակառաջացած ԳԱՄԿ-Ա ռեցեպտորի ալոստերիկ փոփոխություններընպասում են դրա ԳԱՄԿ-ի նկատմամբ զգայնությունը և քլորի իոնների ավելի շատ մուտքին նեյրոն, որի արդյունքում, խոչընդոտքւմ է դեպոլյարիզացիայի զարգացմանը:
- Տիագաբինը սինապտիկ ճեղքից ԳԱՄԿ-ի հետդարձ զավթման արգելակիչն է: Սինապտիկ ճեղքում այս արգելակիչ մեդիատորի կայունացումն ուղեկցվում է էպիլեպտիկ օջախի նեյրոնների ԳԱՄԿ-Ա-ի հետ փոխազդեցության խթանմանը և դրանց գրգռականության վրա արգելակիչ ազդեցության ուժեղացմանը:
- Վիգաբատրինը` ԳԱՄԿ-տրանսամինազայինինհիբիտորը, արգելակում է ԳԱՄԿ-ի կատաբոլիզմը և բարձրացնում է արգելակող նեյրոնների վերջավորություններում դրա պարունակությունը:
- Գաբապենտինն օժտված է ԳԱՄԿ-ի ձևավորումն ուժեղացնելու հատկությամբ: Դրա հակաէպիլեպտիկ ազդեցության մեխանիզմը պայմանավորված է նաև կալիումի իոնների համար կանալների բացման վրա անմիջական ազդեցությամբ:
- Կարբամազեպինը, վալպրոատները և ֆենիտոինը փոխում են պոտենցյալ կախված նատրիումային և կալցիումային կանալների ինակտիվությունը, դրանով սահմանափակելով, Էլեկտրական պոտենցյալի տարածումը:
- Էտոսոիկցիմիտը արգելակում է կալցիումային կանալները:

Հակակոնվուլսանտների հաճախակի կողմնակի էֆեկտները
Քանի որ, գրեթե բոլոր հակակոնվուլսանտներիժն ունեն ԿՆՀ-ի արգելակիչ ազդեցություն, դրանց ազդեցության արդյունքում առաջանում են հետևյալ կողմնակի էֆեկտները. քնկոտություն, ասթենիա, գլխապտույտ, հիշողության իջեցում, կոգնիտիվ ֆունկցիաների թուլացում:

 

 

 

Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am

Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին